Η πανδημία του κορονοϊού έφερε μεταξύ άλλων στο προσκήνιο και ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα για την αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών ενός κράτους και αυτό αφορά τις δαπάνες που προορίζονται για την υγειονομική περίθαλψη.
Την τελευταία δεκαετία, και μετά την χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε πλήττοντας τις περισσότερες χώρες, η Ε.Ε και οι ηγέτες αυτής ζήτησαν δεκάδες φορές από τους αρχηγούς των κρατών να προχωρήσουν σε περικοπές των δαπανών Υγείας, μέσα από ιδιωτικοποιήσεις.
Έτσι κι έγινε. Σήμερα, εν μέσω πανδημίας, τα περισσότερα πάλι κράτη αναζητούν πόρους για να καλύψουν τις ανάγκες που έχουν προκύψει με τους χιλιάδες ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με κορονοϊό. Το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί είναι σαφώς τεράστιο και θέτει ξεκάθαρα αυστηρό μήνυμα.
Τα εθνικά συστήματα υγείας είναι στα όρια τους και οι σοβαρότατες ελλείψεις σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό αλλά και προσωπικό δεν μπορούν να αντισταθμιστούν από τις υπεράνθρωπες -γιατί για τέτοιες πρόκειται- προσπάθειες των γιατρών και των νοσηλευτών.
Kι ενώ η βασική ευθύνη για την χρηματοδότηση, την οργάνωση και την παροχή υγειονομικής περίθαλψης εναπόκειται στις εθνικές Αρχές, έρευνα που εκπόνησε το 2017 το Ευρωβαρόμετρο επιβεβαιώνει ότι το 70% των Ευρωπαίων πολιτών ζητά η Ευρώπη να επενδύσει περισσότερα χρήματα στο κομμάτι της υγείας. Το άρθρο 16 άλλωστε του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων το ορίζει ξεκάθαρα: Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα έγκαιρης πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή, καλής ποιότητας προληπτική και θεραπευτική υγειονομική περίθαλψη.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία πρέπει να ληφθούν υπόψιν συνδυαστικά με τους αριθμούς που έδωσε στην δημοσιότητα η Eurostat την Τρίτη σχετικά με τις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη κάθε χώρας. Στην Ελλάδα, με βάση τα στοιχεία του 2017, οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη αντιστοιχούσαν στο 8% του ΑΕΠ. Πρόκειται για το 13ο χαμηλότερο ποσοστό σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η χώρα μας επίσης, βρίσκονταν στην 11η θέση στην λίστα με αυτές που καταγράφουν τις χαμηλότερες δαπάνες όσον αφορά τις δαπάνες ανά κάτοικο (1.348 ευρώ στον κάθε πολίτη). Ο μέσος όρος στην ΕΕ ήταν 2.887 ευρώ ανά κάτοικο.
Να αναφερθεί πως ειδικά για την χώρα μας και σύμφωνα με μελέτη που υπογράφουν εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ το 2019 με τίτλο «Η κατάσταση της υγείας στην ΕΕ», στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής για την Ελλάδα, από το οποίο εξήλθε τον Αύγουστο του 2018, τέθηκαν σε εφαρμογή πολιτικές για τη συγκράτηση του κόστους και τη μείωση της σπατάλης όσον αφορά τις δαπάνες.
Η κυβέρνηση διατήρησε το ανώτατο όριο των δημόσιων δαπανών για την
υγεία στο 6 % του ΑΕΠ και επέβαλε περικοπές δαπανών σε ολόκληρο τον τομέα της υγείας. Πιο πρόσφατα, σε απόλυτες τιμές, μετά την ώθηση που έλαβε χώρα το 2016 με την αύξηση των δημόσιων δαπανών σε 9 δισ. ευρώ, η μετέπειτα ανάπτυξη περιορίστηκε και ο κρατικός προϋπολογισμός για την υγεία το 2019 εκτιμήθηκε σε περίπου 9,1 δισ. ευρώ ή λίγο κάτω από το 5 % του ΑΕΠ.
