Σε ένα ανεμοδαρμένο νησί στη Βόρεια Θάλασσα της Νορβηγίας, μια ντουζίνα από αστραφτερές δεξαμενές δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, είναι τα μόνα ορατά σημεία ενός δαπανηρού πειράματος 2,6 δισ δολαρίων που έχει ως στόχο να εξαφανίσει από την επιφάνεια της γης, ένα μέρος της βιομηχανικής ρύπανσης της Ευρώπης.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, η εγκατάσταση στο Blomoyna της Νορβηγίας δημιουργήθηκε για να δεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα από τα ρυπογόνα εργοστάσια της Γερμανίας, της Ολλανδίας και πολλών άλλων ευρωπαϊκών χωρών και να τα θάβει βαθιά κάτω από τον βυθό της θάλασσας.
Το έργο που έχει ολοκληρωθεί κατά 90% αναμένεται να λειτουργήσει μέσα στο 2025, όταν θα γεμίσουν οι πρώτες αποθήκες ανοίγοντας το δρόμο για ένα διεθνές εμπόριο βιομηχανικών εκπομπών ρύπων, πολλών δισ. ευρώ.
Το σχέδιο, τα δύο τρίτα του οποίου χρηματοδοτείται από τη νορβηγική κυβέρνηση και στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη Γερμανία, είναι στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής προσπάθειας για μηδενικούς ρύπους από ορυκτά καύσιμα προς καθαρότερα εμπορεύματα όπως το μπλε υδρογόνο.
Το έργο αντικατοπτρίζει επίσης την απόφαση της Νορβηγίας να αποσυνδέσει τη στρατηγική αποθήκευσης άνθρακα(CCS) από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, μια τεχνολογία που απέτυχε να αναπτύξει σε δύο εγκαταστάσεις φυσικού αερίου πριν από μια δεκαετία, σύμφωνα με τον Ingvild Ombudstvedt, Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταρίας IOM Law.
Η Γερμανία αναζητά λύσεις για την «βρώμικη» βιομηχανία της
Η εφαρμογή αυτού του φιλόδοξου σχεδίου δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS), στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό και από την γερμανική κυβέρνηση, στην οποία μετέχουν και οι Πράσινοι που θέλουν να προωθήσουν νέες τεχνολογικές λύσεις δέσμευσης άνθρακα από την πιο ρυπογόνο βιομηχανία στην Ευρώπη.
Όμως η τεχνολογία αυτή, παραμένει άγνωστο κατά πόσο θα μπορέσει να λειτουργήσει καθώς προϋποθέτει μια σειρά μέτρων που πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι ρύποι θα μπορούν να περισυλλεγούν προσεκτικά, να αποσταλούν νόμιμα μέσω ενός μη ελεγμένου δικτύου διαμετακόμισης και να αποθηκευτούν αξιόπιστα σε σημαντική κλίμακα.
Και φυσικά, η μεγάλη πρόκληση είναι το υψηλό της κόστος καθώς όπως υποστηρίζει ο Jens Burchardt, συνεργάτης του Boston Consulting Group με έδρα το Βερολίνο, «η υπεράκτια αποθήκευση στη Βόρεια Θάλασσα είναι πιο δαπανηρή από αυτήν στην ξηρά. Οι λύσεις που συζητούνται αυτή τη στιγμή απειλούν να καταστήσουν την τεχνολογία απαγορευτικά ακριβή».
Ωστόσο, η Γερμανία, που εκπέμπει μακράν τους περισσότερους ρύπους και από τις δύο επόμενες χώρες μαζί, πιέζεται για νέες λύσεις καθώς οι βιομηχανίες της βρίσκονται αντιμέτωπες με το υψηλό ενεργειακό κόστος και τον έντονο κινεζικό ανταγωνισμό.
Η στροφή των Πρασίνων
Η Γερμανική κυβέρνηση ρίχνει το βάρος της στην στήριξη αυτής της πρωτοβουλίας με την προϋπόθεση ότι θα χρησιμοποιηθεί μόνο για τους βιομηχανικούς ρύπους όπως τσιμέντο, λιπάσματα και χάλυβα και όχι για τους ρύπους που παράγονται από την καύση πετρελαίου και φυσικού αερίου, σύμφωνα με την Ingrid Nestle, βουλευτή του κόμματος των Πρασίνων.
«Είμαστε ανοιχτοί για χρήσεις σε τομείς που δύσκολα υποχωρούν», είπε η 46χρονη βουλευτής, η οποία στο παρελθόν είχε συμμετάσχει σς διαδηλώσεις ενάντια στα σχέδια αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα κάτω από το έδαφος της εκλογικής της περιφέρειας στη βόρεια Γερμανία.
