Αν το καλοσκεφτούμε λίγοι έχουν απομείνει πλέον από την γενεά του που δικαιωματικά να τους ανήκει ο τίτλος του «ζωντανού θρύλου». Οχι μόνον η φωνή αλλά και η «ψυχή» των Animals, ενός από τα πρώτα αγγλικά συγκροτήματα που στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ξεκίνησαν την επανάσταση του rock η οποία έμελλε να αλλάξει όχι μόνο την μουσική αλλά σε μεγάλο βαθμό και την κοινωνία της εποχής της, είναι ακόμα εδώ. Ακμαιότατος σωματικά αλλά και διανοητικά παρά τα εβδομήντα οκτώ πλέον χρόνια του (γεννήθηκε στις 11 Μαϊου 1941) αν και η συναυλία του στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού την Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου πιθανότατα θα είναι η τελευταία του επί ευρωπαϊκού εδάφους. Με αυτή την αφορμή ο μεγάλος ερμηνευτής έδωσε μερικές επιλεγμένες προσωπικές συνεντεύξεις, συγκυριακά την ημέρα και τις ώρες πριν και μετά από τον σεισμό που ανησύχησε τόσο τους κατοίκους της Αττικής. Με πολύ πιο ισχυρούς δεσμούς με την Ελλάδα από όσο θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, σεμνότατος και προσηνής μου μίλησε για τον ουσιαστικό αποχαιρετισμό του στις ζωντανές εμφανίσεις αλλά και για την μεγαλύτερη και μόνιμη αγάπη του, την μουσική, τότε, τώρα αλλά ίσως ακόμα και στο μέλλον.
Υπάρχει και για τους rock τραγουδιστές και μουσικούς μια στιγμή κατά την οποία πρέπει να αποσύρονται ή απλά συνεχίζουν για όσο και με τους ρυθμούς που μπορούν;
Με ρωτάς αν πιστεύω ότι οι rock μουσικοί πρέπει κάποτε να σταματούν; Φυσικά και ναι και αυτό δεν εξαρτάται μόνον από το αν είσαι σε θέση να συνεχίσεις να κάνεις αυτό που έκανες εξίσου καλά με πριν. Εχει πολύ μεγάλη σημασία και το να συνεχίζει να σε ικανοποιεί, να σε γεμίζει, να σε κάνει να νιώθεις καλά και να μη γίνεται πλέον ρουτίνα. Επίσης, μιλώντας προσωπικά, έχω και θέλω να κάνω και πολλά ακόμα πράγματα, για τον εαυτό μου και μόνο πλέον. Κάνω μουσική σχεδόν εξήντα χρόνια, νομίζω λοιπόν ότι έχω πια κατακτήσει αυτό το δικαίωμα! (γέλια)
Θα συνεχίσετε να εμφανίζεστε τουλάχιστον στην Αμερική;
Σε ένα βαθμό ναι και θα το ήθελα αλλά πάλι όλα είναι σχετικά, δεν μπορώ να ξέρω. Το μεγαλύτερο πρόβλημα σε αυτή την δουλειά ξέρεις και αυτό που δεν το συνειδητοποιεί ο περισσότερος κόσμος είναι ότι το να βρίσκεσαι στη σκηνή, το καλύτερο τμήμα της δηλαδή και ο λόγος για τον οποίο την κάνεις, είναι μόνον ένα κομμάτι της και μάλιστα το μικρότερο. Γιατί τι σημαίνει το να παίζεις ζωντανά, ειδικά το να πραγματοποιείς περιοδεία; Σημαίνει το να φτάνεις σε έναν τόπο που τον γνωρίζεις ελάχιστα ή και καθόλου, να μην έχεις χρόνο να τον δεις καθώς πρέπει να ξεκουραστείς λίγο από το ταξίδι, να πας να κάνεις soundcheck και μετά, με ένα σύντομο διάλειμμα, το βράδυ στη συναυλία. Τελειώνεις κουρασμένος και έχεις λίγες ώρες για ύπνο γιατί την επομένη, ίσως και πολύ νωρίς το πρωί, πρέπει πάλι να φύγεις. Κάθε ημέρα το ίδιο, για έναν, δύο, τρεις ή και περισσότερους μήνες. Δεν κοιμάσαι αρκετά και, στα μεγάλα ταξίδια, το jet lag μερικές φορές δεν σου επιτρέπει να κοιμηθείς καν τόσο. Κάθε βράδυ σε διαφορετικό κρεβάτι που δεν προλαβαίνεις να το συνηθίσεις και πολύ σπάνια στο δικό σου, γεγονός που σημαίνει ότι εκτός από λίγο δεν κοιμάσαι και καλά. Για πόσα χρόνια μπορείς να το αντέξεις αυτό καθώς μεγαλώνεις και οι αντοχές σου μειώνονται; Ακόμα και αν δεν έχεις προβλήματα υγείας που αναπόφευκτα, μεγαλύτερα ή μικρότερα, περισσότερο ή λιγότερο σοβαρά, εμφανίζονται μετά από κάποια στιγμή...
