Περίπου 3.600 χρόνια πριν, το 1650 πΧ, κατά τη Μέση Εποχή του Χαλκού, η πόλη Ταλ ελ-Χαμάμ ήταν στην ακμή της: Τοποθετημένη σε καλή θέση στη νότια Κοιλάδα του Ιορδάνη, βορειοανατολικά της Νεκράς Θάλασσας, είχε εξελιχθεί στη μεγαλύτερη συνεχόμενα κατοικούμενη πόλη της Εποχής του Χαλκού στον νότιο Λεβάντε. Εκείνη την περίοδο ήταν 10 φορές μεγαλύτερη από την Ιερουσαλήμ και 5 φορές μεγαλύτερη από την Ιεριχώ.
«Είναι μια απίστευτα σημαντική περιοχή, από πολιτιστικής άποψης» λέει ο Τζέιμς Κένετ, ομότιμος καθηγητής γεωεπιστημών στο UC Santa Barbara. «Μεγάλο μέρος της πρώιμης πολιτιστικής πολυπλοκότητας των ανθρώπων αναπτύχθηκε σε αυτή την περιοχή» προσθέτει.
Στην περιοχή αυτή βρίσκονται ίχνη πολιτισμού που ανάγονται μέχρι και στις αρχές της Χαλκολιθικής, και εντοπίζονται σε στρώματα, καθώς οι οικισμός χτιζόταν, καταστρεφόταν και ξαναχτιζόταν στο πέρασμα των αιώνων.
Ωστόσο σε κάποια φάση υπάρχει ένα κενό, που αντιστοιχεί στη Μέση Εποχή του Χαλκού, που προκάλεσε το ενδιαφέρον κάποιων ερευνητών λόγω των «πολύ ασυνήθιστων» υλικών του. Πέρα από αυτά που θα περίμενε κανείς να βρει από καταστροφές που οφείλονταν σε πόλεμο ή σεισμούς, βρέθηκαν κομμάτια αγγείων οι επιφάνειες των οποίων ήταν λιωμένες, σε σημείο που είχε σχηματιστεί γυαλί, τούβλα λάσπης με ίχνη φυσαλίδων και άλλα εν μέρει λιωμένα δομικά υλικά. Όλα αυτά παραπέμπουν σε ένα συμβάν εξαιρετικά υψηλών θερμοκρασιών – πέρα από κάθε θερμοκρασία που θα μπορούσε να παραχθεί από την τεχνολογία της εποχής.
«Είδαμε ίχνη θερμοκρασιών άνω των 2.000 βαθμών Κελσίου» λέει ο Κένετ, η ερευνητική ομάδα του οποίου συγκέντρωνε σε κάποια φάση στοιχεία για την τεκμηρίωση μιας υπόθεσης για μια ακόμα αρχαιότερη έκρηξη στον αέρα, περίπου 12.800 χρόνια πριν, προκάλεσε μεγάλες πυρκαγιές, αλλαγές κλίματος και εξαφανίσεις ειδών ζώων.
Τα ίχνη της καταστροφής στην Ταλ ελ -Χαμάμ φάνταζαν γνώριμα, και μια ομάδα ερευνητών, μεταξύ των οποίων ο Άλεν Γουέστ, επιστήμονας με ειδίκευση σε περιστατικά προσκρούσεων/ πτώσεων και ο Κένετ, συνεργάστηκαν με τον Φίλιπ Σίλβια του Trinity Southwest University, που ειδικεύεται σε θέματα ανάλυσης της Βίβλου, προκειμένου να διαπιστωθεί τι ακριβώς συνέβη στην πόλη εκείνη πριν από 3.650 χρόνια. Τα σχετικά αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο Nature Scientific Reports.
«Υπάρχουν στοιχεία μιας γιγαντιαίας κοσμικής έκρηξης στον αέρα, κοντά σε αυτή την πόλη, την Ταλ ελ-Χαμάμ» λέει σχετικά ο Κένετ, παρομοιάζοντάς την με τον έκρηξη στην Τουνγκούσκα του 1908, ισχύος 12 μεγατόνων, στην οποία θεωρείται πως ένας μετεωρίτης 50-60 μέτρων «εισέβαλε» στην ατμόσφαιρα της Γης πάνω από τη Σιβηρία.
