Ήμουν περαστικός από την Ναύπακτο ένα ζεστό απόγευμα των πρώτων ημερών του Αυγούστου. Είχα πολύ καλή διάθεση βρισκόμενος σε διακοπές και σταμάτησα να πάρω ένα καφέ τυχαία σε ένα από τα δεκάδες σημεία που υπάρχουν στην πόλη. Καθώς πλήρωνα, το μικρό αντίτιμο μπέρδεψα εσκεμμένα κάποια δεκάλεπτα και εικοσάλεπτα που μου περίσσευαν για να αφήσω και κάτι στην κοπέλα. Αυτή πίστεψε ότι έκανα λάθος και μου τα επέστρεψε και άστραψε κυριολεκτικά από ευχαρίστηση όταν της είπα ότι δεν έκανα λάθος. Απομακρύνθηκα από το σημείο πολύ ευχαριστημένος από την μικρή αυτή χαρά που πρόσφερα στο νέο κορίτσι.
Το φιλοδώρημα είναι μια πανάρχαια συνήθεια με καταγεγραμμένες ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα και στα ταξίδια των περιηγητών, των πρεσβειών, στην ανταλλαγή απεσταλμένων κτλ. Είχε κυρίως χαρακτήρα εξασφάλισης καλύτερης περιποίησης ή οικήματος και επιβίωσε ως συνήθεια μέσω του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας όπου έλαβε χαρακτήρα δωροδοκίας και εκτεταμένης διαφθοράς κρατικών αξιωματούχων.
Εδώ η περίπτωση βέβαια είναι (ευτυχώς) αρκετά διαφορετική. Καλό θα είναι να θυμόμαστε ότι το προσωπικό σε σχεδόν όλα τα σημεία διακοπών είναι εποχικό, συνήθως νέα παιδιά που εργάζονται σε μια περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη σε υψηλές θερμοκρασίες για την δική μας ευχαρίστηση. Αν ένα από τα παιδιά αυτά σε ένα τέτοιο καφέ εξυπηρετήσουν 30 πελάτες σε μια βάρδια και δεχτούν κατά μέσο όρο 1 ευρώ φιλοδώρημα, αυτό σημαίνει ότι θα λάβουν έξτρα 30 ευρώ ημερήσιο μεροκάματο, ένα ποσό πολύ σημαντικό, ενώ εμείς που αφήνουμε το φιλοδώρημα αυτό επιβαρυνόμαστε με ένα ασήμαντο τρόπο.
Ας μην το ξεχνάμε λοιπόν και κυρίως ας μην νομίζουμε ότι κάνουμε και κάτι ιδιαίτερα σημαντικό. Είναι μια απλή και ευγενική χειρονομία που καλό είναι αφού την κάνουμε, να την ξεχνάμε αυτοστιγμεί. Είναι μια λεπτομέρεια που όμως αθροιστικά μπορεί να κάνει την διαφορά για τον άλλον.
Στην εστίαση βέβαια ίσως είναι κάτι πιο περίπλοκο και ίσως πιο διαφορετικό, αναλόγως του εστιατορίου, των τιμών, του λογαριασμού, της τοποθεσίας κτλ. Αλλά και εκεί δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Επίσης είναι ανεξάρτητο ακόμη και από άλλες διαστάσεις του θέματος, πχ αν μείνατε ευχαριστημένοι από το φαγητό ή αν το προσωπικό ήταν λιγοστό, ζητήματα που αγγίζουν τους εργοδότες και όχι τα παιδιά που εξυπηρετούν.
Εν κατακλείδι, οι μικρές ευγενικές χειρονομίες είναι αυτές που ομορφαίνουν στιγμιαία την ζωή μας και την κάνουν πιο ανθρώπινη. Ας μην τις ξεχνάμε λοιπόν.