Οι ΗΠΑ εναντιώνονται στις προσπάθειες ορισμένων Ευρωπαίων συμμάχων τους να προσφέρουν στην Ουκρανία έναν «σχέδιο δράσης» για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, αποκαλύπτοντας διαφωνίες στη Δύση σχετικά με το μεταπολεμικό καθεστώς του Κιέβου, αναφέρουν σε δημοσίευμά τους οι Financial Times.
Οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Ουγγαρία αντιστέκονται στις προσπάθειες χωρών όπως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής να προσφέρουν στο Κίεβο βαθύτερους δεσμούς με το ΝΑΤΟ και σαφείς δηλώσεις υποστήριξης για τη μελλοντική του ένταξη, δήλωσαν στους FT τέσσερις αξιωματούχοι που συμμετείχαν στις συνομιλίες.
Οι διαφωνίες κατέστησαν σαφείς σε μια συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα, με τους αξιωματούχους των κρατών μελών να αναμένεται να περάσουν τους επόμενους δύο μήνες εγκλωβισμένοι σε διαπραγματεύσεις ενόψει της συνόδου κορυφής των ηγετών στο Βίλνιους τον Ιούλιο.
Οι διαπραγματεύσεις έρχονται εν μέσω προειδοποιήσεων από τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολόντιμιρ Zελένσκι ότι θα παραστεί στη σύνοδο κορυφής μόνο εάν του παρουσιαστούν απτά βήματα προς την ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ, όπως μεταπολεμικές εγγυήσεις ασφαλείας από τα μέλη του ή βαθύτερη συνεργασία με τη συμμαχία.
Τα μέλη του ΝΑΤΟ το 2008 συμφώνησαν η Ουκρανία κάποια στιγμή να ενταχθεί στην συμμαχία, αλλά έκτοτε δεν έχει προχωρήσει αυτή η διαδικασία. Εκείνη την εποχή, ήταν οι ΗΠΑ που ζήτησαν από το ΝΑΤΟ να παραδώσει στην Ουκρανία ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ένταξης, το λεγόμενο Σχέδιο Δράσης για την Ένταξη, αλλά η Γαλλία και η Γερμανία αρνήθηκαν εν μέσω ανησυχιών ότι μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε τη Ρωσία.
Η Ουκρανία υπέβαλε επίσημα αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ πέρυσι, μετά τη ρωσική εισβολή. Το ίδιο έκαναν και η Φινλανδία και η Σουηδία, η πρώτη εντάχθηκε στη συμμαχία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, παρουσίασε τον περασμένο μήνα στα κράτη μέλη μία έγγραφη πρόταση που σκιαγραφούσε «πρακτικές και πολιτικές» προσφορές για το Κίεβο, δήλωσαν αξιωματούχοι. Αυτό περιλάμβανε πρόταση για μια νέα δήλωση σχετικά με τη σχέση της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ, βασισμένη στη δήλωση του 2008.
Διπλωμάτες που συμμετείχαν στις συνομιλίες αυτή την εβδομάδα δήλωσαν ότι υπήρξε έντονη συζήτηση μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες σχετικά με το τι πρέπει να προσφερθεί στην Ουκρανία. Οι Σύμμαχοι επέδειξαν πραγματικές διαφορές στις απαιτήσεις τους, σε αντίθεση με την ευρεία ενότητα του ΝΑΤΟ από τότε που ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους.
«Έχουμε αρκετές εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων μπροστά μας για να καλύψουμε αυτά τα κενά και να δημιουργήσουμε ένα πολιτικό αποτέλεσμα», δήλωσε ένας δυτικός αξιωματούχος.
Και τα 31 μέλη της συμμαχίας συμφωνούν ότι η ένταξη δεν είναι μια βραχυπρόθεσμη επιλογή και δεν μπορεί να συζητηθεί σοβαρά όσο ο πόλεμος είναι σε εξέλιξη.
Ωστόσο, δύο άτομα που ήταν παρόντα στις συναντήσεις αυτή την εβδομάδα δήλωσαν ότι ένας αυξανόμενος αριθμός μελών της συμμαχίας τάσσεται υπέρ της προσφοράς στην Ουκρανία «ενός πολιτικού μονοπατιού» προς την ένταξη στην σύνοδο του Βίλνιους που θα «παγιώσει» τους δεσμούς μεταξύ της συμμαχίας που εδρεύει στις Βρυξέλλες και του Κιέβου. Οι ΗΠΑ, ωστόσο, απέρριψαν αυτήν την πρόταση, είπαν.
«Ο δρόμος [προς το Βίλνιους] είναι ακόμα πολύ ακανθώδης», είπε ένας δεύτερος δυτικός αξιωματούχος.
