Για δύο πράγματα θα θυμούνται τον Σπύρο Μαρκεζίνη οι περισσότεροι της δικής μου γενιάς - αν τον θυμούνται. Για την υποτίμηση της δραχμής (30 Δρχ το δολάριο από 15) το 1953 ως Υπουργός Οικονομικών του Παπάγου και για την χουντική Πρωθυπουργία του, όταν ο Παπαδόπουλος «εξελέγη» Πρόεδρος της... “Δημοκρατίας».
Η δεύτερη ιδιότητά του είναι ο λόγος που τον πήρα στο τηλέφωνο, το 1998. Για να του ζητήσω να λάβει μέρος στην ταινία που μου είχε αναθέσει να γυρίσω η Γαλλική Τηλεόραση για την Χούντα (La dictature des Colonels Grecs). Θα του φάνηκε περίεργο που βρήκα το τηλέφωνό του γιατί πρώτον δεν το έκλεισε αμέσως και δεύτερον άρχισε να μου μιλάει ασταμάτητα για τα κατορθώματά του. Πρέπει να μου μιλούσε τουλάχιστο 40 λεπτά χωρίς να καταφέρω να αρθρώσω μια λέξη. Φαίνεται θα είχε πολύν καιρό να μιλήσει. Πολλοί θα απέφευγαν να μιλήσουν σ’ έναν χουντικό πρωθυπουργό. Λυπήθηκα που δεν είχα ένα μαγνητόφωνο.
Πάντως οι ιστορικοί του οφείλουν ένα συγγραφικό επίτευγμα, εμπεριστατωμένο, αρκετά αντικειμενικό - για έναν κλασικό παλατιανό - και αποκαλυπτικό για μια περίοδο εμφυλίου διχασμού. Πρόκειται για την Πολιτική Ιστορία της συγχρόνου Ελλάδος (1920-1936) σε 4 τόμους. Την διάβασα όταν ετοιμαζόμουν να γυρίσω την Δίκη των Έξι.
Σαν πολιτικό πρόσωπο εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1936 ως Νομικός Σύμβουλος του Βασιλέως Γεωργίου Β’ ο οποίος μόλις είχε επιστρέψει από την εξορία του στο Λονδίνο όπου τον είχαν ξαποστείλει οι Βενιζελικοί. Και, τον ίδιο χρόνο έλαβε μέρος στην προετοιμασία της Δικτατορίας του Μεταξά.
Στο τηλεφωνικό του παραλήρημα, ο Μαρκεζίνης αναφέρθηκε σε διάφορα στάδια των «υπηρεσιών του προς το έθνους».
Το 1945 έκανε ως Κόμμα την «Παράταξη των Εθνικοφρόνων». Μόνο μετά το τέλος του Εμφυλίου, ως Βασιλόφρων, μετείχε σε εμφυλιακές και μετεμφυλιακές κυβερνήσεις. Ο Παπάγος έχει ονομαστεί Στρατάρχης και είναι πιο κοντά στους Αμερικανούς.
Είναι γνωστό ότι πάντα ως βασιλόφρων ήταν το «μάτι και το αυτί» του Παλατιού σε όλες τις κυβερνήσεις στις οποίες τον τοποθετούσε ο Ανώτατος Άρχων. Στο μεταξύ ο Παπάγος έχει ονομαστεί Στρατάρχης. Μερικοί αναρωτιόνταν αν ο Παπάγος είχε πολιτικές βλέψεις.
Είναι γνωστό ότι ο Μαρκεζίνης, ως βασιλόφρων, ήταν το «μάτι και το αυτί» του Παλατιού σε όλες τις κυβερνήσεις στις οποίες τον τοποθετούσε ο Ανώτατος Άρχων. Από την ημέρα που οι Αμερικανοί αντικατέστησαν τους Άγγλους για να δώσουν ένα τέλος στον Εμφύλιο με την στρατιωτική βοήθεια που έφεραν, πίεζαν για την σταδιακή άνοδο στην πολιτική εξουσία τον Στρατάρχη Παπάγου. Επ’ αυτού έχω προσωπική αντίληψη, τόσο από μια μαρτυρία στην Αμερική όταν σπούδαζα εκεί αλλά και από εμπειρίες μου σαν στρατιωτικός διερμηνέας το 1954-1955, κάνοντας την θητεία μετά την επιστροφή μου από την Αμερική.
Οι Αμερικανοί, απογοητευμένοι από τις βασιλικές κυβερνήσεις, προετοιμάζουν μεθοδικά το έδαφος για μα ικανότερη, Παπαγική κυβέρνηση εθνικού συναγερμού αλά Ντε Γκώλ η οποία θα έκανε καλύτερη χρήση της αμερικανικής βοήθειας. Ο Βασιλιάς ανησυχεί και ζητάει από τον Παπάγο να του υποσχεθεί ότι δεν θα παίξει πολιτικό ρόλο. Οι σχέσεις του Παλατιού με τον Παπάγο έχουν οξυνθεί.
Από το γραφείο μου, αυτό του διερμηνέα στο ισόγειο των Παλαιών Ανακτόρων παρατηρούσα και συχνά άκουγα τους Παπαγικούς Υπουργούς. Ανάμεσά τους άκουγα και τον Μαρκεζίνη. Αλλά και για τον Μαρκεζίνη.
Θα ήθελα να του τα πω όλα αυτά αλλά δεν με άφησε! Φαίνεται δε πως με υποπτεύονταν ίσως και για το πώς βρήκα το τηλέφωνό του ή γιατί δέν μας έφερε σε επαφή κάποιο γνωστό του άτομο. Ή ότι θα ήμουν κάποιος από τους φοιτητές που έκαναν την εξέγερση του Πολυτεχνείου, όταν ήταν Πρωθυπουργός! Γιατί αυτός που ανετράπη ήταν ο Μαρκεζίνης! Από το πραξικόπημα του Ιωαννίδη.
Λέω «υποπτεύονταν» γιατί στα καλά καθούμενα μου λέει «ξέρετε, εγώ είμαι που έσωσα τον Γλέζο από την εκτέλεση, μετά την θανατική καταδίκη του!».
Το ίδιο που είπε και ο Λουί Αραγκόν μια μέρα στο Παρίσι: «Εγώ γλίτωσα τον Γλέζο από την εκτέλεση. Με τα δόντια μου !». Και με μια υπέροχη σουρεαλιστική χειρονομία, βγάζει και μου δείχνει τη μασέλα του!