Οι διαφωνίες μεταξύ των ανθρώπων, προφανώς δεν είναι ευχάριστες ως στιγμές. Στους περισσότερους από εμάς προκαλούν συναισθήματα όπως άγχος, θυμό ή θλίψη. Όμως, αυτά είναι πράγματα που πάνω κάτω έχουμε μάθει και τα διαχειριζόμαστε. Αυτό που περιπλέκει την κατάσταση, είναι το ενδεχόμενο απέναντί μας να έχουμε έναν νάρκισσο.
«Οι ναρκισσιστές είναι χειριστικοί και έχουν την επιθυμία να ελέγχουν τους άλλους, κάνοντας τις διαφωνίες πραγματικά απογοητευτικές και δυσεπίλυτες», μας προειδοποιεί η Μόνικα Κουινάρ, κοινωνική λειτουργός με έδρα το Πίτσμπουργκ.
Πώς όμως θα αντιληφθούμε ότι έχουμε να κάνουμε με κάποιον που πάσχει από ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας ή αλλιώς NPD;
Σύμφωνα με τον Mαναχίλ Ριαζ, ψυχοθεραπευτή με έδρα το Χιούστον, η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας στις διαφωνίες αποκαλύπτεται μέσα από μερικές πολύ συγκεκριμένες φράσεις. Και θα τις δούμε μια προς μια.
6 Φράσεις που χρησιμοποιεί ένας νάρκισσος επάνω στους καυγάδες
1. «Αντιδράς υπερβολικά»
«Όταν έχουμε να κάνουμε με έναν νάρκισσο, αυτός ή αυτή μπορεί επανειλημμένα να υποβιβάζει τις ανησυχίες μας ή να πληγώνει τα συναισθήματά μας, προκειμένου να αποφύγει την ανάληψη της οποιασδήποτε ευθύνης για τα όσα νιώθουμε», επισημαίνει η Κουινάρ.
Ο υποβιβασμός εκδηλώνεται με φράσεις όπως «αντιδράς υπερβολικά» ή «είσαι πολύ ευαίσθητος/η». Τέτοια σχόλια μας κάνουν να αμφιβάλλουμε για τον εαυτό μας και τα συναισθήματά μας, με αποτέλεσμα τελικά να αποσύρουμε τα παράπονά μας.
Επομένως, ενώ ναι μεν πρέπει να τσεκάρουμε ότι η κάθε μας αντίδραση ανταποκρίνεται όντως σε αυτό που συμβαίνει και πως δεν το έχουμε παρακάνει, κανένας δεν μπορεί να μας υποδείξει πώς θα νιώσουμε. Εκτός αν είναι... νάρκισσός
2. «Εγώ δεν είμαι θυμωμένος/η. Εσύ είσαι!»
«Τα άτομα με παθολογικό ναρκισσισμό χρησιμοποιούν έναν ασυνείδητο αμυντικό μηχανισμό που ονομάζεται ”προβολή των συναισθημάτων”. Αυτό σημαίνει ότι αρνούνται τα δικά τους συναισθήματα και τα ”φορτώνουν” στο άτομο που έχουν απέναντί τους», μας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ο Ριάζ
Ας πούμε ότι βρισκόμαστε στη μέση ενός καυγά με έναν ναρκισσιστή. Αυτός ή αυτή είναι πολύ πιθανό να μας λένε πόσο θυμωμένοι είμαστε εμείς, ενώ την ίδια στιγμή ουρλιάζουν και εκστομίζουν ένα σωρό προσβολές. Τότε πρέπει να καταλάβουμε ότι έχουμε να κάνουμε με μια ναρκισσιστική προσωπικότητα. Και αν δεν μπορούμε να βγάλουμε άκρη, να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να αποχωρήσουμε από τη διαμάχη. Δεν πρόκειται να οδηγήσει πουθενά.
3. «Δεν μπορώ να πιστέψω ότι μου επιτίθεσαι και κατηγορείς εμένα»
Ανεξάρτητα από το πόσο λάθος είναι το αγαπημένο μας πρόσωπο, αν χαρακτηρίζεται από ναρκισσισμό, ποτέ δεν το παραδέχεται αυτό για τον εαυτό του. Αντιθέτως παριστάνει πάντοτε το θύμα. Κι αυτό επειδή έχει βαθιά μέσα του την αίσθηση ότι έχει περισσότερα δικαιώματα από τους άλλους. Και αυτή η νοοτροπία οδηγεί τους ναρκισσιστές στο να πιστεύουν ότι μονίμως αδικούνται από τους άλλους.
