Η χονδρική τιμή του φυσικού αερίου έχει εκτιναχθεί στο υψηλότερο επίπεδό της εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο, μετά το στοπ στη διαμετακόμιση των ρωσικών προμηθειών προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας.
Οι τιμές αναφοράς αυξήθηκαν την Πέμπτη (2/1) στο υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2023, μια ημέρα μετά τη λήξη της μακροχρόνιας σύμβασης διαμετακόμισης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Οι παραδόσεις ρωσικού φυσικού αερίου σε όλη την Ουκρανία ολοκληρώθηκαν τα ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς.
Η τιμή του φυσικού αερίου για την παράδοση Φεβρουαρίου στην Ολλανδία αυξήθηκε έως και 4,3% , πριν υποχωρήσει ξανά στο +1,9% (49,83 ευρώ ανά μεγαβατώρα), σύμφωνα με το Bloomberg.
Τα επίπεδα εφοδιασμού σε όλη την Ευρώπη μειώνονται ήδη με τον ταχύτερο ρυθμό από το 2021.Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 πυροδότησε τη μεγαλύτερη σύγκρουση στην Ευρώπη από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ανεβάζοντας την τιμή του φυσικού αερίου χονδρικής και οδήγησε σε αύξηση των λογαριασμών ενέργειας.
Σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, περιέγραψε το τέλος της συμφωνίας διαμετακόμισης ως «μία από τις μεγαλύτερες ήττες της Μόσχας».
Ποιες χώρες επηρεάζονται περισσότερο
Το τέλος της προμήθειας φυσικού αερίου οδήγησε αμέσως σε διακοπές ρεύματος για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε μια αποσχισμένη περιοχή της Μολδαβίας, την Υπερδνειστερία.
Οι αναλυτές της Deutsche Bank δήλωσαν: «Αξίζει να έχουμε κατά νου ότι οι τιμές εξακολουθούν να είναι πολύ κάτω από τα επίπεδά τους που βρίσκονταν καθ′ όλη τη διάρκεια του 2022. Όμως η ευρωπαϊκή αποθήκευση φυσικού αερίου έκλεισε το 2024 στο χαμηλότερο επίπεδο της τριετίας και την πρόσφατη αύξηση των τιμών πρόκειται να εντείνει περαιτέρω τις πληθωριστικές πιέσεις».
Η Ουκρανία θα χάσει έως και 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως από τα τέλη διαμετακόμισης, σύμφωνα με το Reuters, ενώ η Gazprom αναμένεται να χάσει σχεδόν 5 δισεκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις φυσικού αερίου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι συνεργάζεται με τα κράτη μέλη της ΕΕ που επηρεάστηκαν περισσότερο από το τέλος της συμφωνίας, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ολόκληρο το μπλοκ των 27 εθνών είναι προετοιμασμένο για ένα τέτοιο σενάριο.
Η Σλοβακία, η Αυστρία και η Μολδαβία είναι μεταξύ των χωρών που κινδυνεύουν περισσότερο από αυτή την εξέλιξη, καθώς είχαν τη μεγαλύτερη εξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Το 2023, σύμφωνα με την Rystad Energy, η Σλοβακία εισήγαγε περίπου 3,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, η Αυστρία 5,7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και η Μολδαβία 2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Η Αυστρία, πάντως, λέει ότι είναι καλά προετοιμασμένη για τη διακοπή, αλλά οι άλλοι ανησυχούσαν πολύ περισσότερο. Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος είχε ασκήσει πιέσεις κατά της απόφασης να τερματιστεί η διαμετακόμιση φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, είπε ότι θα είχε «δραστικό αντίκτυπο σε όλους εμάς στην Ευρωπαϊκή Ενωση , αλλά όχι στη Ρωσική Ομοσπονδία».
Η Μολδαβία, η οποία δεν είναι μέλος της ΕΕ, κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 60 ημερών τον περασμένο μήνα λόγω φόβων για την ενεργειακή κρίση, η οποία θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να εφαρμόσει μια σειρά μέτρων για την πρόληψη και τον μετριασμό της απειλής των ανεπαρκών ενεργειακών πόρων.
Οι επιπτώσεις στην Ευρώπη
Τα τελευταία στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τον βιομηχανικό όμιλο Gas Infrastructure Europe δείχνουν ότι οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου της ΕΕ είναι γεμάτες περίπου 73%. Στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και τον μεγαλύτερο καταναλωτή φυσικού αερίου, τα αποθέματα είναι επί του παρόντος σχεδόν στο 80%.
«Χωρίς το Αζερμπαϊτζάν ή άλλο τρίτο μέρος να διαμετακομίσει το ρωσικό φυσικό αέριο, η ΕΕ θα απαιτήσει περίπου 7,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που θα προέλθουν από την αγορά LNG», εκτιμά ο Christoph Halser, αναλυτής της Rystad Energy.
Ο Henning Gloystein, επικεφαλής της ομάδας ενέργειας, κλίματος και πόρων στον Ομιλο Eurasia, είπε ότι η λήξη της συμφωνίας δεν απειλεί την χειμερινή ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, επικαλούμενος τα μέτρα που έχουν λάβει οι εισαγωγείς της Ευρώπης σε συνδυασμό με τον ήπιο χειμωνιάτικο καιρό που παρατηρείται στο μεγαλύτερο μέρος της ηπείρου. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πορεία της τιμής του φυσικού αερίου τους επόμενους μήνες πιθανότατα θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές εξελίξεις στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας και τις καιρικές συνθήκες του χειμώνα.
(με πληροφορίες από Guardian, CNBC, Reuters, Bloomberg)