Παρουσιάζουμε φωτογραφίες από το πολύπτυχο έργο του Βασίλη Πέρρου, μια μνημειακή σύνθεση από την τελευταία έκθεση του ζωγράφου στο Κολωνάκι. Πρόκειται για λάδι σε ντεκουπαρισμένο καμβά, στη διάσταση 145Χ205εκ. Τη μαγεία του έργου είναι δύσκολο να αποτυπώσει η εικόνα, αλλά οι λεπτομέρειες αποκαλύπτουν τη μαστοριά του δημιουργού.
«Την ιδέα του σπιτιού την είχα πριν την καραντίνα» μου λέει ο Βασίλης Πέρρος. Ήθελα να φτιάξω “κουτάκια” σαν κουκλοθέατρο, όπου υπάρχουν μικρές αυτόνομες ιστορίες που δημιουργούν σπονδυλωτά ένα μεγάλο κτίριο». Το κεντρικό έργο που συμπυκνώνει την ιδέα του ζωγράφου, τιτλοφορείται με τον εύγλωττο τίτλο «Exit» (Έξοδος) και παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στην γκαλερί «Σκουφά».
Είναι καρπός πολύμηνης προσπάθειας, έργο που το(ν) βασάνισε. Πρόκειται για σπονδυλωτό σύνολο από ιστορίες που λειτουργούν αυτόνομα κι όλες μαζί έχουν τη λογική «πολυκατοικίας».
Την «αρχιτεκτονική» της μνημειακής σύνθεσης ο Πέρρος την άντλησε από το μάθημα των εικαστικών που έκανε μέσω Webex. Στο ψηφιακό περιβάλλον μπόρεσε να δει τις ζωές των παιδιών στο σπίτι, «παράθυρα» που του έδωσαν λύσεις ζωγραφικές.
«Αυτή η εικόνα ήρθε και πότισε το μυαλό μου. Παρά τα στενά όρια του μαθήματος κατανοούσες τι επικρατεί σε κάθε οικογένεια, από μικρά ευτράπελα έως τρομερά δυσάρεστες ιστορίες. Παιδιά και γονείς έβγαλαν “ρίζες” επάνω στον καναπέ μπροστά σε μια οθόνη. Αυτήν την εικόνα, λοιπόν, ήθελα να μεταφέρω».
Πρωταγωνιστές είναι άνθρωποι καθημερινοί και το σπίτι μεταφέρεται στο τελάρο, καθρεφτίζοντας τη σύγχρονη πραγματικότητα πίσω από τις κλειστές πόρτες. Στα «κάτω διαμερίσματα» ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με σκοτεινά δωμάτια μοναξιάς.
Στο κέντρο εδράζεται ένα αίσθημα αισιοδοξίας κι όσο ανεβαίνει το βλέμμα του θεατή, η σύνθεση κορυφώνεται μέσα από ένα μήνυμα φυγής.
Κάθε φιγούρα παρουσιάζεται με διπλάσιο κεφάλι από το κανονικό. «Αυτό το αποκαλώ “παραμόρφωση της μαριονέτας”. Ήθελα να δείχνει σαν κουκλοθέατρο με μαριονέτες θλιβερά πραγματικές. Διότι είμαστε θιασώτες ενός έργου που παίζουμε άθελά μας με νήματα αόρατα».
Εξόφθαλμα εμφανές το αγόρι στο κέντρο μοιάζει να μη «χωρά» στο σκηνικό του ζωγράφου.
«Το παιδάκι μέσα στην κουβέρτα, στο δικό του κόσμο, ανακαλύπτει τη μαγεία μέσα από ένα βιβλίο. Όμως μαγεία υπάρχει κι έξω, στη ζωή. Εδώ είναι η ουσία σε όλο αυτό. Γι’ αυτό έκανα το αγόρι κατά πολύ μεγαλύτερο από τις υπόλοιπες φιγούρες, γιατί ήθελα ο πυρήνας του έργου να είναι αισιόδοξος».
Μερικές φιγούρες τις κάνει ερμαφρόδιτες (όπως τον φοιτητή/φοιτήτρια που «λιώνει» επάνω στον καναπέ).
Μονάχα το βλέμμα της κοπέλας στο κόκκινο δωμάτιο, μοιάζει να συναντά τον θεατή, που πάντως γυρεύει από κάπου να πιαστεί (πέρα, στο απέναντι κτίριο ή μήπως στο φεγγάρι;).
Κουβαλά την παιδική της αθωότητα (στο κάτω έργο), ανάμεσα στα κρεμασμένα ρούχα. Από κάτω ένας μέθυσος γράφει, χαμένος στα άδεια μπουκάλια.
Στη βάση του έργου, ένας μεσήλικας επάνω στον καναπέ του ψυχαναλυτή μοιράζεται φόβους, όπως αυτές που τον πλευρίζουν στα διπλανά δωμάτια: ένας όρθιος γυμνός άνδρας καίει τα χρόνια του κι απέναντι, μια μεγάλη στα χρόνια γυναίκα, με μόνη συντροφιά τις γάτες, μοιάζει να τα αναπολεί.
Γεροντική θλίψη αποπνέει και η φιγούρα ενός παππού, που δεν ξεμυτίζει από την ασφάλεια του κρεβατιού και κρατά κλειστή την κουρτίνα του δωματίου.
