To 1979 με το τέλος της Ιρανικής Επανάστασης και την εγκαθίδρυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ο Αγιατολά Χομεϊνί δήλωσε πως οι γυναίκες θα πρέπει να τηρούν τον ενδυματολογικό κώδικα που υπαγορεύει το Ισλάμ. Η τοποθέτησή του αυτή προκάλεσε μεγάλες διαδηλώσεις και η κυβέρνηση προχώρησε σε διευκρινήσεις υποστηρίζοντας πως ο δήλωση του ανώτατου ηγέτη δεν ήταν παρά μια «συμβουλή». Τελικά όμως το hijab, δηλαδή η μαντίλα που φορούν οι γυναίκες σε πολλές μουσουλμανικές χώρες, έγινε υποχρεωτικό το 1980 για όσες γυναίκες κατείχαν δημόσια αξιώματα ή εργάζονταν στη δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα ενώ το 1983 έγινε υποχρεωτικό για όλες τις γυναίκες.
Τώρα, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, η κυβέρνηση φαίνεται πως ίσως να εξετάζει τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την κατάργηση ή μη της υποχρέωσης των γυναικών να φοράνε μαντίλα. Η δήλωση ήρθε από τον υπουργό και αντιπρόεδρο της Βουλής Ali Motahari, εν μέσω των διαρκών συνεχιζόμενων εντάσεων, διαδηλώσεων και συλλήψεων γυναικών και ακτιβιστών γενικότερα που δραστηριοποιούνται έντονα ζητώντας την κατάργηση της μαντίλας.
Ο Motahari έσπευσε βέβαια να συμπληρώσει πως ελπίζει «οι πολίτες να ψηφίσουν υπέρ του νόμου» που καθιστά υποχρεωτική τη μαντίλα ενώ μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστό εάν η δήλωση αυτή αποτελεί μία επίσημη πρόταση προς τα αρμόδια όργανα άσκησης εξουσίας στο Ιράν ή εάν είναι ήδη κάτι που συζητείται.
Σύμφωνα πάντως με μια έρευνα που είχε δώσει το 2018 στη δημοσιότητα ο πρόεδρος του Ιράν, Ρουχανί το 49% των ερωτηθέντων δήλωνε πως δεν θα πρέπει η κυβέρνηση και το κράτος να υπαγορεύουν στις γυναίκες πώς θα ντύνονται. Η σχετική μελέτη μάλιστα σύγκρινε στοιχεία του 2006, 2007, 2010 και 2014 και φάνηκε πως τα ποσοστά αυτά έχουν αυξηθεί. Επίσης βέβαια το 2014 ένα 35% ήθελε οι γυναίκες να φοράνε chādor!
Το κίνημα #MyStealthyFreedom
Το κίνημα #MyStealthyFreedom που δραστηριοποιείται υπέρ της κατάργησης του hijab τοποθετήθηκε μέσω της ιδρύτριας της Mahih Alinejad που εξέδωσε μια ανακοίνωση υπό τον τίτλο «Θα είναι αυτό το τέλος του hijab στο Ιράν;».
Όπως τονίζει το κίνημα υπέρ της κατάργησης κερδίζει διαρκώς έδαφος στη χώρα «Οι γυναίκες είναι όλο και πιο γενναίες και καθημερινά επιδίδονται δημόσια σε πράξεις ανυπακοής» και στις διαδηλώσεις τα μέλη του κινήματος ζητούν τον διαχωρισμό θρησκείας και κράτους. Σε αυτή την δυναμική που αναπτύσσει το κίνημα αποδίδει η Alinejad τη δήλωση περί δημοψηφίσματος Αν και δεν τοποθετείται ανοιχτά, υπέρ ή κατά του δημοψηφίσματος αναφέρει με νόημα «Υπουργός προτείνει τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τις μαντίλες τη στιγμή που οι γυναίκες που διαδηλώνουν, τις σχίζουν και φωνάζουν ”τα δικαιώματά μας δεν γίνεται να αποφασίζονται από άλλους”».
Το κίνημα #MyStealthyFreedom ξεκίνησε το 2014 από τη δημοσιογράφο Mahih Alinejad η οποία είναι ιρανικής καταγωγής αλλά ζει σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο. Μέσω του της σελίδας του στο Facebook που αριθμεί πλέον 1εκατ. ακολούθους, προωθούνται οι δράσεις γυναικών στο Ιράν που αντιδρούν στην επιβολή της μαντίλας και ανεβάζουν φωτογραφίες χωρίς αυτήν της «Δευτέρες της Ελευθερίας». Βέβαια η πιο τολμηρή δράση του κινήματος είναι αυτή που χιλιάδες γυναίκες αναλαμβάνουν στους δρόμους όταν διαδηλώνουν και βγάζουν δημόσια να τις μαντίλες, υπό τον κίνδυνο να συλληφθούν ή ακόμη και να ξυλοκοπηθούν.
Ο φόβος για το δημοψήφισμα
Σε κάθε περίπτωση πάντως το 49% δεν αρκεί για την κατάργηση του hijab και δικαίως πολλές και πολλοί βγήκαν ήδη στους δρόμους διαδηλώνοντας κατά μιας πιθανής διεξαγωγής δημοψηφίσματος, φοβούμενοι πως τα αποτελέσματα δεν θα θετικά. Είτε επειδή δεν εμπιστεύονται τα συντηρητικά στοιχεία της ιρανικής κοινωνίας είτε επειδή φοβούνται ότι οι διαδικασίες θα είναι αδιαφανείς.
Δεν είναι όμως και λίγες εκείνες οι γυναίκες που αντιδρούν, υποστηρίζοντας πως δεν είναι δυνατόν άνδρες ψηφοφόροι να αποφασίζουν πως θα πρέπει να ντύνεται μια γυναίκα.
Σημειώνεται πως η παραβίαση του νόμου επισύρει πρόστιμο 12.000 ριαντ και ποινή φυλάκισης δύο ετών αν και όταν το 2013 ανήλθε στην εξουσία ο πιο προοδευτικός Ρουχανί, υποστήριξε πως δεν είναι στις αρμοδιότητες της αστυνομίας να μεριμνά για την εφαρμογή των θρησκευτικών νόμων.
Βέβαια το 2018 ένα βίντεο στο οποίο μια γυναίκα ξυλοκοπείται άγρια από τις μαυροφορεμένες γυναίκες αυτού σώματος, επειδή κατά την άποψή τους δεν φορούσε σωστά τη μαντίλα. Οι εικόνες προκάλεσαν διεθνή κατακραυγή και ο υπουργός Εσωτερικών διέταξε τη διενέργεια έρευνας.