Η πρόσφατη έγκριση ενός εμβολίου κατά του SARS-CoV-2 το οποίο βασίζεται σε μια μορφή RNA (saRNA) που δημιουργεί αντίγραφα του εαυτού του μέσα στα κύτταρα σηματοδοτεί μια σημαντική εξέλιξη.
Το νέο εμβόλιο μπορεί να στοχεύει διάφορες μολυσματικές ασθένειες αλλά και καρκίνους. Επιπλέον, η δόση που χορηγείται είναι μικρή, οπότε θα μπορούσε να έχει λιγότερες παρενέργειες από ό,τι άλλα mRNA εμβόλια.
Όταν χρησιμοποιήθηκε ως ενισχυτική δόση σε κλινικές δοκιμές, το πρόσφατα εγκεκριμένο εμβόλιο, ARCT-154 - που αναπτύχθηκε από την Arcturus Therapeutics με έδρα το Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας και τον εταίρο της CSL, μια εταιρεία βιοτεχνολογίας με έδρα τη Μελβούρνη της Αυστραλίας - οδήγησε σε παραγωγή υψηλότερων επιπέδων αντισωμάτων κατά του ιού, τα οποία κυκλοφορούσαν στον οργανισμό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι ένα συμβατικό mRNA εμβόλιο κατά του Covid-19.
Οι ερευνητές αναπτύσσουν τα εμβόλια saRNA για περισσότερα από 20 χρόνια.
«Το να είσαι ο πρώτος που φέρνει έγκριση για αυτή την πλατφόρμα είναι τεράστιο», δήλωσε η Ρομπέρτα Ντάνκαν, επικεφαλής του προγράμματος RNA στην CSL και αντιπρόεδρος της Alliance for mRNA Medicines, μιας οργάνωσης υπεράσπισης που συστήθηκε τον περασμένο μήνα για να προωθήσει τις πολιτικές προτεραιότητες του τομέα.
«Είναι απίστευτα σημαντικό για τον τομέα», είπε ο Ναθάνιελ Γουάνγκ, διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της Replicate Bioscience, μιας εταιρείας που αναπτύσσει εμβόλια saRNA. Ο Γουάνγκ προβλέπει ότι με τη συνεχή πρόοδο, η τεχνολογία saRNA θα αντικαθιστά όλο και περισσότερο τα συμβατικά εμβόλια mRNA σε ένα ευρύ φάσμα θεραπειών, αναφέρει το Nature.
«Έχει μεγαλύτερη ευελιξία», πρόσθεσε.
Αυτή η ευελιξία προκύπτει από τα μοναδικά χαρακτηριστικά του. Τα συμβατικά mRNA εμβόλια κατά του κορονοϊού αποτελούνται κυρίως από τις γενετικές οδηγίες για μια ιική πρωτεΐνη που περιβάλλεται από ρυθμιστικές αλληλουχίες. Ο μηχανισμός ενός κυττάρου παράγει την πρωτεΐνη για όσο διάστημα παραμένουν αυτές οι οδηγίες. Η πρωτεΐνη - γνωστή ως αντιγόνο - διεγείρει μια ανοσολογική απόκριση. Αντίθετα, τα εμβόλια saRNA προχωρούν ένα βήμα παραπέρα, ενσωματώνοντας τα γονίδια που απαιτούνται για την αντιγραφή και τη σύνθεση του RNA που κωδικοποιεί το αντιγόνο, δημιουργώντας ουσιαστικά μια βιολογική εκτυπωτική μηχανή για την κατασκευή του εμβολίου μέσα στα κύτταρα.
Στην περίπτωση του ARCT-154, το αντιγόνο είναι η πρωτεΐνη ακίδα του ιού SARS-CoV-2. Ο μηχανισμός αντιγραφής προέρχεται από έναν ιό που απαντάται στη φύση, ένα παθογόνο που μεταδίδεται από κουνούπια και είναι γνωστό ως ιός της εγκεφαλίτιδας των ιπποειδών της Βενεζουέλας, ο οποίος προκαλεί θανατηφόρο οίδημα του εγκεφάλου σε άλογα και ανθρώπους. Οι επιστήμονες του Arcturus αποσιώπησαν γονίδια- «κλειδιά» από την ιική αλληλουχία καθιστώντας έτσι το σύστημα μη μολυσματικό και ασφαλές για χρήση στον άνθρωπο.