Η έκρηξη αυτή πάνω από την Ταλ ελ-Χαμάμ ήταν αρκετά ισχυρή για να ισοπεδώσει την πόλη, καταστρέφοντας το ανάκτορο, τα τείχη, καθώς και κτίρια από τούβλα λάσπης, σύμφωνα με το σχετικό επιστημονικό άρθρο. Όσον αφορά στα ανθρώπινα απομεινάρια (οστά), ή έρευνα έχει δείξει υψηλούς βαθμούς διαμελισμού στους ανθρώπους που βρίσκονταν εκεί.
Ο Κένετ λέει πως περαιτέρω στοιχεία μιας τέτοιας έκρηξης βρέθηκαν χάρη σε πολλές διαφορετικές αναλύσεις εδάφους και ιζημάτων, που έδειξαν σφαιρίδια πλούσια σε σίδηρο και πυρίτιο, καθώς και λιωμένα μέταλλα. Ακόμη, το σενάριο της έκρηξης μπορεί να εξηγήσει τις εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις άλατος που βρέθηκαν στο «στρώμα καταστροφής».
«Το αλάτι πετάχτηκε ψηλά λόγω των υψηλών πιέσεων από την πρόσκρουση» λέει ο Κένετ για τον μετεωρίτη, που πιθανώς κατακερματίστηκε κατά την επαφή με την ατμόσφαιρα. «Και μπορεί η πρόσκρουση να χτύπησε εν μέρει τη Νεκρά Θάλασσα, που είναι πλούσια σε αλάτι».
Οι τοπικές ακτές της Νεκράς Θάλασσας είναι πολύ πλούσιες σε αλάτι, οπότε η πρόσκρουση μπορεί να διέσπειρε τους κρυστάλλους άλατος σε μεγάλες αποστάσεις – όχι μόνο στην Ταλ ελ-Χαμάμ, μα επίσης στη γειτονική Τελ ες-Σουλτάν, που θεωρείται πως ήταν η βιβλική Ιεριχώς, η οποία επίσης υπέστη μια βίαιη καταστροφή κατά την ίδια περίοδο, αλλά και την Ταλ- Νιμρίν (που καταστράφηκε επίσης).
Η υψηλή περιεκτικότητα του εδάφους σε αλάτι μπορεί να ήταν υπεύθυνη για το αποκαλούμενο «κενό της Ύστερης Εποχής του Χαλκού», σύμφωνα με τους ερευνητές, κατά το οποίο πόλεις στην Κοιλάδα του Ιορδάνη εγκαταλείφθηκαν, με τον πληθυσμό της περιοχής να μειώνεται από δεκάδες χιλιάδες σε μερικές εκατοντάδες νομάδες. Τίποτα δεν φύτρωνε σε εκείνα τα, άλλοτε εύφορα, εδάφη, τα οποία εγκαταλείφθηκαν για αιώνες. Ίχνη επανεγκατάστασης ανθρώπων στην Ταλ ελ- Χαμάμ και γύρω κοινότητες εμφανίζονται ξανά στην Εποχή του Σιδήρου, περίπου 600 χρόνια αργότερα μετά την αιφνίδια καταστροφή κατά την Εποχή του Χαλκού.
Η Ταλ ελ- Χαμάμ βρίσκεται στο επίκεντρο μιας συνεχιζόμενης συζήτησης σχετικά με το αν είναι τα βιβλικά Σόδομα, που, σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, κατέστρεψε ο Θεός επειδή οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί ήταν τρομερά αμαρτωλοί. Ο Λωτ υποτίθεται πως σώζεται από δύο αγγέλους, που του λένε να μην κοιτάξει πίσω. Ωστόσο η γυναίκα του μετατρέπεται σε στήλη άλατος. Φωτιά και θειάφι έπεφταν από τον ουρανό, πόλεις καταστράφηκαν, πυκνοί καπνοί υψώνονταν στον ουρανό, κάτοικοι σκοτώθηκαν και καλλιέργειες καταστράφηκαν – σε μια περιγραφή που θυμίζει πολύ έντονα μαρτυρία ενός συμβάντος κοσμικής πρόσκρουσης. Σε αυτό το πλαίσιο, αν και δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να τεκμηριώνουν πως όντως η πόλη αυτή ήταν τα βιβλικά Σόδομα, δεν είναι καθόλου απίθανο ένα τέτοιο γεγονός να αποτέλεσε την έμπνευση για την προφορική παράδοση που ίσως οδήγησε στα επίμαχα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης.