Ήταν πρωί Τετάρτης όταν οι συνάδελφοι του πάντα συνεπή και τυπικού Κώστα Τσαλικίδη ξαφνιάστηκαν από την απουσία του στη δουλειά.
Το 39χρονο στέλεχος της Vodafone βρισκόταν ακόμα στο διαμέρισμα της οδού Ευκλείδου 18 στο Κολωνό. Μόνο που κανείς δεν γνώριζε τι θα επακολουθήσει. Στο πατάρι του μικρού σπιτιού υπήρχε ένα καλοριφέρ. Σε αυτό δέθηκε σχοινί που κατέληγε σε θηλιά. Θηλιά με ναυτικό κόμπο, περασμένη στο λαιμό του Τσαλικίδη. Το πτώμα βρέθηκε από την οικογένειά του, που λίγο αργότερα ανησύχησε για το που βρίσκεται το παιδί της. Ο Γολγοθάς για τους ανθρώπους του Τσαλικίδη μόλις είχε αρχίσει. Από την πρώτη στιγμή μέχρι σήμερα κανείς τους δεν πίστεψε ότι ο 39χρονος αυτοκτόνησε.
Λίγες ώρες πριν βρεθεί νεκρός στις 9 Μαρτίου 2005, το στέλεχος της Vodafone είχε πάει το βράδυ της Τρίτης στον φούρνο της γειτονιάς του. Πάντα του άρεσαν τα γλυκά. Το στοιχείο που δεν συνάδει με το σενάριο της αυτοκτονίας είναι ότι ο Τσαλικίδης αγόρασε πάστες, συνομίλησε με τον φούρναρη και έφυγε χωρίς να μοιάζει με έναν άνθρωπο που θα προχωρήσει στο απονενοημένο διάβημα. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό. Λίγες ημέρες πριν το θάνατό του ο 39χρονος είχε ζητήσει από της σύντροφό του να κλείσει δωμάτιο σε ξενοδοχείο στην Καλαμπάκα για να πάνε το τριήμερο της 25ης Μαρτίου.
Δεκατρία χρόνια μετά, χθες Πέμπτη, η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών άσκησε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση κατ’ αγνώστων. Η Εισαγγελέας ανοίγει ουσιαστικά ξανά τον σκονισμένο φάκελο. Η οικογένεια Τσαλικίδη, η οποία δίνει δικαστικό αγώνα επί σειρά ετών, ίσως να νιώθει μία πρώτη μικρή δικαίωση.
Ποιος ήταν ο Τσαλικίδης
Γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα, όπου και μεγάλωσε μέσα σε ένα ήσυχο οικογενειακό περιβάλλον. Ο πατέρας του ήταν εργολάβος οικοδομικών εργασιών και παρείχε στο παιδί του ότι αυτό χρειαζόταν για να σπουδάσει και να μην του λείψει τίποτα. Ο Τσαλικίδης σπούδασε στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Εκεί φάνηκε από νωρίς η έφεσή του στην τεχνολογία και στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών.
Στη Vodafone προσλήφθηκε το 1995. Η εξέλιξή του ήταν εντυπωσιακή. Τα τελευταία χρόνια ήταν προϊστάμενος του Τμήματος Σχεδιασμού Δικτύου, είχε πάρει πάνω του αυξημένες ευθύνες και συμμετείχε σε κρίσιμες συσκέψεις. Τους τελευταίους μήνες της ζωής του φαινόταν προβληματισμένος με τη φύση του αντικειμένου του και είχε εκφράσει την πρόθεσή του να παραιτηθεί.
Τσαλικίδης και υποκλοπές
Για το μυστηριώδη θάνατο Τσαλικίδη ενημερώθηκε αμέσως ο τότε διευθύνων σύμβουλος της Vodafone, ο οποίος φέρεται να ενημέρωσε σχετικά στελέχη της τότε κυβέρνησης. Πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο που τηλεφώνησε στο γραφείο του Κώστα Καραμανλή για να ενημερώσει ότι γίνονταν υποκλοπές από το δίκτυο της εταιρίας. Οι υποκλοπές αποκαλύφθηκαν στις 4 Μαρτίου 2005, πέντε ημέρες πριν το θάνατο, ύστερα από έλεγχο ρουτίνας που διεξήγαγε η Vodafone στο λογισμικό της. Όπως διαπιστώθηκε, μέσω ειδικού λογισμικού παρακολουθούνταν περίπου 100 τηλέφωνα με τη χρήση 14-16 καρτοκινητών «τηλεφώνων-σκιών». Τα τηλέφωνα αυτά χρησιμοποιούσαν κεραίες στις περιοχές του Λυκαβηττού, της πλατείας Μαβίλη και του Πύργου Αθηνών.
Έντεκα μήνες μετά το θάνατο του 39χρονου στον Κολωνό, η κυβέρνηση δημοσιοποίησε επίσημα (στις 2 Φεβρουαρίου 2006) την ύπαρξη υποκλοπών. Αρχικά, δεν έγινε σύνδεση της υπόθεσης με τον Τσαλικίδη. Αυτό, ωστόσο, ήταν αναπόφευκτο να συμβεί λίγο αργότερα μετά από σειρά αποκαλύψεων από τον Τύπο. Μόλις την επομένη των ανακοινώσεων για τις υποκλοπές η υπόθεση Τσαλικίδη έγινε πρωτοσέλιδο. Η Vodafone από την πλευρά της ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι «ουδεμία σχέση υπάρχει μεταξύ του θανάτου και της ύπαρξης λογισμικού διενέργειας υποκλοπών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών».
Οι υποκλοπές γίνονταν από τις 10 Αυγούστου του 2004 έως τις 8 Μαρτίου του 2005. Το διάστημα αυτό τουλάχιστον υπήρχε το παράνομο λογισμικό στα ηλεκτρονικά συστήματα της Vodafone. Η διερεύνηση της υπόθεσης ανατέθηκε τότε στον έμπειρο Εισαγγελέα κ. Ιωάννη Διώτη. Η δικογραφία Τσαλικίδη δεν συσχετίστηκε με αυτή των υποκλοπών. Ο Διώτης κατέληξε στην εκδοχή της αυτοκτονίας αναφέροντας, ωστόσο, ότι η υπόθεση μπορεί να συνδέεται με τις υποκλοπές:
«Η αυτοκτονία του Κωνσταντίνου Τσαλικίδη συνδέεται αιτιωδώς με την ήδη αποκαλυφθείσα υπόθεση της παραβίασης του απορρήτου των τηλεφωνημάτων στην εταιρία Vodafone. Τούτο συνάγεται από το γεγονός ότι πολύ ενωρίτερα από την αποκάλυψη της υπόθεσης αυτής, ο Κωνσταντίνος Τσαλικίδης μίλησε για κίνδυνο να κλείσει η εταιρία Vodafone και για την αποχώρησή του ως ζήτημα ζωής ή θανάτου. Όπως βεβαιώνουν οι μάρτυρες…, η εταιρία αυτή δεν αντιμετώπιζε κανένα απολύτως πρόβλημα που να απειλεί την ύπαρξή της. Επομένως το μόνο πρόβλημα που μπορούσε να εννοεί ο Κωνσταντίνος Τσαλικίδης είναι η υπόθεση των ”τηλεφωνικών υποκλοπών”. Εξάλλου ο ίδιος δεν αντιμετώπιζε κανένα άλλο σοβαρό πρόβλημα το οποίο να τον οδηγήσει στην αυτοκτονία παρά μόνο το άγχος της εργασίας του, το οποίο, χωρίς εμφανή λόγο, τον οδήγησε στην αποχώρηση, στην επάνοδό του, στην ψυχολογική καταρράκωση του και τέλος στην προαναγγελθείσα από τον ίδιο εξέλιξη (ζήτημα ζωής ή θανάτου)».
Τα αναπάντητα ερωτήματα
Δεκαπέντε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ είχαν καταθέσει ερώτηση στη Βουλή για τα αναπάντητα ερωτήματα της υπόθεσης Τσαλικίδη:
1) Αδιερεύνητο φέρεται να παραμένει το από ποιον και το πότε ενημερώθηκε ο διευθύνων σύμβουλος της Vodafone για το θάνατο του Κ. Τσαλικίδη. Σύμφωνα με την κατάθεση του πρώτου στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας στη Βουλή η ενημέρωση αυτή ήταν ανεξήγητα άμεση, καθώς έγινε νωρίς το πρωί της ίδιας μέρας του θανάτου (9.30 - 10.00 π.μ.), σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα από την εύρεση του πτώματος από την οικογένειά του και τουλάχιστον μία ώρα πριν (11.00 π.μ.) η οικογένειά του ανακοινώσει το γεγονός σε τρίτα πρόσωπα που ενδεχομένως μετέπειτα να πληροφόρησαν την εταιρεία.
2) Παρά την προσφυγή της οικογένειας του Κ. Τσαλικίδη, φέρεται να μην ταυτοποιήθηκαν ποτέ οι κάτοχοι των αριθμών τηλεφώνων που κλήθηκαν ή κάλεσαν το κινητό του Κ. Τσαλικίδη τις ώρες πριν από το θάνατό του. Πρόκειται για τους παρακάτω αριθμούς, κάποιοι από τους οποίους δεν αντιστοιχούν σε κοινά κινητά ή σταθερά τηλέφωνα: 0030496499, 6972224621, 0030436024, 0030491010.
3) Παρά επίσης την προσφυγή της οικογένειας του Κ. Τσαλικίδη, φέρεται να μην έγινε επαρκής έρευνα των ψηφιακών αρχείων στον υπολογιστή, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και κυρίως σε φορητές συσκευές αποθήκευσης (USB) του εκλιπόντος.
