Οι πρόσφατες ανακοινώσεις για την προμήθεια μαχητικών F-35 για την ελληνική Πολεμική Αεροπορία αποτελούν έναν πολύ σημαντικό σταθμό ως προς την πορεία της ΠΑ προς το μέλλον και την ένταξή της στο «κλαμπ» των αεροποριών με μαχητικά 5ης γενεάς. Ωστόσο πολλά είναι τα σχόλια που έχει προκαλέσει σε μεγάλο μέρος του ειδικού Τύπου και παρατηρητές των τεκταινόμενων στον χώρο της άμυνας η απουσία αναφορών σχετικά στα όπλα των F-35 που επιδιώκεται να αποκτήσει η χώρα μας- ειδικά σε αντιδιαστολή με την αντίστοιχη ειδοποίηση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο Κογκρέσο σχετικά με την πώληση νέων μαχητικών F-16/ κιτ αναβάθμισης στην Τουρκία (40 και 79 αντίστοιχα), η οποία περιλαμβάνει μια μεγάλη και λεπτομερή λίστα με όπλα πάσης φύσεως, σε μεγάλες ποσότητες.
Τι φέρνει το F-35 στην ΠΑ
To stealth μαχητικό 5ης γενεάς F-35 της Lockheed Martin εκτιμάται πως θα κυριαρχεί στις χώρες του ΝΑΤΟ και της Δύσης εν γένει για τις επόμενες 4 με 5 δεκαετίες. Οι τρεις εκδόσεις του μαχητικού είναι οι F-35A (χρησιμοποιείται από την πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ- USAF), F-35B (Σώμα Πεζοναυτών, με δυνατότητα κάθετης απο/προσγείωσης) και F-35C (πολεμικό ναυτικό- για χρήση από αεροπλανοφόρα). Η έκδοση που προορίζεται για την ελληνική πολεμική αεροπορία (ΠΑ) είναι το F-35A.
Μεταξύ των κυρίων χαρακτηριστικών των μαχητικών 5ης γενεάς (που περιλαμβάνει το F-35 και το F-22- ως 5ης γενεάς αναφέρεται και το κινεζικό J-20, καθώς και το ρωσικό Su-57, που είναι ωστόσο διαθέσιμο σε πολύ μικρούς αριθμούς) είναι πως διαθέτουν ένα εύρος πλεονεκτημάτων έναντι της προηγούμενης γενιάς, ώστε να επιτρέπουν την αντικατάσταση πολλών υπαρχόντων τύπων αεροσκαφών- πλατφορμών, για διεξαγωγή ενός μεγάλου εύρους αποστολών.
Μεταξύ των κυρίων χαρακτηριστικών είναι τα stealth χαρακτηριστικά (χαμηλή παρατηρησιμότητα- δυσδιακριτότητα σε ραντάρ και άλλα συστήματα εντοπισμού του αντιπάλου), οι καλύτερες δυνατότητες διεξαγωγής δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων (network enabled operations), η «σύντηξη» πληροφοριών (fusion), με μεγάλα πλεονεκτήματα για τον χειριστή, και οι αυξημένες δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου, με παράλληλα αντίστοιχες δυνατότητες με αυτές των αεροσκαφών 4ης γενεάς (ή ανώτερες) σε μεταφορά οπλικού φορτίου και αεροδυναμική συμπεριφορά. Γενικότερα μιλώντας, ως ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του F-35, ενός μαχητικού πολλαπλών ρόλων, παρουσιάζεται η δυνατότητα για ίδιες αποστολές με λιγότερα αεροσκάφη.
Πέραν των δυνατοτήτων που παρέχει το μαχητικό από μόνο του, θα λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής ισχύος για την ΠΑ, καθώς μία ή δύο μοίρες F-35 θα ενίσχυαν σημαντικά, χάρη στις προηγμένες δυνατότητες του τύπου, και τα ελληνικά F-16 και Rafale, δεδομένης της δυνατότητας διαλειτουργικότητας/ συνεργασίας (Link16).
Αν συνοψίζονταν οι βασικές αποστολές που μπορεί να αναλάβει το F-35, θα είχαν ως εξής: Αεροπορική υπεροχή, ιδίως BVR (Beyond Visual Range- χωρίς να υπάρχει οπτική επαφή, με πυραύλους μακράς εμβέλειας), καταστολή εχθρικής αεράμυνας (SEAD- εξουδετέρωση εχθρικών συστημάτων αεράμυνας, όπως οι S-400), υποστρατηγική κρούση εναντίον καλά προστατευμένων στόχων, εγγύς υποστήριξη και αναγνώριση- γενικότερα, ένα αεροσκάφος «πολυεργαλείο».