Αντίθετα, οι ΗΠΑ προτρέπουν τους συμμάχους να παραμείνουν εστιασμένοι στη βραχυπρόθεσμη στρατιωτική, οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια προς την Ουκρανία, προκειμένου να τη βοηθήσουν να αντισταθεί και τελικά να αποκρούσει τη ρωσική εισβολή. Η πρακτική υποστήριξη, όπως οι παραδόσεις πυρομαχικών, θα πρέπει να είναι η κύρια προτεραιότητα στην ατζέντα του Βίλνιους, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι, με τις συζητήσεις για μια πιθανή μεταπολεμική πολιτική σχέση να αποσπούν την προσοχή από αυτόν τον στόχο.
Η Ουάσιγκτον ανησυχεί ότι η εμβάθυνση των δεσμών ενώ ο πόλεμος είναι σε εξέλιξη θα μπορούσε να ενισχύσει τη ρητορική του Πούτιν για μια μάχη μεταξύ της Ρωσίας και του ίδιου του ΝΑΤΟ και ότι η Μόσχα μπορεί να κλιμακώσει τη σύγκρουση, μεταξύ άλλων με την πιθανή ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.
«Για να φτάσουμε στο ερώτημα του πότε και πώς θα μπει η Ουκρανία στη συμμαχία, πρέπει, όπως σημείωσε ο γενικός γραμματέας, ”να διασφαλίσουμε ότι η Ουκρανία θα επικρατήσει ως κυρίαρχο, ανεξάρτητο έθνος”», είπε στους FT ανώτατος αξιωματούχος των ΗΠΑ.
Μια επιλογή που εξετάζεται είναι η αναβάθμιση της υφιστάμενης επιτροπής ΝΑΤΟ-Ουκρανίας σε συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ουκρανίας, ένα βήμα που θα ανυψώσει το καθεστώς της Ουκρανίας ως εταίρου της συμμαχίας, εμπλέκοντάς την περισσότερο στις συναντήσεις και στις διαβουλεύσεις του ΝΑΤΟ.
Ο Ζελένσκι είπε στους ηγέτες του ΝΑΤΟ ότι θα παραστεί στη σύνοδο κορυφής του Βίλνιους μόνο εάν η συμμαχία είναι έτοιμη να προωθήσει συγκεκριμένη συνεργασία με το Κίεβο. Δηλώνει πρόθυμος να συζητήσει εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία αντί για πλήρη ένταξη στη συμμαχία.
«Θα ήθελα να πω σε όλους τους εταίρους μας, που αναζητούν συνεχώς συμβιβασμούς στην πορεία της Ουκρανίας προς το ΝΑΤΟ, ότι η χώρα μας θα είναι αδιάλλακτη σε αυτό το θέμα», είπε ο Ζελένσκι σε ομιλία του αυτή την εβδομάδα.
Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ διαφωνούν επίσης για το εάν θα πρέπει να υπάρξει μια ξεχωριστή, ειδική για την Ουκρανία δήλωση συνόδου κορυφής ή εάν η χώρα θα πρέπει να αναφέρεται στην ευρύτερη συνολική δήλωση κορυφής.
«Οι Ανατολικοευρωπαίοι, φυσικά, προσπαθούν να βρουν φόρμουλες που ξεκινούν μια διαδικασία», είπε ένα άτομο που ενημερώθηκε για τις συζητήσεις. «Θέλουν να μας φέρουν σε μια διαδικασία που αναπόφευκτα οδηγεί στην επιθυμητή τελική κατάσταση [της ένταξης της Ουκρανίας] και άλλοι διστάζουν σχετικά με αυτό».
Ένας εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ επεσήμανε τις δημόσιες δηλώσεις του Στόλτενμπεργκ μετά τις συναντήσεις την Τετάρτη, όπου επανέλαβε τη δέσμευση του ΝΑΤΟ το 2008 στην Ουκρανία.
Αλλά ο Στόλτενμπεργκ είπε επίσης ότι η ένταξη εξαρτάται τόσο από το να παραμείνει η Ουκρανία «ένα κυρίαρχο, ανεξάρτητο έθνος» όσο και από το οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας να υιοθετήσουν θεμελιώδη δόγματα και πρακτικές του ΝΑΤΟ. «Αυτή η μετάβαση έχει ξεκινήσει, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερες ενέργειες και πρέπει να την εφαρμόσουμε ταχύτερα».
Ενώ βρισκόταν στην έδρα του ΝΑΤΟ την Τετάρτη, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν είπε στους δημοσιογράφους ότι η «πόρτα της συμμαχίας παραμένει ανοιχτή» για την Ουκρανία. «Δεν υπάρχει καμία αλλαγή σε αυτό», είπε, ενώ πρόσθεσε ότι η άμεση εστίαση είναι να βοηθηθεί η Ουκρανία να προετοιμάσει την αντεπίθεσή της και να φέρει τις δυνάμεις της «στα πρότυπα του ΝΑΤΟ».
Πηγή: Financial Times