Η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα από ανθρώπινες δραστηριότητες έχει ως αποτέλεσμα περισσότερο όξινο νερό να φτάνει στα βάθη της θάλασσας, προκαλώντας την αποσύνθεση ιζημάτων που βασίζονται στον ασβεστίτη, σύμφωνα με ερευνητές των πανεπιστημίων Princeton (ΗΠΑ) και McGill (Καναδάς), καθώς και άλλων ερευνητικών ιδρυμάτων.
Κανονικά ο πυθμένας στα μεγάλα βάθη έχει λευκό χρώμα, το οποίο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον ασβεστίτη (CaCO3), που συντίθεται από το πλαγκτόν, τους σκελετούς και τα κελύφη διαφόρων μικρών οργανισμών, κοραλλιών κλπ. Ο πυθμένας επίσης έχει κρίσιμης σημασίας ρόλο στον έλεγχο του επιπέδου της οξίνισης των ωκεανών. Η διάλυση του ασβεστίτη εξουδετερώνει την οξύτητα του διοξειδίου του άνθρακα, και κατά τη διαδικασία αυτή εμποδίσει το θαλασσινό νερό να γίνει πολύ όξινο. Ωστόσο, πλέον σε κάποιες περιοχές στον βόρειο Ατλαντικό, αλλά και τους νότιους ωκεανούς, ο πυθμένας γίνεται πιο καφέ: Ως αποτέλεσμα ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα είναι πολύ υψηλό, και το νερό υπερβολικά όξινο- οπότε ο ασβεστίτης απλά διαλύεται.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, που δημοσιοποίησαν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στο PNAS, αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι μια πρόγευση της κατάστασης που πιθανότατα θα παρατηρείται στους ωκεανούς στο μέλλον. Άξιο αναφοράς είναι πως, επειδή το διοξείδιο του άνθρακα χρειάζεται δεκαετίες, ή και αιώνες, για να φτάσει από την επιφάνεια της θάλασσας στον πυθμένα, η συντριπτική του πλειονότητα του αερίου θερμοκηπίου που έχει δημιουργηθεί εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας βρίσκεται ακόμη κοντά στην επιφάνεια. «Ο ρυθμός με τον οποίο το διοξείδιο του άνθρακα εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο στην ιστορία της Γης» λέει σχετικά ο Ολιβιέ Σουλπί, τελειόφοιτος του McGill και lead author της έρευνας: «Γρηγορότερα από οποιαδήποτε άλλη περίοδο από την εξαφάνιση των δεινοσαύρων τουλάχιστον, και με πολύ ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι μπορούν να συμβαδίσουν οι φυσικοί μηχανισμοί στον ωκεανό, οπότε και προκύπτουν προβληματισμοί για τα επίπεδα οξίνισης των ωκεανών στο μέλλον».
«Στο μέλλον θα εισβάλει στα βάθη του ωκεανού, θα εξαπλωθεί στον πυθμένα και θα προκαλέσει διάλυση ακόμα περισσότερων σωματιδίων ασβεστίτη» προσθέτει σχετικά.
Καθώς η απόκτηση δειγμάτων από τα μεγάλα βάθη είναι δύσκολη και δαπανηρή υπόθεση, οι ερευνητές δημιούργησαν μια σειρά πειραματικών μικροπεριβαλλόντων με συνθήκες αντίστοιχες αυτών στα βάθη της θάλασσας (από άποψης ρευμάτων, θερμοκρασιών, χημείας κ.α.). Τα πειράματα αυτά βοήθησαν να γίνει κατανοητό πώς ακριβώς γίνεται η αποσύνθεση/ διάλυση του ασβεστίτη, επιτρέποντας την ποσοτικοποίηση του βαθμού αποσύνθεσης ως αποτέλεσμα μιας σειράς περιβαλλοντικών μεταβλητών. Συγκρίνοντας τους βαθμούς αυτούς, ήταν σε θέση να συμπεράνουν την έκταση της ανθρώπινης επίδρασης.
Σε μελλοντικές τους έρευνες, οι επιστήμονες σχεδιάζουν να εξετάσουν πώς αυτή η αποσύνθεση του πυθμένα στα μεγάλα βάθη θα εξελιχθεί ανά τους επόμενους αιώνες, υπό διάφορα σενάρια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Όπως εκτιμούν, είναι κρίσιμης σημασίας να υπάρξουν εκτιμήσεις ακριβείας σχετικά με το πώς θα επηρεάζονται τα θαλάσσια οικοσυστήματα μακροπρόθεσμα.
«Όπως η κλιματική αλλαγή δεν έχει να κάνει μόνο με πολικές αρκούδες, η οξίνιση των ωκεανών δεν έχει να κάνει μόνο με τους κοραλλιογενείς υφάλους. Η μελέτη μας δείχνει πως τα αποτελέσματα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων είναι πλέον εμφανή μέχρι τον πυθμένα σε πολλές περιοχές, και η αυξανόμενη οξίνισή τους ίσως να επιδράσει στις δυνατότητές μας για την κατανόηση της κλιματικής ιστορίας της Γης» λέει ο Ντέιβιντ Τρόσμαν, πρώην μεταδιδακτορικός στο εργαστήριο του ωκεανογράφου Μπράιαν Άρμπιτς του Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν και αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών Γης και Περιβάλλοντος του πανεπιστημίου.