Τα κύρια σημεία υπεροχής του είναι το κορυφαίο «situational awareness» (αντίληψη κατάστασης/ περιβάλλοντος) παγκοσμίως, χάρη στους εξαιρετικά προηγμένους αισθητήρες του, η δυνατότητα να «μοιράζει» στόχους σε άλλα φιλικά αεροσκάφη (πχ F-16V), ώστε να τους πλήττουν αυτά, η τεχνολογία stealth, η δυνατότητα supercruise με ταχύτητα 1,2 Μαχ στα 30.000 πόδια και το ότι δεν απαιτείται να κατεβαίνει πολύ χαμηλά για τις αποστολές του, όπου η κατανάλωση καυσίμου αυξάνεται πολύ. Ακόμη, όσον αφορά στις επιδόσεις του σε εικονικές αερομαχίες, έχει να επιδείξει απέναντι σε προηγούμενης γενιάς μαχητικά μια πολύ ευνοϊκή για το ίδιο σχέση/ αναλογία καταρρίψεων- καταρριφθέντων. Παράλληλα, όταν δεν υπάρχει ανάγκη να διατηρεί τα stealth χαρακτηριστικά του, μπορεί να υιοθετηθεί το αποκαλούμενο «beast mode», όπου το αεροσκάφος φορτώνεται με πολύ μεγάλο οπλικό φορτίο.
Ειδικότερα για τις αποστολές SEAD (καταστολή αεράμυνας), όπως πχ κατά S-400 το F-35 φαίνεται εξαιρετικά αποτελεσματικό. Όπως είχε αναφέρει σε σχετική διάλεξη το 2022 στο Ινστιτούτο Έρευνας και Μελέτης Θουκυδίδης ο Βασίλης Σιταράς, στρατηγικός αναλυτής και συγγραφέας του “Comparative Analysis of F-111 and F-35 Programs: Lessons learnt from developing “common” combat aircraft for the US” οι S-400 φαίνονται να είναι σε θέση να εμπλέξουν και καταρρίψουν το F-35 όταν αυτό έχει πλησιάσει σε απόσταση μόλις 34 χλμ- κάτι που σημαίνει ότι το μαχητικό έχει τη δυνατότητα να εξαπολύσει τα όπλα του και να καταστρέψει τους S-400 από πολύ πιο πριν.
Ο «γρίφος» των όπλων
Όπως προαναφέρθηκε, σε όσα έγιναν γνωστά τις τελευταίες ημέρες σχετικά με την πορεία της διαδικασίας δεν συμπεριλαμβάνονταν στοιχεία για τα όπλα που θα συνοδεύουν τα μαχητικά. Περισσότερες λεπτομέρειες αναμένεται να γίνουν προσεχώς γνωστές, στο πλαίσιο της αμερικανικής LOA (Letter of Acceptance- επιστολή αποδοχής), ωστόσο η απουσία σχετικών αναφορών ως τώρα στο «πακέτο» των όπλων έχει σχολιαστεί έντονα από μερίδα του ειδικού (και μη) Τύπου.
Το F-35 είναι ένα αεροσκάφος που φέρνει την ΠΑ σε μια νέα εποχή, χάρη στη νέα του τεχνολογία και τα stealth χαρακτηριστικά του- και ως εκ τούτου πολλά από τα όπλα που μπορεί να φέρει αυτή τη στιγμή δεν βρίσκονται στο ελληνικό οπλοστάσιο, ώστε να αξιοποιηθούν από αυτό- υπογραμμίζεται, μεταξύ άλλων, πως ένα σημαντικός «πυλώνας» των stealth χαρακτηριστικών του είναι η μεταφορά όπλων εσωτερικά. Επίσης, κάποια από τα πλέον προηγμένα όπλα που έχει η ΠΑ (πχ ο πύραυλος αέρος- αέρος Meteor, που φέρουν τα Rafale) δεν είναι συμβατά (τουλάχιστον, προς το παρόν) με το αεροσκάφος, οπότε θα χρειαζόταν προμήθεια αντίστοιχων όπλων. Αξίζει να σημειωθεί πως σε ένα βαθμό θεωρείται ότι θα υπάρχει συνδυασμός με όπλα που θα φέρουν τα αναβαθμιζόμενα F-16V, αλλά και πάλι, δεν θα υπάρχει «ταύτιση».
Σε αυτό το πλαίσιο, τα όπλα ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν νέες εκδόσεις πυραύλων AIM-120 AMRAAM και AIM-9 (Sidewinder), και ιδιαίτερα για όπλα standoff (μεγάλης εμβέλειας) για επιθέσεις κατά στόχων εδάφους και επιφανείας (αντιπλοϊκούς πυραύλους, για ναυτική κρούση). Υπό αυτή την έννοια, θα αναμένονταν επίσης ΑGM-158 JASSM, αύξηση αποθεμάτων AGM-154 JSOW (χρησιμοποιούνται ήδη από τα ελληνικά F-16), επιπλέον βλήματα αντι-ραντάρ (ARM- Anti-Radiation Missile- εδώ επιδιώκεται η απόκτηση AGM-88E AARGM) και κάποια έκδοση προηγμένου αντιπλοϊκού βλήματος (JSM, NSM, LRASM).