Πίνακας του Αυστριακού ζωγράφου Γκούσταβ Κλιμτ που θεωρούνταν χαμένος ανακαλύφθηκε μετά από έναν αιώνα στη Βιέννη.
Το «Πορτραίτο της Δεσποινίδας Λίζερ» (1917), ένα από τα τελευταία έργα του μεγάλου ζωγράφου, ήταν παραγγελία μίας οικογένειας Εβραίων της Αυστρίας και εμφανίστηκε για τελευταία φορά το 1925.
Από κει κι έπειτα, η μοίρα του έργου είναι ασαφής, ωστόσο, η οικογένεια των σημερινών ιδιοκτητών έχει τον πίνακα στην κατοχή της από τη δεκαετία του 1960.
Το πορτρέτο απεικονίζει μία νεαρή γυναίκα, τέκνο μίας εξέχουσας βιεννέζικης οικογένειας, μέλη της οποίας ήταν οι βιομήχανοι αδελφοί Adolf και Justus Lieser.
Σύμφωνα με τον αυστριακό οίκο δημοπρασιών im Kinsky, που θα θέσει το έργο σε δημοπρασία στις 24 Απριλίου, ενώ προηγούμενοι κατάλογοι με την εργογραφία του Κλιμτ αποδίδουν το πρόσωπο που εικονίζεται στην κόρη του Adolf, νέα έρευνα υποδεικνύει ότι θα μπορούσε να είναι μία από τις κόρες του Justus και της συζύγου του Henriette, εξέχουσας προστάτιδας των τεχνών.
Ανεξάρτητα από την ταυτότητά της, η νεαρή γυναίκα του πορτραίτου έκανε πολλές επισκέψεις στο στούντιο του Κλιμτ στη Βιέννη. Ο ζωγράφος πέθανε την επόμενη χρονιά από εγκεφαλικό, αφήνοντας το ανυπόγραφο έργο στο ατελιέ του. Σύμφωνα με τον οίκο δημοπρασιών, στο φόντο του πίνακα διακρίνονται αχνά σχήματα με μολύβι που αποκαλύπτουν ότι ο καλλιτέχνης σκόπευε ενδεχομένως να επεξεργαστεί περαιτέρω το έργο.
Μετά το θάνατο του Κλιμτ, το πορτρέτο δόθηκε στην οικογένεια που το είχε παραγγείλει. Οκτώ χρόνια αργότερα, εμφανίστηκε για τελευταία φορά σε μια φωτογραφία που είχε τραβηχτεί από έκθεση του ζωγράφου στη Neue Galerie της Βιέννης.
Θεωρείται ότι κατέληξε είτε στον Adolf είτε στην Henriette, η οποία πέθανε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης που είχε οδηγηθεί το 1942. Σύμφωνα με τον im Kinsky, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι το έργο λεηλατήθηκε, κλάπηκε ή κατασχέθηκε παράνομα πριν ή κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. «Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι κατασχέθηκε από τους Ναζί», δηλώνει ο οίκος.
Ωστόσο, το τι συνέβη μετά το 1925 παραμένει σε μεγάλο βαθμό μυστήριο. Πριν από περίπου έξι δεκαετίες το πορτραίτο αποκτήθηκε από τον νόμιμο προκάτοχο του σημερινού ιδιοκτήτη, έναν Αυστριακό ο οποίος δεν κατονομάζεται. Αφού κληρονόμησε το έργο, ο ιδιοκτήτης επικοινώνησε με τον Ernst Poil του im Kinsky και ο πίνακας ταυτοποιήθηκε ως το χαμένο «Πορτραίτο της Δεσποινίδας Λίζερ».
Οι σημερινοί ιδιοκτήτες και οι απόγονοι της οικογένειας Λίζερ υπέγραψαν πριν τη δημοπρασία συμβόλαιο με βάση τις συμφωνίες της Ουάσινγκτον του 1998, σύμφωνα με τις οποίες 44 χώρες δεσμεύτηκαν να βρουν και να αποδώσουν στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους τα έργα τέχνης που έκλεψαν οι Ναζί.
Η αξία του πίνακα εκτιμάται σε πάνω από 54 εκατομμύρια δολάρια.
«Ένας πίνακας τέτοιας σπανιότητας, καλλιτεχνικής σημασίας και αξίας έχει να εμφανιστεί στην αγορά τέχνης της Κεντρικής Ευρώπης εδώ και δεκαετίες», αναφέρει ο οίκος σε δήλωσή του.
Η αξία των έργων του Κλιμτ έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια. Τον Ιούνιο του 2023, ο πίνακας του «Lady with a Fan» πωλήθηκε σε δημοπρασία από τον οίκο Sotheby’s στο Λονδίνο έναντι 108,4 εκατ. δολαρίων, θέτοντας νέο ρεκόρ για έργο του ζωγράφου, ενώ έγινε το πιο ακριβό έργο τέχνης που έχει δημοπρατηθεί ποτέ στην Ευρώπη.
Πριν από τη δημοπρασία, ο πίνακας θα εκτεθεί στην Ελβετία, τη Γερμανία, τη Μεγάλη Βρετανία και το Χονγκ Κονγκ.
Με πληροφορίες από Observer