Το γεγονός όμως ότι το διοξέδιο του άνθρακα θα θάβεται πολλά χιλιόμετρα μακρυά από τη Γερμανία, κάτω από τα παγωμένα νερό της Βόρειας θάλασσας, έχει λάβει την συγκατάθεσή της.
Κι ενώ η Γερμανία προσπαθεί να βρει νέους τρόπους για να δικαιολογήσει την πολιτική στροφή της προς την απομάκρυνση από τον άνθρακα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ζητήσει έως το 2050 να δεσμεύονται έως και 450 εκατομμύρια τόνοι CO2 ετησίως για να επιτευχθεί ο στόχος των μηδενικών ρύπων, συμπεριλαμβανομένων και 100 εκατομμυρίων τόνων από γεννήτριες που τροφοδοτούνται από ορυκτά καύσιμα.
Τεράστιο το κόστος, αβέβαιη η επιτυχία του πειράματος
Εν μέσω ζητημάτων κόστους και σκοπιμότητας, τα σχέδια δεν είναι καν κοντά σε αυτούς τους όγκους με το συγκεκριμένο έργο στη Νορβηγία να συναντά πολλά εμπόδια και τη Γερμανία να είναι ο μεγαλύτερος χαμένος σε περίπτωση που το έργο δεν προχωρήσει.
Η τεχνολογία αυτή περιλαμβάνει πολύπλοκα συστήματα που απομονώνουν το CO2 από τις εκπομπές των εργοστασίων. Ο ρύπος στη συνέχεια συμπιέζεται, ξηραίνεται και ψύχεται σε υγρή κατάσταση, ώστε να μπορεί να φορτωθεί σε ένα πλοίο ή να σταλεί μέσω αγωγού σε ένα τερματικό αποθήκευσης όπως αυτό στο Blomoyna.
Σύμφωνα με το Bloomberg, σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν σχέδια για τη δημιουργία περίπου 30 τεράστιων αποθηκών δέσμευσης άνθρακα, με τις περισσότερες να συνδέονται με εταιρείες πετρελαίου και ορυκτών καυσίμων όπως οι Equinor ASA, Shell Plc, TotalEnergies Se και Northern Lights
Ο τερματικός σταθμός λήψης στο Blomoyna θα συγκρατεί το διοξείδιο του άνθρακα σε 12 δεξαμενές,η καθεμία από τις οποίες έχει ύψος όσο ένα κτίριο 10 ορόφων και θα μπορεί να αποθηκεύει 8.000 κυβικά μέτρα διοξειδίου. Στη συνέχεια, το υγροποιημένο αέριο θα μεταφερθεί μέσω αγωγού σε μια δεξαμενή, 2,6 χιλιομέτρων κάτω από τον πυθμένα της Βόρειας Θάλασσας.
Τεράστο το κέρδος για τη Νορβηγία εάν πετύχει
Οι νορβηγικές πετρελαϊκές εταιρείες διοχετεύουν CO2 στον πυθμένα της θάλασσας στο κοίτασμα Sleipner West από το 1996. Μια δεύτερη δεξαμενή στο κοίτασμα Snohvit στη Θάλασσα Μπάρεντς προστέθηκε το 2008. Και τα δύο έργα αντιμετώπισαν πρακτικά προβλήματα τα οποία οι υποστηρικτές της νέας τεχνολογίας επιμένουν ότι είναι ζητήματα που μπορούν πλέον να διορθωθούν.
Εάν πάντως το φιλόδοξο σχέδιο πετύχει, η Νορβηγία αναμένει να βρεθεί την επόμενη δεκαετία στο επίκεντρο μιας τεράστιας αγοράς καθώς οι ρυπογόνες βιομηχανίες της Ευρώπης θα πληρώνουν ακριβά για να «θάψουν» τους ρύπους τους.
Ο Γερμανός αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ, που προέρχεται από το κόμμα των Πρασίνων, έχει αναγκαστεί να βάλει πολύ νερό στο κρασί του και να δεχθεί πολλούς συμβιβασμούς ώστε να βρεθούν λύσεις για την οικονομία και το κλίμα.
Σε επίσκεψή του στο εργοστάσιο του Brevik τον Ιανουάριο του 2023, είχε μάλιστα δηλώσει ότι «προτιμά να έχει CO2 θαμμένα στη γη, παρά στην ατμόσφαιρα».