Έτσι ερμητικά κλειστή είναι η πραγματικότητα για τα παιδιά στο επάνω διαμέρισμα, που ζουν αφημένα στη δική τους – εικονική – πραγματικότητα, έχοντας πια βγάλει ρίζες στα πόδια.
Με χιούμορ αποδίδει ο ζωγράφος το γηραιό ζευγάρι στο σαλονάκι του, όπου το χέρι του άνδρα αυτονομείται στο διπλανό έργο, επάνω στο στήθος της καλλίγραμμης νεαρής.
Αντιθέτως, μια εικόνα ζωντάνιας κι αληθινής χαράς επιφυλάσσει ο ζωγράφος στη διπλανή εικόνα με τα πιτσιρίκια που γεμίζουν τον χώρο και απολαμβάνουν τη φροντίδα του μπαμπά και του παππού. Κι όλη τη σύνθεση σκέπει μια μάνα με το μικρό της να ρίχνουν το βλέμμα τους στο τηλεσκόπιο, όχι στην επίγεια, αλλά στην αθέατη όψη του κόσμου.
Πώς αντιλαμβάνεται ο Πέρρος το ρόλο του ζωγράφου στην εποχή του Meta; Ο ίδιος αποκαλύπτεται μέσα στο εργαστήριο του καλλιτέχνη. Εκεί έχουμε το avatar του καλλιτέχνη (για να μιλήσουμε με όρους τεχνολογικούς), όπου ο ρεαλισμός αντλεί από την ψηφιακή απεικόνιση (τριπλή εναλλασσόμενη εικόνα του ζωγράφου που παραπέμπει σε στιγμιότυπο με αργή κίνηση). Ο δημιουργός παίζει με τη διάσταση – και το ίχνος - του χρόνου σε ένα πολυπρόσωπο ζωγραφικό κολάζ.
«Αλίμονο σε μας που παραμένουμε αναλογικοί σε μία ψηφιακή εποχή. Όλα με σπρώχνουν με βία σε μια πραγματικότητα που δεν ξέρω αν θέλω να μπω» εξομολογείται ο ζωγράφος σε άλλο έργο της έκθεσης.
Ο Πέρρος είναι άνθρωπος του καιρού του. Αλιεύει τις εικόνες του από το διαδίκτυο, μεταγράφει ζωγραφικά τα διαδικτυακά παράθυρα. Το ξέρει καλά πως ο σημερινός κόσμος διαμορφώνει με γρήγορα βήματα το πλαίσιο της μετάβασης στην ψηφιακή εποχή. Είναι φανερό ότι γεννιέται ένας κόσμος με κριτήρια διαφορετικά από την εποχή του Γουτεμβέργιου. Αυτό σημαίνει ότι περιμένουμε σεισμικές αλλαγές στις αντιλήψεις και τη συνείδηση του κόσμου μας, κι αυτό οδηγεί σε ριζικές ανατροπές στον τρόπο ζωής όλων μας.
Στην καθημερινή μας ζωή νομίζουμε ότι η ιστορία είναι αυτό που ήδη συνέβη, αυτό που πέρασε κά-ποτε, και το πολύ πολύ να διατηρείται μόνον ως μια ακόμη ρίζα του σημερινού. Πιστεύουμε πως ό,τι ανήκει στην ιστορία είναι πάντοτε πρόσκαιρο. Πως αχρηστεύεται, μετουσιώνεται, μετατρέπεται, καταργείται, ξεπερνιέται. Θεωρούμε πως η ύλη της ιστορίας είναι πάντοτε και μόνον σε πορεία από το γίγνεσθαι στο χάνεσθαι. Ωστόσο, η τέχνη ρίχνει ένα διαφορετικό φως. Κι αυτή είναι μια γνώση που κατέχει ο Πέρρος γι’ αυτό και αποδίδει την εικόνα του να ζωγραφίζει μέσα στο ατελιέ.
Τι είναι αυτό που θα μας διαφοροποιήσει τελικά από ένα avatar; Το δικό μας μοναδικό ανθρώπινο αποτύπωμα. Η ιστορία μας. Οι συνδέσεις μας με το παρελθόν. Που κουβαλά τραύματα και πλούτη, χαρές και θλίψεις.
Ο Πέρρος καταθέτει ένα χρονικό. Εν μέσω συνεχιζόμενης πανδημίας και των κινδύνων που έχει φέρει μαζί της, ορατών και αοράτων, θέλει να φωτίσει τις όψεις του θανάτου, συμβολικού και πραγματικού. Να μιλήσει για την εσωτερίκευση του θανάτου και πώς αυτή η ψυχική καταγραφή επηρεάζεται από μια εξωτερική μαζική απειλή. Αν και ζούμε την αυγή της εικονικής πραγματικότητας, η πραγματική πραγματικότητα είναι πιο σκληρή όταν την αντικρίζουμε. Και η τέχνη έχει τη δύναμη να μας την αποκαλύπτει χωρίς φτιασίδια, να μας ταρακουνά.
«Εν οίκω» Σκουφά 4, Κολωνάκι. Διάρκεια έως το Σάββατο 12 Μαρτίου