Έξη είναι μία πράξη την οποία το υποκείμενο επαναλαμβάνει ασύνειδα επειδή ικανοποιεί ορισμένες βασικές του ανάγκες. Το υποκείμενο δεν έχει συνείδηση της ανάγκης, ούτε έλεγχο της έξης. Η έξη έρπει κάτω από τη βούληση, τη γνώση και την αυτοσυνειδησία.
Στον αντίποδα, θεμελιώνεται η σχέση. Σχέση είναι όταν κάποιος σχετίζεται με έναν άλλον άνθρωπο επειδή έχει γνώση των αναγκών του και το θάρρος να τις καλύψει. Σχετίζομαι με τον άλλον γιατί πληρώνει τις πνευματικές και ψυχικές μου ανάγκες. Μπορεί να είμαστε συνεργάτες, φίλοι ή σύντροφοι. Συνάπτω σχέση με κάποιον, επειδή συναντώνται οι συναισθηματικές και ερωτικές μας ανάγκες. Σε κάθε περίπτωση οριοθετώ και ονοματίζω τη σχέση αυτή.
Συνηθίζουμε να διερωτόμαστε εάν ο άλλος μας αγαπάει. Το μόνο όμως που οφείλουμε να ρωτάμε είναι εάν οι ίδιοι αγαπάνε τον εαυτό τους. Και το μόνο που οφείλουμε να ενσταλάξουμε στα παιδιά μας, είναι τα ίδια να αγαπάνε τον εαυτό τους. Εκείνος που δεν αγαπάει τον εαυτό του, δεν μπορεί να δώσει αγάπη και σεβασμό στον άλλο. Με την ίδια ευτέλεια που φέρεται στον εαυτό του, θα φερθεί και στον άνθρωπο δίπλα του ή απέναντί του.
Έξεις έχουν όσοι δεν έχουν σχέσεις και όσοι έχουν σχέσεις δεν έχουν έξεις. Σχέσεις θεμελιώνουν εκείνοι που γνωρίζουν εαυτόν, διαθέτουν αυτοεκτίμηση και αυτορυθμίζονται. Ένας άνθρωπος που ετεροκαθορίζεται, θα αποκτήσει έξη με έναν όμοιο και οικείο του.
Τι σημαίνει, όμως, αγαπώ έναν άνθρωπο; Σημαίνει ότι του παρέχω την ασφάλεια και να του προσφέρω τις δυνατότητες να είναι ο καλύτερος δυνατός εαυτός του. Τον ωθώ προς τη βέλτιστη κοινωνικοποίηση και τη μέγιστη πολιτικοποίηση. Μπορούμε να πέσουμε έξω ως προς τον εάν ένας άνθρωπος είναι ευφυής, πλούσιος, καλλιεργημένος ή όχι, αλλά ποτέ δεν σφάλλουμε για τον εάν έχει αγάπη στη ζωή του. Είναι εξόφθαλμο.
Μπορεί κάποιος να έχει στη ζωή του έναν σύντροφο έξης στο πλαίσιο μίας σχέσης εξάρτησης και προσκόλλησης, και να απορεί γιατί οι άλλοι τον αντιμετωπίζουν ως ενδεή, πένητα αγάπης. Και μπορεί κάποιος να μην έχει συντροφική σχέση, αλλά η ζωή του να είναι έμπλεη αγάπης από τους συγγενείς, τους φίλους και τους συνεργάτες, που επέλεξε.
Έξεις και σχέσεις εντοπίζονται στην προσωπική, στην κοινωνική και στην πολιτική ζωή. Πολιτικός είναι εκείνος που βρίσκεται διαρκώς σε επαφή με τις αρχές, τις αξίες και τα ιδανικά του. Τουναντίον, έξη στην πολιτική είναι η απόλυτη εξάρτηση από το να κατέχει κάποιος μία πολιτική θέση, δίχως να κατέχει τον εαυτό του.
Η εξουσία και η αγάπη φθείρουν μόνο όσους δεν τις έχουν. Μονάχα εκείνος που καταλαβαίνει τους ανθρώπους, που τους αγαπά, έχει δύναμη. Ο πολιτικός που δεν εμπνέει την ψυχή των πολιτών φθείρεται. Και, vice versa, ο άνθρωπος που δεν απελευθερώνει, που δεν ανοίγει προς τον κόσμο και το θαύμα, εκείνον που αγαπά, φθείρει. Μόνο φθείρει.
Μυρένα Σερβιτζόγλου