Το άρθρο συνυπογράφουν η Στέλλα Τσάνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και η Χρυσή Χήτου, Υποψήφια Διδάκτωρ, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Οι πολιτικές αξιοποίησης του εγχώριου δυναμικού (ανθρώπινου κεφαλαίου ή εγχώριας εφοδιαστικής αλυσίδας) προσελκύουν μεγάλο ενδιαφέρον παγκοσμίως, καθώς οι χώρες προσπαθούν να ενισχύσουν την εγχώρια οικονομία τους μέσω ενεργειακών έργων. Στα πλαίσια του έργου ENERGO*, διεξήχθη έρευνα προκειμένου να αξιολογηθούν οι προοπτικές για την αξιοποίηση του εγχώριου δυναμικού στα ενεργειακά έργα στην Ελλάδα και να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα πολιτικής. Μεταξύ Νοεμβρίου 2022 και Φεβρουαρίου 2023, 139 εταιρείες του ελληνικού ενεργειακού τομέα έλαβαν προσκλήσεις για συμμετοχή στην διαδικτυακή έρευνα. 51 απαντήσεις συλλέγησαν από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, των ΑΠΕ, και των συναφών υπηρεσιών, π.χ. νομικές υπηρεσίες (η μεθοδολογία και τα αναλυτικά αποτελέσματα της έρευνας είναι διαθέσιμα εδώ).
Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι αρκετοί συμμετέχοντες αναγνωρίζουν ότι οι ενεργειακές επενδύσεις έχουν θετική επίδραση στη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ελλάδα. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες συμφωνούν ότι οι επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα θα συμβάλουν στη μείωση της ανεργίας στην Ελλάδα. Οι συμμετέχοντες αναγνωρίζουν επίσης την αξία του εγχώριου δυναμικού, την αξιοπιστία και την υψηλή ποιότητα των αγαθών και υπηρεσιών που παρέχουν τόσο οι Έλληνες όσοι και οι Ευρωπαίοι προμηθευτές (Γράφημα 1).
Γράφημα 1 Αποτελέσματα έρευνας για εγχώριους προμηθευτές και προμηθευτές από την Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα
Ενώ οι ερωτηθέντες συμφωνούν ότι οι εταιρείες καταβάλλουν προσπάθειες για την πρόσληψη εργατικού δυναμικού που προέρχεται από την τοπική αγορά, αναγνωρίζουν ως εμπόδιο σε αυτή την προσπάθεια την περιορισμένη διαθεσιμότητα επαρκώς καταρτισμένων εργαζομένων στην τοπική αγορά εργασίας. Η έλλειψη τεχνικών και επιστημονικών δεξιοτήτων που αναγνωρίζεται από τους ερωτηθέντες υπογραμμίζει την ανάγκη για πρωτοβουλίες που θα καλύψουν αυτό το έλλειμα δεξιοτήτων στο διαθέσιμο ανθρώπινο κεφάλαιο (Γράφημα 2).
Γράφημα 2 Αποτελέσματα έρευνας σχετικά με το εγχώριο ανθρώπινο δυναμικό και τον ενεργειακό τομέα στην Ελλάδα
Τα αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύουν πώς οι επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας μπορούν να ενισχύσουν την ελληνική οικονομία δημιουργώντας προοπτικές για τοπική απασχόληση και οικονομική ανάπτυξη.
Για την επίτευξη αυτών των στόχων, οι προτεραιότητες πολιτικής πρέπει να επικεντρωθούν:
Στην ενσωμάτωση των στόχων τοπικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στις ευρύτερες εθνικές πολιτικές και τις πολιτικές ανάπτυξης του ενεργειακού τομέα
Στις παρεμβάσεις που μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ασυμμετρίες πληροφόρησης (π.χ. ρυθμιστικές παρεμβάσεις ή δημιουργία κέντρων πληροφόρησης μέσω της Ελληνικής Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης)
Στον σχεδιασμό και την έγκαιρη εισαγωγή σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες μέτρων και προγραμμάτων για την αντιμετώπιση της έλλειψης δεξιοτήτων και τη σύνδεση του ενεργειακού τομέα με το εγχώριο οικοσύστημα έρευνας και ανάπτυξης
Στην προώθηση γεωγραφικών ή/και τομεακών ομάδων (clusters) σε τοπικό, εθνικό και/ή περιφερειακό επίπεδο που μπορούν να στηρίξουν περαιτέρω την χρησιμοποίηση των εγχώριων αλυσίδων εφοδιασμού και του τοπικού εργατικού δυναμικού, καθώς και τη διάδοση της τεχνολογίας, της τεχνογνωσίας και των βέλτιστων πρακτικών
* Το έργο ENERGO υλοποιείται από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σε συνεργασία με το Νορβηγικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και το Εργαστήριο Πολιτικής Οικονομίας της Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το έργο ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2021, έχει διάρκεια 36 μηνών και χρηματοδοτείται από τον Χρηματοδοτικό Μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) 2014-2021 EEA Grants 2014-2021, Ταμείο Διμερών Σχέσεων.