Συγκρίνοντας τρεις περιόδους της διαδρομής σας, το ξεκίνημα σας με τους Animals, την ψυχεδελική τριλογία των δίσκων που ηχογραφήσατε ως Eric Burdon & The Animals το ’67 – ’68 και εκείνη με το αμερικανικό funk/soul γκρουπ War στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ποια θεωρείτε την σημαντικότερη, αν όχι την μεγαλύτερη συμβολή σας στην σύγχρονη μουσική και την εξέλιξη της;
Δεν ξέρω ποια ήταν η σημαντικότερη, αυτό θα το πουν άλλοι, θα έλεγα όμως ότι αυτή που με ικανοποίησε περισσότερο, σαν μουσικό αλλά και ως άνθρωπο, ήταν εκείνη με τους War. Ήμουν ένας λευκός νέος από την Αγγλία που προσέγγισα με δική μου πρωτοβουλία και με πάρα πολύ σεβασμό όχι μόνο για την μουσική τους αλλά συνολικά για την κουλτούρα τους μιαν ομάδα περίπου συνομηλίκων ομότεχνων μου από το Λος Αντζελες και με μόνο σκοπό να κατανοήσω καλύτερα αυτήν την κουλτούρα και μουσική. Κάναμε σπουδαία μουσική μαζί, συνδυάζοντας διαφορετικά ιδιώματα αλλά και πολιτισμούς, για την οποία είμαι υπερήφανος αλλά ακόμα πιο σημαντικό ίσως θεωρώ το ότι η συνεργασία μας τους άλλαξε την ζωή. Ηταν μια παρέα πάμπτωχων παιδιών του γκέτο που δεν είχαν καμία προοπτική, σκέψου ότι δύο από αυτούς δολοφονήθηκαν για να τους ληστέψουν επειδή, χάρη στη συνεργασία μας, είχαν επιτέλους κάποια χρήματα! Το γεγονός ότι το όνομα μου ήταν ήδη γνωστό τους βοήθησε όχι μόνο να γίνουν και αυτοί γνωστοί αλλά και να ξεπεράσουν πολλά εμπόδια τα οποία τους έθετε ο πολύ πιο έντονος από σήμερα ρατσισμός που υπήρχε στην Αμερική, τους έφερε φήμη και χρήματα. Καλώς ή κακώς όμως μετά απομακρυνθήκαμε, ακολούθησαν έναν δικό τους δρόμο και εγώ συνέχισα τον δικό μου μόνος μου πλέον και, μετά από μια πολύ σύντομη επανένωση στα μέσα της δεκαετίας του ’70, οι δρόμοι αυτοί χώρισαν οριστικά. Εκείνοι πήγαν κάπου αλλού και μετά εξαφανίστηκαν αλλά εγώ είμαι εδώ...(χαμογελάει όπως μόνον ένας αληθινός survivor, κυριολεκτικά και μεταφορικά, θα μπορούσε)
Πώς αισθάνεστε για το ότι μαζί με τους Beatles, Rolling Stones, Who, Dave Clark Five και Hollies εσείς και οι Animals ήσασταν από τους όχι περισσότερους από πενήντα μουσικούς οι οποίοι ήταν στην «εμπροσθοφυλακή» της British Invasion, της ειρηνικής και διαμέσου της μουσικής βρετανικής «εισβολής» στην Αμερική, επί της ουσίας με την αγγλική εκδοχή αμερικανικών ιδιωμάτων; Σας κάνει υπερήφανο, έστω και παραπάνω από μισόν αιώνα μετά;
Καθόλου υπερήφανο γιατί υπεύθυνοι για αυτό ήταν άλλοι, οι Αφροαμερικανοί! Χωρίς την μουσική των μαύρων, το blues, το rhythm ‘n’ blues, την soul, ακόμα και την jazz ανεξάρτητα από το ότι δεν μας επηρέασε άμεσα δεν θα είχαμε κάνει τίποτα. Από αυτούς τα γνωρίσαμε, τα μάθαμε, κυριολεκτικά τα απορροφήσαμε και «πατήσαμε» πάνω σε αυτά για να κατορθώσουμε ό,τι κάναμε.
