Είναι τα μεγαλύτερα πλάσματα της θάλασσας και ταυτόχρονα ένα από τα πιο μυστηριώδη. Ενώ υπάρχουν για περισσότερα από 70 εκατ. χρόνια, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν σχεδόν τίποτα για τον τρόπο που αναπαράγονται.
Ο λόγος για τον φαλαινοκαρχαρία. Έχει 300 μικροσκοπικά δόντια, κολυμπά αργά και ήρεμα στις θάλασσα σε τέτοιο ρυθμό που μπορεί εύκολα να κολυμπήσει δίπλα του και ένας άνθρωπος.
Προσπαθώντας να λύσει κάποια από τα μυστήρια αυτού του υπέροχου πλάσματος, με την ελπίδα ότι τα ευρήματα θα το σώσουν από την εξαφάνιση, μια ομάδα επιστημόνων πέρασε πολλές εβδομάδες κάνοντας καταδύσεις κοντά σε φαλαιονοκαρχαρίες στα νησιά Γκαλαπάγκος. Μεταξύ των πρωτοποριακών τεχνικών που δοκίμασαν στο φυσικό του περιβάλλον, ήταν και ένας τεράστιος υπέρηχος.
Αυτό γιατί διαπίστωσαν ότι μια μεγάλη ομάδα φαλαινοκαρχαρίων που είχαν συγκεντρωθεί στα Γκαλαπάγκος, ήταν σχεδόν όλα θηλυκά με φουσκωμένες κοιλιές, σε αντίθεση με τις μεγάλες ομάδες κυρίως νεαρών αρσενικών, σε παράκτιες περιοχές σε όλο τον κόσμο.
Οι υπέρηχοι που έκαναν δεν επιβεβαίωσαν κάποια εγκυμοσύνη. Αποκάλυψαν ωστόσο ωοθήκες και κάτι που έμοιαζε με μη γονιμοποιημένα ωάρια, δείχνοντας ότι χρειάζεται εντατική μελέτη του τρόπου αναπαραγωγής τους.
Και ο χρόνος δεν είναι με το μέρους τους. Γιατί όπως αναφέρουν στον Guardian, πώς μπορείς να τα βοηθήσεις να ξεπεράσουν τον κίνδυνο της εξαφάνισης όταν κανείς δεν γνωρίζει πώς, πού και πότε αναπαράγονται;
Για την ώρα υπάρχουν μόνο ενδείξεις. Το 1995 είχε βρεθεί ένα θηλυκό νεκρό σε κατάσταση εγκυμοσύνης στην Ταϊβάν. Μέσα του βρέθηκαν 300 έμβρυα, όλα σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης.
Οι αναλύσεις που έγιναν χρόνια αργότερα επέτρεψαν στους ερευνητές να διαπιστώσουν ότι τα 29 έμβρυα είχαν όλοι τον ίδιο πατέρα, υποδηλώνοντας ότι οι φαλαινοκαρχαρίες ζευγαρώνονται μία φορά, αποθηκεύουν το σπέρμα και γονιμοποιούν τα αυγά τους όποτε απαιτείται, λέει η Τζένιφερ Σμιντ, διευθύντρια Έρευνας και Επιστήμης στο Ινστιτούτο Έρευνας Καρχαριών.
Φωτογραφίες του 2019, που τραβήχτηκαν από πιλότο που πετούσε πάνω από τον ύφαλο Νινγκαλού στη Δυτική Αυστραλία, δείχνουν έναν ενήλικο αρσενικό φαλαινοκαρχαρία να κολυμπάει περίεργα, να κάνει ζικ ζακ μέσα στο νερό καθώς έδειχνε να πασχίζει για να τραβήξει την προσοχή ενός θηλυκού. Στη συνέχεια, γύρισε ανάποδα, κάτω από το θηλυκό, προτάσσοντας τα δύο πτερυγόποδα του (claspers) -το όνομα που δόθηκε στα όργανα που μοιάζουν με πέος. Ενώ ορισμένοι γιόρτασαν τις εικόνες ως μια πράξη ζευγαρώματος, είναι σαφές ότι το θηλυκό ήταν πολύ νεαρό για αναπαραγωγή, λέει η Σμιντ.
Με τα χρόνια, τεκμηριώθηκαν δύο ακόμα αναφορές για μαρτυρία ζευγαρώματος, και οι δύο στο μακρινό νησί της Αγίας Ελένης στον Νότιο Ατλαντικό. Δύο άντρες, χωρίς να γνωρίζουν τις μαρτυρίες του ενός και του άλλου, περιέγραψαν το ίδιο τελετουργικό: το αρσενικό και το θηλυκό σε κάθετες θέσεις - κοιλιά με κοιλιά – ενώ στη συνέχεια το θηλυκό καταλήγει από πάνω και το αρσενικό από κάτω. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι δύο μαρτυρίες είναι αξιόπιστες. Επίσης η συγκεκριμένη τοποθεσία είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο όπου οι ενήλικες αρσενικοί και θηλυκοί φαλαινοκαρχαρίες εντοπίζονται σε ίσους αριθμούς.
Ελλείψει ισχυρών στοιχείων, οι επιστήμονες του χώρου δηλώνουν αποφασισμένοι να αποκαλύψουν τα μυστικά που έχουν περιβάλει τους φαλαινοκαρχαρίες για εκατομμύρια χρόνια. «Είναι απογοητευτικό για μένα, ως βιολόγος της θάλασσας, να έχουμε αυτό το τεράστιο ζώο και να γνωρίζουμε τόσο λίγα γι′ αυτό», λέει ο Ντοουβ. «Οι φαλαινοκαρχαρίες τώρα κινδυνεύουν. Και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να το αποτρέψουμε αν δεν καταλάβουμε πώς λειτουργεί».
Πηγή: Guardian