«Η εξόρυξη λιγνίτη στην Ελλάδα είναι μια τεράστια βιομηχανία. Μαζί με τη Γερμανία και την Πολωνία αντιπροσωπεύουν πάνω από το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής. Για τους κατοίκους όμως των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας που βρίσκονται τα εργοστάσια τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Πολλοί από αυτούς αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας ενώ όσοι είναι υγιείς έχουν πιθανότητες να νοσήσουν στο μέλλον». Με αυτό τον πρόλογο ξεκινά το ρεπορτάζ για τις λιγνιτικές μονάδες της Ελλάδας από τον The Guardian και τη δημοσιογράφο Άννα Παντελιά.
Η πυκνή σκόνη που υπάρχει στην ατμόσφαιρα σχεδόν κρύβει τον ήλιο πάνω από τον ουρανό της Πτολεμαΐδας, μιας πόλης 500 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αθήνας που είναι γνωστή για τα ορυχεία λιγνίτη και τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που φιλοξενεί.
Ο Κώστας εργάζεται ως φύλακας στις μονάδες της ΔΕΗ στην περιοχή, ενώ το ίδιο έκανε και ο πατέρας του. «Εκείνος πέθανε από καρκίνο όταν ήμουν 12 ετών», αναφέρει ο ίδιος τονίζοντας πως ακόμα τέσσερις άνδρες συνάδελφοί του έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της εν λόγω ασθένειας.
Στο μεταξύ παρά το αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο της Ευρώπης για το θέμα, η Ελλάδα κέρδισε 1,75 δισ. ευρώ για την κατασκευή δύο νέων εργοστασίων στην περιοχή.
Το ορυχείο της Πτολεμαΐδας -το οποίο θεωρείται το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια- καλύπτει 625 τετραγωνικά μέτρα ενώ πλησίον του εκτείνονται μερικά εγκαταλελειμμένα χωριά.
Ο άνθρακας που παράγεται θεωρείται μία από τις χειρότερες πηγές τοξικών αερίων ρύπων παγκοσμίως. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε ότι μόνο το 2012, 7 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Σύμφωνα πάλι με την έκθεση «Silent Killers» της Greenpeace, η καύση άνθρακα προκαλεί περισσότερους από 1.200 πρόωρους θανάτους σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Ο Αριστοκράτης και η σύζυγός του που μιλούν στην εφημερίδα είναι δύο από τους δέκα κατοίκους που μένουν ακόμα στην Μαυροπηγή κοντά στην Πτολεμαΐδα. Παρόλο που το εργοστάσιο βρίσκεται μόλις λίγα βήματα μακριά από τα σπίτια τους, υπάρχουν κάτοικοι που δεν θέλησαν να τα αφήσουν. «Εδώ έχω τη γυναίκα μου και τους σκύλους μου. Εδώ είναι το μοναδικό μου σπίτι, δεν θα ήθελα να φύγω», σχολιάζει ο Αριστοκράτης.
Να σημειωθεί ότι σε επιστολή του προς το υπουργείο Υγείας, ο αναπληρωτής περιφερειακός υγειονομικός διευθυντής σημείωσε πως 7 από τους 10 θανάτους στην περιοχή της Πτολεμαΐδας σχετίζονται με τον καρκίνο, την πνευμονική εμβολή ή τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Από το 1950 τα περιστατικά καρκίνου στην περιοχή αυξήθηκαν κατά 16% την ώρα που το προσδόκιμο ζωής εκεί φαίνεται να μειώνεται, γράφει η εφημερίδα και συνεχίζει: «Στη ″σκοτεινή″ πόλη πολλοί θυσιάζουν την υγεία τους για να βγάλουν κάποια χρήματα ενώ άλλοι επιλέγουν το δρόμο της φυγής για να επιβιώσουν».
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1976 περισσότεροι από 4.000 κάτοικοι πέντε διαφορετικών χωριών έχουν εγκαταλείψει την περιοχή.