Τι μπορεί να κάνει έναν Άγγλο όπως εσείς να αφήσει την χώρα του και να μετοικήσει στην Αμερική;
Λόγοι υγείας και μόνο. Πάσχω από πολύ μικρός από άσθμα το οποίο επηρεάζεται και επιβαρύνεται από πάρα πολλούς παράγοντες, οσμές, συγκεκριμένα υλικά και άλλα, πάνω από όλα όμως από την κακή ποιότητα του αέρα και την μόλυνση και τους ρύπους της ατμόσφαιρας που άλλωστε ήταν οι αιτίες οι οποίες το προκάλεσαν. Για αυτό και εδώ και πολλά χρόνια επεδίωκα να μένω σε περιοχές του κόσμου που είναι καθαρές ατμοσφαιρικά, παλαιότερα έχω ζήσει στην Ινδία και για ένα περίπου χρόνο στην Σαχάρα. Στην Καλιφόρνια ζω επίσης στην έρημο, μακριά από το Λος Αντζελες όπου πηγαίνω σπάνια και για πολύ λίγο. Οι έρημοι είναι τα μοναδικά σημεία του πλανήτη που ουσιαστικά αυτοκαθαρίζονται, κάθε φύσημα του ανέμου απομακρύνει τους ρύπους όλων των ειδών. Υπό αυτή την έννοια η Σαχάρα είναι ίσως το πιο καθαρό μέρος στον κόσμο αλλά ομολογουμένως για προφανείς λόγους είναι δύσκολο να ζήσεις για πάντα εκεί.
Τι θα παίξετε στη συναυλία σας στο Ηρώδειο; Και με την ευκαιρία, δεν επιθυμείτε ποτέ να ερμηνεύσετε ξανά στη σκηνή κάποια από τα τόσα τραγούδια σας, όπως για παράδειγμα από την ψυχεδελική τριλογία, τα οποία απουσιάζουν εδώ και πάρα πολλά χρόνια από τις ζωντανές εμφανίσεις σας;
Φυσικά, το σκέφτηκα ακόμα και για αυτή την συναυλία και θα μπορούσαμε άνετα να προβάρουμε μερικά τραγούδια από εκείνους τους δίσκους και να τα παίξουμε. Από εκεί και πέρα όμως το τι παίζω στις συναυλίες εξαρτάται από την εκάστοτε μπάντα μου, από ποιους μουσικούς έχω επιλέξει να αποτελείται. Η τωρινή μπάντα μου έχει σχηματιστεί με βάση κάτι που έχω παρατηρήσει εδώ και αρκετά χρόνια, ότι αυτό που θέλει να ακούσει από εμένα ο κόσμος είναι ένα σετ με τα greatest hits όλης τη διαδρομής των Animals και πολύ λιγότερο της μετέπειτα προσωπικής μου. Είναι κάτι πάρα πολύ εύκολο για εμάς καθώς παίζουμε αυτά τα τραγούδια εδώ και πάρα πολύ καιρό, αυτά θα παρουσιάσουμε λοιπόν και στο Ηρώδειο και πιστεύω ότι όλοι, τόσο το κοινό όσο και εμείς, θα είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι!
Το κίνητρο σας για να βγαίνετε στη σκηνή και να τραγουδάτε παραμένει το ίδιο με την πρώτη φορά που το κάνατε ή έχει αλλάξει στην πάροδο του χρόνου;
Δεν ξέρω ποιο ήταν ή είναι το κίνητρο οπότε θα σου πω μόνον αυτό: Οταν η μπάντα μου αρχίζει να παίζει και στέκομαι στην άκρη της σκηνής δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο που να μπορεί να με σταματήσει από το να βγω και εγώ και να αρχίσω να τραγουδώ!