4) Αδιευκρίνιστη παραμένει μια φερόμενη ως ουσιαστική ανακρίβεια των καταθέσεων στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής του διευθυντή του Πρωθυπουργικού Γραφείου και του διευθύνοντος συμβούλου της Vodafone, σχετικά με το πότε έλαβαν χώρα η πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία αλλά και η συνάντηση που ορίσθηκε για την επόμενη μέρα στο Μαξίμου με θέμα τις υποκλοπές.
5) Αδιευκρίνιστο φέρεται να παραμένει το εάν ο εκλιπών συμμετείχε ή όχι σε μυστική συνάντηση την 8.3.2005 με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Vodafone και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη, συνάντηση που προηγήθηκε της ενημέρωσης του Μαξίμου από τον ίδιο τον διευθύνοντα σύμβουλο.
6) Φέρεται να μην αναζητήθηκε το ένα από τα 3 τηλέφωνα που, σύμφωνα με το πόρισμα της ΑΔΑΕ, δεν παραδόθηκαν ποτέ στην ΑΔΑΕ από τη Vodafone, παρά το γεγονός ότι ένα από αυτά χρησιμοποιούνταν «αποκλειστικά για εσωτερικές λειτουργίες των ψηφιακών κέντρων», ούτε να διερευνήθηκε αν αυτό αντιστοιχεί στο τηλέφωνο που κάλεσε η σταθερή γραμμή του Κ. Τσαλικίδη το βράδυ του θανάτου του.
7) Φέρεται να μη διερευνήθηκαν τα ερωτήματα που προκύπτουν από την παραδοχή του τεχνικού διευθυντή της Ericsson, μιας τρίτης δηλαδή εταιρείας, ότι είχε καθημερινή επαφή με τον Κ. Τσαλικίδη, την ίδια στιγμή που ο τεχνικός διευθυντής της Vodafone, της εταιρείας δηλαδή στην οποία εργαζόταν ο Κ. Τσαλικίδης, επέμενε ότι δεν είχε τακτική επαφή με τον τελευταίο.
8) Αναπάντητο φέρεται να παραμένει το επίμονο ερώτημα της οικογένειας του εκλιπόντος σχετικά με τους λόγους για τους οποίους δεν παρελήφθη το πτώμα του Κ. Τσαλικίδη από το ΕΚΑΒ για νεκροτομή, αλλά αντ′ αυτού την υπόθεση διαχειρίστηκε περιέργως η σήμανση, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του αδελφού του Π. Τσαλικίδη.
Εκταφή της σορού
Στις 3 Μαΐου 2012 άνδρες του Τμήματος Ανθρωποκτονιών της Ασφάλειας Αττικής προχώρησαν στην εκταφή της σορού, παρουσία ιατροδικαστών, σε μία προσπάθεια να βρεθεί η άκρη του νήματος για να αποκαλυφθεί η αλήθεια για το θάνατο Τσαλικίδη.
Είχαν περάσει εφτά χρόνια από την προηγούμενη ιατροδικαστική εξέταση, η οποία κατέληγε στην εκδοχή της αυτοκτονίας. Η οικογένεια, ωστόσο, είχε κάνει λόγο για παραλείψεις. Για παράδειγμα, οι συνήγοροι της οικογένειας ισχυρίζονταν ότι δεν είχαν γίνει εξετάσεις για την αναζήτηση τυχόν δηλητηρίων και δεν είχαν γίνει οι απαραίτητες ενέργειες για να διαπιστωθεί η ακριβής ώρα θανάτου. Μέχρι σήμερα η ώρα θανάτου του 39χρονου παραμένει μυστήριο για την οικογένεια.
Το πόρισμα Φούκα του 2015
Πλούσιο υλικό για τις υποκλοπές την περίοδο της πρωθυπουργίας του Κώστα Καραμανλή περιλαμβάνεται στο πόρισμα του Ανακριτή, Δημήτρη Φούκα.
Για την υπόθεση των τηλεφωνικών υποκλοπών, για την οποία κατηγορήθηκε πρώην υπάλληλος της αμερικανικής Πρεσβείας, ο κ. Φούκας επιβεβαίωνε ότι από τον Αύγουστο του 2004 μέχρι και το Μάρτιο του 2005, ένας Αμερικανός πράκτορας επιχείρησε με πρόθεση να λάβει σε γνώση του απόρρητες πληροφορίες που αφορούσαν στα συμφέροντα της Ελληνικής Δημοκρατίας μέσω τηλεφωνικών υποκλοπών.
Από τα στοιχεία του Ανακριτή προέκυψε πως η σύζυγος του συγκεκριμένου προσώπου, ήταν εκείνη που είχε αγοράσει τα καρτοκινητά-σκιές από την Ακτή Μιαούλη με το ψευδώνυμο Πέτρος Μάρκου, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τις παρακολουθήσεις.
Μετά την αποκάλυψη των υποκλοπών ο πράκτορας εξαφανίστηκε από την Ελλάδα.