Όσον αφορά την υπόλοιπη Ευρώπη, οι δαπάνες για την δημόσια υγεία ήταν υψηλότερες στις εξής χώρες: Γαλλία, Γερμανία, Σουηδία, Αυστρία, Βέλγιο, Δανία και Ολλανδία. Όπως θα διαπιστώσετε και στο σχετικό γράφημα, η Γαλλία φαίνεται πως αφιέρωσε το 11,3% του ΑΕΠ της για τα συγκεκριμένα έξοδα, ενώ το ίδιο ισχύει και για την Γερμανία. Στην Σουηδία, το ποσοστό αντιστοιχούσε στο 11%, ενώ στην Αυστρία έπεσε ελάχιστα και έφτασε το 10.4%. Στο Βέλγιο, το 10,3% του ΑΕΠ διατέθηκε για την υγειονομική περίθαλψη ενώ στην Δανία και την Ολλανδία το ποσοστό ήταν 10,1%.
Συγκριτικά με το μέγεθος του πληθυσμού, οι δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης ήταν το 2017 οι υψηλότερες μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ στην Σουηδία (5.206 ευρώ ανά κάτοικο), στην Δανία (5.134 ευρώ ανά κάτοικο), στο Λουξεμβούργο (5.183 ευρώ ανά κάτοικο), στην Γερμανία (4.459 ευρώ ανά κάτοικο), στην Ιρλανδία (4.395 ευρώ ανά κάτοικο) και στην Αυστρία (4.371 ευρώ ανά κάτοικο).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στην δημοσιότητα η Eurostat, οι δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης αντιστοιχούσαν σε λιγότερο από 7,5% του ΑΕΠ σε 12 κράτη μέλη, ενώ η Ρουμανία κατέγραψε το χαμηλότερο ποσοστό (5,2%). Ακολουθούν το Λουξεμβούργο (5,5%), η Λετονία (6,0%), η Εσθονία (6,4%), Λιθουανία και Πολωνία (από 6,5% - στοιχεία 2016 για την Πολωνία), η Κύπρος και η Σλοβακία (6,7%), η Κροατία (6,8%), η Ουγγαρία (6,9%), η Ιρλανδία και η Τσεχία (από 7,2%) -για την Ιρλανδία χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία του 2016.
Σε σχέση πάλι με το μέγεθος του πληθυσμού, οι χαμηλότερες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης φαίνεται πως καταγράφηκαν στην Ρουμανία (490 ευρώ ανά κάτοικο ) και την Βουλγαρία (590 ευρώ ανά κάτοικο). Ιταλία Μάλτα και Ισπανία πλησίασαν περίπου τον μέσο όρο (2523, 2250 και 2221 ευρώ ανά κάτοικο), ενώ πιο χαμηλά βρέθηκαν Σλοβενία και Πορτογαλία με 1704 και 1695 ευρώ ανά κάτοικο.
Ο μέσος όρος στην ΕΕ ήταν 2287 ευρώ ανά κάτοικο.
Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με έρευνα του European Public Service Union, ενώ στις αρχές του 2000, η τάση που καταγράφονταν ήταν η αύξηση στις δαπάνες υγείας, κατά την διάρκεια της κρίσης, παρατηρήθηκε μια σημαντική αντιστροφή. Οι μισθοί των επαγγελματιών στον τομέα της υγείας κινήθηκαν καθοδικά ειδικά σε χώρες όπως η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Λιθουανία, η Πορτογαλία και η Ρουμανία. Για τους νοσηλευτές, την μεγαλύτερη ομάδα εργαζομένων στον τομέα της υγείας, τα ποσοστά πρόσληψης και σταθερότητας μειώθηκαν σημαντικά. Η τάση φυσικά επηρέασε ολόκληρη την Ευρώπη.