Η ηλικία των 12 ετών είναι η μικρότερη ηλικία συναίνεσης στην Ασία - και μία από τις μικρότερες στον κόσμο. Οι πολέμιοι του ισχύοντος νόμου λένε ότι τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία δεν είναι ικανά να δώσουν τη συγκατάθεσή τους και είναι πιθανό να μην γνωρίζουν πώς να ζητήσουν βοήθεια.
Ο νόμος προστατεύει τους θύτες, λένε οι επικριτές του, επειδή μπορούν να ισχυριστούν ότι τα θύματα έχουν συναινέσει - και παιδιά ηλικίας έως 12 ετών μπορούν συχνά να εξαναγκαστούν ή να απειληθούν για να σιωπάσουν.
Οι υποστηρικτές των θυμάτων υποστηρίζουν επίσης ότι η χαμηλή ηλικία συγκατάθεσης συμβάλλει σε αυτό που οι διεθνείς οργανισμοί ορίζουν ως υψηλά επίπεδα διακίνησης ανθρώπων και εφηβικής εγκυμοσύνης στις Φιλιππίνες, που έχουν επιδεινωθεί από τα κενά στην επιβολή των υφιστάμενων νόμων.
«Στις Φιλιππίνες περίπου μία γυναίκα ή ένα παιδί βιάζεται κάθε 53 λεπτά», λέει η εκπρόσωπος του Γυναικείου Κόμματος Γκαμπριέλα Αρλίν Μπρόσας, επικαλούμενη στοιχεία του 2016 από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό «Κέντρο Πόρων για τις Γυναίκες».
Η Μπρόσας και ορισμένοι νομοθέτες αγωνίζονται τώρα να αυξήσουν την ηλικία της συγκατάθεσης στα 16, κάτι που ισχύει σε πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της πλειονότητας των Ηνωμένων Πολιτειών. Το εγχείρημα έκανε ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός τον περασμένο Δεκέμβριο όταν το προτεινόμενο νομοσχέδιο εγκρίθηκε συντριπτικά από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των Φιλιππίνων.
Η αύξηση της ηλικίας είναι ένα μόνο βήμα - το νομοσχέδιο περιλαμβάνει μια σειρά άλλων διατάξεων για την ενίσχυση της επιβολής, τη βελτίωση της έρευνας και της νομικής διαδικασίας και την παροχή περισσότερης υποστήριξης και εμπιστευτικότητας στα θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης.
Αλλά το νομοσχέδιο έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει πριν καταστεί νόμος και ο χρόνος τελειώνει. Οι εκλογές απέχουν λιγότερο από ένα χρόνο και αν το νομοσχέδιο δεν περάσει μέχρι τότε, οι νομοθέτες θα πρέπει να ξεκινήσουν από την αρχή. Αν συμβει αυτό, οι υποστηρικτές του νομοσχεδίου λένε ότι εκατομμύρια παιδιά θα παραμείνουν ευάλωτα στην εκμετάλλευση, ενώ η απειλή δεν ήταν ποτέ πιο επείγουσα.
Ένας νόμος 90 ετών
Ακτιβιστές στις Φιλιππίνες πιέζουν να αλλάξουν το νόμο από τη δεκαετία του 1980.
Η ηλικία της συγκατάθεσης κατοχυρώνεται στον Αναθεωρημένο Ποινικό Κώδικα της χώρας, που ψηφίστηκε το 1930. Σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα, ο βιασμός ορίζεται ως «έχοντας σαρκική επαφή με μια γυναίκα» μέσω της χρήσης βίας, όταν η γυναίκα είναι αναίσθητη, «όταν δεν έχει σώας στα φρένας» ή «όταν η γυναίκα είναι κάτω των 12 ετών».
