Τα κβάζαρ είναι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στα κέντρα αρχέγονων γαλαξιών- και ο καθηγητής Τζερέντ Λιούις του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ κατάφερε να «ξεκλειδώσει» τα μυστικά τους για να τα χρησιμοποιήσει ως «ρολόγια» προκειμένου να μετρήσει τον χρόνο κοντά στις απαρχές του σύμπαντος.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, επιστήμονες ήταν σε θέση για πρώτη φορά να παρατηρήσουν το αρχέγονο/ πρώιμο σύμπαν σε εξαιρετικά «slow motion», «ξεκλειδώνοντας» ένα από τα μυστήρια του διαστελλόμενου σύμπαντος του Αϊνστάιν.
Η γενική θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν σημαίνει πως θα έπρεπε να παρατηρούμε το μακρινό- και ως εκ τούτου αρχαίο- σύμπαν να εξελίσσεται με πολύ βραδύτερους ρυθμούς από ό,τι σήμερα. Ωστόσο έχει αποδειχθεί πολύ δύσκολο να ρίξουμε «ματιά» τόσο πίσω στον χρόνο- αυτό όμως αλλάζει, χάρη στη χρήση κβάζαρ ως «ρολογιών».
«Κοιτώντας πίσω σε μια εποχή που το σύμπαν ήταν ηλικίας μόλις άνω του ενός δισεκατομμυρίου ετών, βλέπουμε τον χρόνο να φαίνεται να ρέει πέντε φορές πιο αργά» είπε ο καθηγητής Λιούις, lead author της έρευνας. «Αν ήσασταν εκεί, σε αυτό το νεαρό σύμπαν, το ένα δευτερόλεπτο θα φάνταζε ένα δευτερόλεπτο, μα από τη θέση μας, πάνω από 12 δισεκατομμύρια χρόνια στο μέλλον, εκείνος ο αρχέγονος χρόνος φαίνεται να σέρνεται».
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Nature Astronomy. Ο Λιούις και ο συνεργάτης του, Dr. Μπρέντον Μπρούερ, από το Πανεπιστήμιο του Όκλαντ, χρησιμοποίησαν δεδομένα από περίπου 200 κβάζαρ- υπερδραστήριες, γιγαντιαίες μαύρες τρύπες στα κέντρα πρώιμων γαλαξιών- για να αναλύσουν αυτή τη διαστολή χρόνου.
«Χάρη στον Αϊνστάιν γνωρίζουμε ότι ο χώρος και ο χρόνος διαπλέκονται και, από την αυγή του χρόνου στο Big Bang, το σύμπαν διαστέλλεται» είπε ο Λιούις. «Η διαστολή του χώρου σημαίνει πως οι παρατηρήσεις μας στο πρώιμο σύμπαν θα φαίνονταν πολύ βραδύτερες από τις ροές του χρόνου σήμερα. Σε αυτό το επιστημονικό άρθρο το επιβεβαιώσαμε αυτό πίσω σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά το Big Bang».
Προηγουμένως αστρονόμοι είχαν επιβεβαιώσει αυτό το «slow-motion» σύμπαν σε περίπου το ήμισυ της ηλικίας του, χρησιμοποιώντας σουπερνόβα ως «ρολόγια». Μα αν και τα σουπερνόβα είναι πολύ φωτεινά, είναι δύσκολη η παρατήρησή τους στις τεράστιες αποστάσεις που χρειάζονται για να εξετάσει κανείς το αρχέγονο σύμπαν.
Παρατηρώντας κβάζαρ, αυτός ο χρονικός ορίζοντας έχει μειωθεί σε περίπου το 1/10 της ηλικίας του σύμπαντος, επιβεβαιώντας πως το σύμπαν φαίνεται να επιταχύνει καθώς η ηλικία του μεγαλώνει.
«Εκεί που τα σουπερνόβα λειτουργούν ως μια μεμονωμένη λάμψη, καθιστώντας ευκολότερη τη μελέτη τους, τα κβάζαρ είναι πιο πολύπλοκα, σαν μια συνεχιζόμενη επίδειξη πυροτεχνημάτων. Αυτό που κάναμε ήταν να ξετυλίξουμε αυτή την επίδειξη, δείχνοντας πως και τα κβάζαρ μπορούν να χρησιμοποιούν σαν σηματοδότες χρόνου για το αρχέγονο/ πρώιμο σύμπαν» είπε ο Λιούις.