Εχετε καθόλου επαφή με την μουσική της εποχής μας, με το σημερινό rock; Επικοινωνείτε μαζί του, μουσικά αλλά και με τα όσα έχει και προσπαθεί να πει;
Ακούω αρκετά συχνά κάτι πολύ καλό, όμορφο ή ακόμα και εξαιρετικά ενδιαφέρον που με κάνει να σκεφτώ «γουάου, αυτό είναι πραγματικά σημαντικό». Πριν προλάβω όμως να το επεξεργαστώ διανοητικά, μερικές φορές πριν καν συγκρατήσω το όνομα του μουσικού ή του συγκροτήματος που είναι υπεύθυνοι για αυτό, έχει πάρει την θέση του κάτι άλλο. Ζούμε βλέπεις στην εποχή του streaming, μια συνεχής ροή μουσικής όλων των ιδιωμάτων και ποιοτήτων δίχως καμία τάξη, χωρίς αρχή, μέση και τέλος. Ο κόσμος δεν επενδύει πια χρήματα αλλά και χρόνο στην μουσική, κανείς δεν αγοράζει δίσκους ή CD και όλοι απλά καταναλώνουν την μουσική σαν υλικό αγαθό ακούγοντας την. Από την μια είναι πολύ εξυπηρετικό από την άλλη όμως σε κάνει να αναρωτιέσαι αν η μουσική έχει μέλλον και ποιο θα μπορούσε να είναι αυτό αν τα πράγματα συνεχίσουν να είναι ακριβώς έτσι.
Και τελειώνοντας, όταν είσαι Animal παραμένεις Animal; (Η ερώτηση που είναι δύσκολο να μεταφραστεί ακριβώς στα ελληνικά ήταν And for the end, once an Animal always an Animal?)
Η σχέση μου με το όνομα Animals είναι αρκετά παράξενη και πέρασε από πολλές διακυμάνσεις, για πολλά χρόνια δεν είχα δικαίωμα να το χρησιμοποιήσω μέχρι που μια δικαστική απόφαση με δικαίωσε σε μεγάλο βαθμό και πλέον μπορώ να το κάνω. Επίσης δεν το επέλεξα αλλά μου το «φόρεσαν» και στο ξεκίνημα δεν ήμουν καθόλου ευχαριστημένος με αυτό αν δεν το αντιπαθούσα, σκεφτόμουν «μα είναι όνομα αυτό, μπορεί ένα γκρουπ να λέγεται Ζώα;». Η ιστορία για το πως προέκυψε είναι η εξής, όταν ήμουν μικρός έκανα παρέα με μιαν ομάδα από αυτά που λέμε «άγρια παιδιά», κάτι σαν συμμορία μοτοσικλετιστών χωρίς μοτοσικλέτες (γέλια). Έλεγαν για εμάς ότι συμπεριφερόμαστε σαν ζώα και από μια στιγμή και μετά απλά μας αποκαλούσαν έτσι. Ο πρώτος μάνατζερ μας το γνώριζε αυτό και έτσι όταν πήγε γα πρώτη φορά στο Λονδίνο για να κανονίσει κάποιες εμφανίσεις μας και χρειαζόταν ένα όνομα το θυμήθηκε και το χρησιμοποίησε. Επέστρεψε λοιπόν και μας ανακοίνωσε, «είστε οι Animas!», μην αφήνοντας μας κανένα περιθώριο για αντίρρηση! Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια, ίσως και μόνον όταν απέκτησα νομικά το δικαίωμα να χρησιμοποιώ αυτό το όνομα, να είναι πια δικό μου, για να συνειδητοποιήσω το αληθινό, κρυφό αρχικά για εμένα, νόημα του, αυτό που προς τιμήν τους είχαν καταλάβει πρώτοι, σχεδόν από την αρχή, μόνον οι Γάλλοι. Το νόημα αυτό είναι πάρα πολύ απλό και σαφές, κάθε φορά που σκοτώνουμε ένα ζώο κάνουμε κακό σε εμάς τους ίδιους, είναι σα να σκοτώνουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας. Αν δεν το αλλάξουμε αυτό, αν συνεχίσουμε έτσι, φοβάμαι ότι βαδίζουμε στην εξόντωση και την εξαφάνιση κάθε μορφής ζωής στον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου. Για αυτό λοιπόν ναι, ήμουν, είμαι και θα είμαι Animal…
Eric the so very human, Burdon the eternal Animal…