Αεροπλάνα τα οποία πετούν πάνω από βροχές ή χιόνια μπορούν να κλιμακώσουν τα φαινόμενα, κάνοντάς τα μέχρι και 10 φορές πιο έντονα, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Όπως υπογραμμίζεται σε σχετική ανάρτηση στην ιστοσελίδα της Αμερικανικής Ένωσης Γεωφυσικών (AGU), οι βροχές και τα χιόνια δεν προκαλούνται από τις εκπομπές/ρύπους των αεροσκαφών, αλλά αποτελούν μια περίεργη επίπτωση του περάσματος των φτερών τους μέσα από σύννεφα σταγονιδίων νερού σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, πάνω από στρώματα ενεργών βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων.
Υπό συνθήκες, αυτό μπορεί να εντείνει τις βροχές και τα χιόνια πάνω από αεροδρόμια, όπου πολλά αεροπλάνα διασχίζουν το στρώμα των νεφών κατά την προσέγγιση και την κάθοδό τους.
«Το ενδιαφέρον σε αυτό είναι πως προκαλείται από αεροπλάνα, μα όχι από τη ρύπανση» λέει ο Ντιμίτρι Μοισέεφ, ερευνητής του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι και του Φινλανδικού Μετεωρολογικού Ινστιτούτου και επικεφαλής συντάκτης της νέας έρευνας, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Geophysical Research: Atmospheres. «Ακόμα και αν υπήρχαν αεροπλάνα εντελώς οικολογικά, χωρίς καμία καύση, χωρίς καύσιμα κλπ, θα συνέβαινε και πάλι».
Τόσο μικροσκοπικά σωματίδια νερού όσο και κρύσταλλοι πάγου σχηματίζουν σύννεφα. Το καθαρό νερό μπορεί να μένει σε υγρή μορφή μέχρι και στους -40 βαθμούς Κελσίου, εφόσον δεν υπάρχουν σωματίδια σκόνης ή επιφάνειες που να επιφέρουν κρυσταλλοποίηση σε πάγο. Οπότε σταγονίδια νερού τα οποία συμπυκνώνονται σε σύννεφα μπορούν να είναι πολύ ψυχρότερα από το τυπικό σημείο παγώματος στους 0 βαθμούς Κελσίου.
Οι αλλαγές στην πίεση του αέρα από τα διερχόμενα αεροσκάφη μπορούν να κάνουν αυτά τα σταγονίδια να παγώσουν, σχηματίζοντας κρυστάλλους πάγου. Ο αέρας διαστέλλεται απότομα στο πέρασμα φτερών και ελίκων, προκαλώντας μεγάλη πτώση πίεσης και θερμοκρασίας. Μέσα σε ένα σύννεφο σταγονιδίων που είναι ήδη πολύ κρύο, μεταξύ -15 και -20 βαθμών Κελσίου, ένα διερχόμενο αεροσκάφος μπορεί να ρίξει τη θερμοκρασία κάτω από τους -40 βαθμούς, προκαλώντας σχηματισμό κρυστάλλων πάγου.
Οι νέοι παγοκρύσταλλοι βοηθούν στο πάγωμα επιπλέον σταγονιδίων, με αποτέλεσμα την πρόκληση μιας αλυσιδωτής αντίδρασης σε σε διευρυνόμενο κύκλο γύρω από τη διαδρομή του αεροσκάφους. Όταν οι κρύσταλλοι πέφτουν, δημιουργούν τρύπες ή «ραβδώσεις» αέρα στο σύννεφο, κάποιες φορές ανοίγοντας «παράθυρα» προς τον ουρανό εάν το στρώμα των νεφών είναι πολύ λεπτό. Τις περισσότερες φορές, οι κρύσταλλοι εξατμίζονται πριν φτάσουν στο έδαφος.
Οι μετεωρολόγοι γνωρίζουν εδώ και καιρό πως διερχόμενα αεροσκάφη μπορούν να παγώνουν σταγονίδια νερού, σχηματίζοντας παγοκρυστάλλους, και προηγούμενες έρευνες είχαν υποδείξει ότι η διαδικασία αυτή μπορούσε να ενισχύσει τη βροχή και το χιόνι στα σύννεφα από κάτω- ωστόσο το φαινόμενο δεν είχε παρατηρηθεί και αναλυθεί λεπτομερώς. Επί της προκειμένης, οι ερευνητές έχουν συγκεντρώσει στοιχεία από πολλές πηγές- ραντάρ, lidar, δεδομένα από μετεωρολοφικά όργανα κλπ- πετυχαίνοντας να καταγράψουν το φαινόμενο λεπτομερώς. Σημειώνεται πως ο Μοϊσέεφ και οι συνάδελφοί του εξέτασαν μετεωρολογικά δεδομένα 11 ετών.
Ως προς τη δημιουργία χιονιού συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε πως οι επιπρόσθετοι παγοκρύσταλλοι αυξάνουν τον ρυθμό με τον οποίο οι κρύσταλλοι συγκρούονται, σχηματίζοντας μεγαλύτερες χιονονιφάδες, κάνοντας εντονότερες τις χιονοπτώσεις. Αυτό θα μπορούσε να συμβαίνει όταν ένα αεροπλάνο περνά απευθείας μέσα από σύννεφο με χιόνι, αλλά οι ερευνητές υποψιάζονται πως κάτι πιο πολύπλοκο λαμβάνει χώρα, επειδή τα δεδομένα τοποθετούν το «ύψος έναρξης» της ενίσχυσης των χιονοπτώσεων/ βροχοπτώσεων πολύ υψηλότερα από το στρώμα όπου προκαλείται το φαινόμενο.