Η άσκηση έχει αναγνωριστεί εδώ και χρόνια από κλινικούς γιατρούς και επιστήμονες ως μια εξαιρετικά ευεργετική συνήθεια για την υγείας μας καθ ’όλη τη διάρκεια της ζωής μας: Ευνοεί τη φυσική μας κατάσταση, βοηθά στην οικοδόμηση γερών μυών και οστών, μειώνει τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών, βελτιώνει τη διάθεση και επιβραδύνει τη σωματική κατάπτωση καθώς μεγαλώνουμε.
Η άσκηση μπορεί επίσης να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καταστάσεων που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία της καρδιάς, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη και η παχυσαρκία.
Ωστόσο, οι υπερβολικές προπονήσεις μακροπρόθεσμα μπορούν επίσης να βλάψουν την καρδιά, οδηγώντας στην ανάπτυξη μιας κατάστασης που ονομάζεται «το φαινόμενο της αθλητικής καρδιάς».
Η Αμερικανική Ενωση Καρδιολογίας (American Heart Association), σε εβδομαδιαία βάση, συνιστά ή 150 λεπτά άσκησης ήπιας έντασης, όπως το γρήγορο περπάτημα, είτε 75 λεπτά έντονης άσκησης, όπως το τρέξιμο. Συνιστά επίσης ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα.
Όταν υπερβαίνουμε αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές, η καρδιά μπορεί ως συνέπεια να αναδιαμορφωθεί, δηλαδή, να αρχίσει να αλλάζει μέγεθος και σχήμα. Αυτό επηρεάζει φυσικά και την καρδιακή λειτουργία, προκαλώντας αυτό που προαναφέρθηκε ως «πάθηση της αθλητικής καρδιάς» ή «καρδιά του αθλητή».
Η αθλητική καρδιά δεν προκαλεί απαραίτητα προβλήματα, αλλά σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ορισμένων καρδιακών προβλημάτων.
Τι είναι η αθλητική καρδιά
Η άσκηση χωρίζεται γενικά σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τη δυναμική και τη στατική.
Οι δυναμικές ασκήσεις, όπως το τρέξιμο, το σκι αντοχής και το ποδόσφαιρο, απαιτούν από την καρδιά να διαχέει αυξημένη ποσότητα αίματος, σε σύγκριση με την ποσότητα που παρέχεται στο σώμα σε κατάσταση ηρεμίας. Για παράδειγμα, όταν τρέχουμε, η ποσότητα αίματος που «προμηθεύει» η καρδιά στο σώμα μπορεί να αυξηθεί κατά τρεις έως πέντε φορές σε σύγκριση με το να καθόμαστε σε μια καρέκλα.
Σε ό,τι αφορά τις στατικές ασκήσεις, όπως την άρση βαρών, για αυτές η καρδιά «στέλνει» περισσότερο αίμα στους σκελετικούς μύες, αφού η εκτέλεση των επαναλήψεων εξαρτάται από την ικανότητα ενός μυός να μετακινεί το βάρος.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τη διάκριση μεταξύ δυναμικής και στατικής άσκησης, επειδή η καρδιά, με την πάροδο του χρόνου, προσαρμόζεται διαφορετικά ανάλογα με τον τύπο της άσκησης στην οποία επιδιδόμαστε.
Η δυναμική άσκηση αυξάνει την ποσότητα του αίματος που διοχετεύεται μέσω της καρδιάς και αυτό μακροπρόθεσμα, μπορεί να προκαλέσει μεγέθυνση ή διαστολή της καρδιάς.
Η στατική άσκηση από την άλλη πλευρά, αυξάνει την πίεση στην καρδιά και μπορεί επίσης να προκαλέσει μεγέθυνση.
Ποιοι κινδυνεύουν με το φαινόμενο της αθλητικής καρδιάς
Η άσκηση σε βαθμό που να υπερβαίνει τα όρια που προαναφέρθηκαν, όπως η προπόνηση για περισσότερες από μία ώρες τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη της αθλητικής καρδιάς.
Η αθλητική καρδιά εμφανίζεται συνήθως μεταξύ αθλητών αντοχής, οι οποίοι αγωνίζονται τακτικά σε δραστηριότητες όπως ο μαραθώνιος ή άλλες διοργανώσεις μεγάλης διάρκειας.
Κι αυτό γιατί οι περισσότεροι ασκούνται περισσότερες από 12 με 15 ώρες την εβδομάδα.
Οι αθλητές με το εν λόγω σύνδρομο μπορεί να κινδυνεύουν να αναπτύξουν κολπική μαρμαρυγή, που συνδέεται με μη φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό και συνήθως εμφανίζεται σε ηλικιωμένους ή άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση ή καρδιακή ανεπάρκεια. Οι μη φυσιολογικοί καρδιακοί ρυθμοί είναι ανησυχητικοί γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε εγκεφαλικό.
Βάζοντας την άσκηση στη θέση της
Ακόμα κι αν οι αθλητές υψηλού επιπέδου διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν το φαινόμενο της αθλητικής καρδιάς, η άσκηση παραμένει αναμφίβολα μία από τις καλύτερες μεθόδους για τη διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Η άσκηση βοηθά την καρδιά μας να παραμένει δυνατή και ευέλικτη, μέχρι και σε πολύ μεγάλη ηλικία. Ακόμα κι αν ξεκινήσουμε να αθλούμαστε τακτικά από την ηλικία των 40, αυτό θα ευνοήσει την καρδιά μας.
Μελέτη του 2018 σε 53 άτομα που έκαναν καθιστική ζωή, διαπίστωσε ότι όσοι συμμετείχαν σε ένα διετές πρόγραμμα προπόνησης που συνδύαζε τρέξιμο, ποδηλασία και ελλειπτικό, αποκόμισαν σημαντικά καρδιαγγειακά οφέλη σε σχέση με εκείνους που δεν ασκούνταν.
Επομένως, πρέπει να γνωρίζουμε αφενός ότι ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσουμε την άσκηση. Και αφετέρου ότι η συστηματική τήρηση των κατευθυντήριων γραμμών σε ό,τι αφορά τον χρόνο άσκησης ανά εβδομάδα, αποκλείεται να θέσει την υγεία μας σε κίνδυνο.
(Με πληροφορίες από Conversation)