Λόγω της φύσης του, το saRNA αλληλεπιδρά με το ανοσοποιητικό σύστημα με διαφορετικό τρόπο που θα μπορούσε να αποδειχθεί ευεργετικός για διαφορετικές ασθένειες. Όταν πρόκειται για την πρόληψη λοιμώξεων, για παράδειγμα, η ικανότητα αντιγραφής μπορεί να επιτρέψει τη χρήση μικρότερων δόσεων. Το ARCT-154 απαιτεί ένα δέκατο έως ένα έκτο της ποσότητας εμβολίου ανά άτομο σε σχέση με άλλα ενισχυτικά mRNA εμβόλια κατά του Covid-19. Η μείωση της δόσης του εμβολίου πιθανώς θα οδηγήσει και σε μείωση του κόστους παραγωγής. Αν και οι παρενέργειες που προκαλεί το ARCT-154 είναι παρόμοιες με αυτές που προκαλούν τα συμβατικά mRNA εμβόλια κατά του Covid-19, οι μικρότερες δόσεις αναμένεται να μειώσουν την ένταση των συμπτωμάτων που εμφανίζονται μετά τον εμβολιασμό.
Ποια είναι τα μειονεκτήματατου νέου εμβολίου
Ωστόσο η πλατφόρμα εμβολίων saRNA έχει και κάποια μειονεκτήματα. Επειδή η ανάπτυξη των συγκεκριμένων εμβολίων απαιτεί επιπρόσθετες γενετικές οδηγίες, τα εμβόλια αυτά τείνουν να περιέχουν μεγαλύτερες αλληλουχίες – τουλάχιστον τριπλάσιες σε μήκος από αυτές που χρησιμοποιούνται στα συμβατικά mRNA εμβόλια – γεγονός που περιπλέκει τη διαδικασία παραγωγής.
Επίσης, εμπλέκονται με το ανοσοποιητικό σύστημα με περίπλοκους τρόπους. Για παράδειγμα, σχηματίζουν ενδιάμεσα προϊόντα αντιγραφής που συμβάλλουν στη διέγερση ευεργετικών μονοπατιών σηματοδότησης του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο, η υπερβολική διέγερση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Για παράδειγμα, το εμβόλιο θα μπορούσε να ωθήσει το ανοσοποιητικό σύστημα να μπλοκάρει την αντιγραφή του RNA, ακυρώνοντας έτσι τα οφέλη του.
«Πρέπει να βρεθεί η βέλτιστη δόση σε συνδυασμό με το σωστό σύστημα χορήγησης», δήλωσε ο Νιέκ Σάντερς, ερευνητής γονιδιακής θεραπείας στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης στο Βέλγιο και επιστημονικός ιδρυτής της Ziphius Vaccines, μιας εταιρείας στο Merelbeke του Βελγίου, που αναπτύσσει φάρμακα με βάση το saRNA.
Σήμερα, περισσότερα από δώδεκα υποψήφια εμβόλια saRNA βρίσκονται σε φάση κλινικών δοκιμών για διάφορες ασθένειες – από εμβόλια για τον έρπητα ζωστήρα και τη γρίπη έως θεραπευτικά εμβόλια για τον καρκίνο. Ωστόσο οι ερευνητές εξετάζουν ήδη τις ευρύτερες εφαρμογές της συγκεκριμένης πλατφόρμας. Για παράδειγμα, η τεχνολογία θα μπορούσε μια μέρα να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή θεραπευτικών πρωτεϊνών μέσα στο σώμα, πρότεινε ο Μαρκ Γκρίνσταφ, βιοχημικός στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης στη Μασαχουσέτη και συνιδρυτής της Keylicon Biosciences στο Brookline της Μασαχουσέτης.
Μετά την έγκριση του ARCT-154 στην Ιαπωνία, οι δημιουργοί του επιδιώκουν τώρα την έγκριση του εμβολίου και στην Ευρώπη. Η ρυθμιστική απόφαση αναμένεται μέσα στο 2024.
ΠΗΓΗ: Nature