Η ηλικία φαίνεται συγκλονιστικά χαμηλή σε σχέση με τα σύγχρονα πρότυπα, αλλά αντικατοπτρίζει ιστορικά δεδομένα. Σε πολλά μέρη σε όλη την Ευρώπη - συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας, η οποία είχε αποικίσει τις Φιλιππίνες για περισσότερα από 300 χρόνια έως το 1898 - οι πρώτοι νόμοι έθεσαν την ηλικία συγκατάθεσης μεταξύ 10 και 12 ετών.
Γιατί ορισμένοι νομοθέτες δεν θέλουν την αλλαγή
Ορισμένοι νομοθέτες υποστηρίζουν ότι δεν χρειάζεται να αλλάξει η ηλικία της συγκατάθεσης, επειδή η χώρα έχει ήδη νόμους κατά της κακοποίησης παιδιών.
Ένας νόμος κατά της παιδικής κακοποίησης που ψηφίστηκε το 1992 ποινικοποίησε το σεξ με παιδιά κάτω των 18 ετών «για χρήματα, κέρδος ή οποιοδήποτε άλλο αντάλλαγμα ή με εξαναγκασμό ή επιρροή οποιουδήποτε ενήλικα, συνδικάτου ή ομάδας». Ένας άλλος νόμος κατά της εμπορίας ανθρώπων, που θεσπίστηκε το 2003 και αναθεωρήθηκε το 2012, απαγόρευσε τη σεξουαλική εκμετάλλευση και την πορνεία παιδιών, καθώς και τη δημιουργία εικόνων που απεικονίζουν σεξουαλική κακοποίηση παιδιών.
Ωστόσο, οι ισχύοντες νόμοι απαιτούν από νεαρά, τραυματισμένα θύματα και τους δικηγόρους τους να αποδείξουν ότι εξαναγκάστηκαν σε σεξουαλική εκμετάλλευση. Αυτό είναι ευκολότερο εάν ένα παιδί διακινείται σε πολλούς κακοποιητές - αλλά είναι πολύ πιο δύσκολο όταν ένα παιδί κακοποιείται από ένα μόνο άτομο, κάτι που συμβαίνει συνήθως με τα κακοποιημένα μέλη της οικογένειας, δήλωσε ο Μπενβενούτι από τη UNICEF.
Η ανεξέλεγκτη βιομηχανία του σεξ
Μια υψηλότερη ηλικία συναίνεσης που κατοχυρώνεται από το νόμο θα μπορούσε να βοηθήσει τα μικρά παιδιά να εντοπίσουν και να αναφέρουν κακοποίηση - και να περιορίσουν την ακμάζουσα βιομηχανία διακίνησης ανθρώπων της χώρας, δήλωσε η Μπρόσας.
Τα φτωχότερα παιδιά της χώρας είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην εκμετάλλευση. Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που δελεάζονται από τις υποσχέσεις των εμπόρων σάρκας να χρηματοδοτήσουν την εκπαίδευσή τους ή να τους παρέχουν τροφή και στέγη, λέει.
Αν και η φτώχεια στις Φιλιππίνες είναι ένα μακροχρόνιο ζήτημα που οι ηγέτες της έχουν εργαστεί εδώ και χρόνια για να πολεμήσουν, οι συνθήκες έχουν γίνει ακόμη πιο απελπιστικές κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με πολλές οικογένειες να μένουν άνεργες και πεινασμένες.
«Δεν υπάρχει άλλος χρόνος»
Έχουν περάσει περισσότεροι από έξι μήνες από την έγκριση της Βουλής για το νομοσχέδιο που αυξάνει την ηλικία συναίνεσης στα 16 χρόνια και η Γερουσία δεν έχει ακόμη εκδώσει σχέδιο.
Τον επόμενο Μάιο, η τρέχουσα συνεδρίαση του Κογκρέσου θα λήξει και οι έδρες θα είναι έτοιμες για εκλογή. Εάν το νομοσχέδιο δεν έχει περάσει μέχρι τότε, θα σταματήσει και οι νομοθέτες θα πρέπει να ξεκινήσουν ξανά από την αρχή. «Δεν έχουμε άλλο χρόνο», λέει η Μπρόσας.
Με πληροφορίες από CNN