Αυτό το αίσθημα αδικίας συχνά εκφράζεται με φράσεις του στυλ «Δεν μπορώ να πιστέψω ότι μου επιτίθεσαι έτσι». H «είμαι πάντα εγώ που κάθομαι στο εδώλιο του κατηγορουμένου», «κατηγορούμαι για τα πάντα, ακόμα και όταν δεν φταίω εγώ» ή ακόμα «ό,τι κι αν κάνω, ποτέ δεν είναι αρκετά καλό για σένα».
Παρουσιάζοντας τον εαυτό τους ως το μόνιμο θύμα, οι ναρκισσιστές προσπαθούν να χειραγωγήσουν τους άλλους για να κερδίσουν την προσοχή, τη συμπάθεια ή τον έλεγχο στις σχέσεις. Και ενώ ανά πάσα ώρα και στιγμή πρέπει να εξετάζουμε αν είμαστε όντως δίκαιοι, δεν γίνεται για να μην καταπατήσουμε τα δικαιώματα ενός νάρκισσου, να επιτρέπουμε να τσαλαπατά εκείνος διαρκώς τα δικά μας δικαιώματα.
4. «Αν με αγαπούσες, θα το έκανες αυτό που σου ζήτησα»
Κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης, οι ναρκισσιστές κλίνουν στη χειραγώγηση. Κάθε τους λέξη αποσκοπεί στο να πάρουν αυτό που θέλουν. Και συνήθως το πετυχαίνουν με φράσεις όπως «Αν με αγαπάς, θα κάνεις αυτό που σου ζητώ» ή «αν δεν το κάνεις αυτό, μπορεί να βλάψω τον εαυτό μου». Όμως, ακόμα κι αν τέτοιες δηλώσεις καθιστούν δύσκολο το να αντισταθούμε στην επιθυμία του ατόμου που έχουμε απέναντί μας, αγάπη δεν σημαίνει να κάνουμε ότι παράλογο βάζει στο μυαλό του το ταίρι μας.
5. «Έπρεπε να ξέρεις ότι ήμουν στενοχωρημένος/η»
Πολλοί άνθρωποι με διαταραχές προσωπικότητας πιστεύουν ότι οι άλλοι πρέπει να διαβάζουν το μυαλό τους. Κι αυτό, στα άτομα με NPD είναι ακόμα πιο έντονο. Όμως δεν οφείλουμε να πράττουμε κόντρα στα δικά μας θέλω αγωνιζόμενοι να μαντέψουμε τα θέλω του συνομιλητή μας.
Καθένας σε μια σχέση πρέπει να λέει τι αισθάνεται και τι χρειάζεται. Κι αν ο άλλος μπορεί και το θέλει, τότε θα το προσφέρει ή θα αρνηθεί. Όμως πώς μπορούμε να έχουμε μια ικανοποιητική σχέση με κάποιον που νομίζει ότι όλη μέρα, το μόνο που κάνουμε, είναι να υποθέτουμε τι θέλει και πώς νιώθει αν δεν το εκφράζει ο ίδιος;
6. Η περίφημη μπάλα στην εξέδρα
Μερικοί άνθρωποι πάνω, στον καυγά, αρχίζουν να προτάσσουν παραδείγματα ή να εκστομίζουν βαρύγδουπες εκφράσεις που δεν έχουν καμία σχέση με το αρχικό συμβάν της συζήτησης. Και ακριβώς αυτός είναι ο στόχος: Να ξεχαστεί εντελώς η βασική αιτία της διαφωνίας.
Οπότε, αν δούμε ότι το ταίρι μας παρεκκλίνει από το θέμα που κουβεντιάζαμε, προσπαθούμε να επαναφέρουμε τη συζήτηση. Αν η προσπάθειά μας δεν πιάνει τόπο και σε αυτή την περίπτωση αποσυρόμαστε από αυτή τη μη γόνιμη συζήτηση.
Συμπερασματικά, οι νάρκισσοι μέσα από μια διαφωνία περισσότερο προσπαθούν να πετύχουν τους προσωπικούς τους στόχους παρά να ωφελήσουν τη σχέση. Αν διαπιστώσουμε λοιπόν ότι το ταίρι μας δεν καυγαδίζει για ουσιαστικά ζητήματα, αλλά διαπληκτίζεται απλώς και μόνο επειδή δεν του γίνονται όλα τα χατίρια, τότε ίσως θα πρέπει να εξετάσουμε πιο σοβαρά αν πράγματι αυτό το άτομο είναι το άλλο μας μισό. Διότι είναι πολύ δυσάρεστο να συμβιώνουμε με κάποιον που ασκεί ελεγκτικές και χειριστικές συμπεριφορές, όπως αυτές για τις οποίες συζητούσαμε παραπάνω.
Κι αν μας φαίνεται δύσκολο το να κλείσουμε την πόρτα, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να βουλιάζουμε σε μια σχέση που δεν μας καταλαβαίνουν.
