Η Τουρκία κάποια στιγμή εκ των πραγμάτων θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, εκτιμά ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και ιστορικός, συμπληρώνοντας ότι υπάρχει μεγάλη πίεση από την προοδευτική κοινότητα της χώρας.
«Ο Ερντογάν μπορεί να έχει κερδίσει προσωρινά (μετά τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας), αλλά η Τουρκία θα αναγκαστεί να συμβιβαστεί με το παρελθόν της, αν θέλει κάποια στιγμή να λέγεται ευρωπαϊκή χώρα και να μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση» δήλωσε ο κ. Φωτιάδης, μιλώντας στη HuffPost Greece εν όψει διάλεξής του, σήμερα Τετάρτη, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, με θέμα «Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου».
Το υπόβαθρο και η ενορχήστρωση της γενοκτονίας
Τα θύματα της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου υπολογίζονται πως ανέρχονται στα 353.000, με το οργανωμένο και μαζικό έγκλημα να λαμβάνει χώρα κατά την περίοδο των Νεοτούρκων (1916-1918) και κατά την περίοδο των Κεμαλιστών (1919-1922). Όπως εξηγεί ο κ. Φωτιάδης, η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας, των Ασσυρίων και των Αρμενίων σχεδιάστηκε από τους Νεότουρκους μετά την απώλεια του μεγαλύτερου μέρους των βαλκανικών εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως το 1912, με τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο.
«Η είσοδος των Σελτζούκων και των Τούρκων γενικότερα στην περιοχή έγινε τον 11ο αιώνα, και μπορεί να έμειναν ως κατακτητές, αλλά κοιτίδα τους ήταν τα εδάφη της Τουρκμενίας, της Μογγολίας και τα Αλτάια Όρη. Όταν είδαν ότι ως το 1912 είχαν χάσει σχεδόν όλα τα εδάφη του βαλκανικού χώρου, επέλεξαν να εφαρμόσουν διαφορετική πολιτική, αυτή που ξέρουμε ότι εφαρμόζουν όλα τα φασιστικά κράτη: “Η Τουρκία στους Τούρκους”».
Η κατεύθυνση προς την οποία θα κινούνταν τα πράγματα είχε διαφανεί από το 2011, σημειώνει ο κ. Φωτιάδης, όταν ο Τααλάτ Πασάς, υπουργός Εσωτερικών και υπεύθυνος της γενοκτονίας των Αρμενίων αργότερα είχε πραγματοποιήσει συγκέντρωση στην τότε έδρα του βαλή- το σημερινό υπουργείο Μακεδονίας- Θράκης. «Συγκεντρώθηκε όλο το υψηλόβαθμο οθωμανικό προσωπικό της Μακεδονίας. Εκεί τους είπε ότι “για πρώτη φορά κινδυνεύουμε” και “για να σωθούμε θα πρέπει να εφαρμόσουμε το παράδειγμα του καλού γεωργού: Ένας καλός γεωργός την αγριάδα του χωραφιού του δεν την κουρεύει, γιατί όταν την κουρεύεις οι ρίζες συνεχίζουν να απομυζούν τους χυμούς της γης, οπότε ό,τι και αν φυτέψεις δεν πρόκειται να πάρεις παραγωγή. Αν θέλεις να έχεις παραγωγή, πρέπει να ξεριζώσεις την αγριάδα. Αν θέλουμε και εμείς να έχουμε σίγουρη ασφάλεια στον χώρο της Μικράς Ασίας θα πρέπει την αγριάδα, που είναι οι χριστιανοί να την ξεριζώσουμε, να την εξαφανίσουμε”. Το μέτρο αυτό, τόνισε ο Τααλάτ Πασάς, πρέπει να εφαρμοστεί με την πρώτη ευκαιρία».
Ως αρχιτέκτονες της γενοκτονίας υποδεικνύει την τριανδρία της κίνησης των σκληροπυρηνικών Νεότουρκων, που κυβέρνησαν ως το 1918: Τους Ενβέρ Πασά, Τααλάτ Πασά και Τζεμάλ Πασά. «Μετά, κατά την κεμαλική περίοδο, ήταν ο ίδιος ο Μουσταφά Κεμάλ, ο οποίος συνέχισε με το ίδιο ακριβώς σκεπτικό» τονίζει ο κ. Φωτιάδης. «Έτσι, το 1915, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οι Νεότουρκοι σύμμαχοι της Αυστροουγγαρίας και της Γερμανίας αρχίζουν με τους Αρμένιους και το 1916 έχουν πλέον, μετά την “κόκκινη σφαγή”, τη “λευκή σφαγή”, δηλαδή τη γενοκτονία των Ελλήνων».
Τα ντοκουμέντα των Κεντρικών Δυνάμεων και των Σοβιετικών
Ο κ . Φωτιάδης εφιστά την προσοχή στη σημασία των εγγράφων- ντοκουμένων των τότε συμμάχων των Τούρκων (των «Κεντρικών Δυνάμεων» του Πρώτου Παγκοσμίου), όσον αφορά στο ζήτημα της γενοκτονίας. Όπως σημειώνει, το 2015 ο Γερμανός πρόεδρος, Γιόακιμ Γκάουκ, παραδέχτηκε ότι στο έγκλημα της γενοκτονίας των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων του Πόντου δεν ήταν μόνο υπεύθυνοι οι Νεότουρκοι αλλά και «εμείς οι Γερμανοί» οι οποίοι ως σύμμαχοί τους, επέτρεψαν να προχωρήσουν σε αυτά τα μέτρα. «Αυτές τις δηλώσεις τις έκανε στις 24 Απριλίου 2015, ημέρα που ήταν τα 100 χρόνια της γενοκτονίας των Αρμενίων και χρησιμοποίησε ως παράδειγμα ένα έγγραφο από τα αρχεία του γερμανικού ΥΠΕΞ. Στο έγγραφο αναφέρεται ότι το 1915 ο πρέσβης της Γερμανίας στην Κωνσταντινούπολη ρώτησε τις αρμόδιες αρχές του υπουργείου Εξωτερικών του Βερολίνου ποια στάση πρέπει να κρατήσει ως πρεσβεία απέναντι στα μέτρα γενοκτονίας που υφίσταται ο αρμενικός λαός».
Η απάντηση του αρχικαγκελάριου Χόλβεγκ ήταν, όπως σημειώνει ο κ. Φωτιάδης, η εξής: «βρισκόμαστε στην καρδιά του πολέμου, οι Νεότουρκοι είναι πιστοί σύμμαχοί μας, έχουμε απόλυτη ανάγκη τον υπόγειο και υπέργειο πλούτο της αυτοκρατορίας και για αυτό σε αυτή τη φάση δεν μας ενδιαφέρουν οι ανθρώπινες ψυχές των Αρμενίων». Ανάλογα ντοκουμέντα, προσθέτει, υπάρχουν πάρα πολλά, και σχετικά με την άμεση ή έμμεση βοήθεια που παρείχαν Γερμανοί αξιωματικοί για τις γενοκτονίες των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων του Πόντου.
Επίσης, όπως τονίζει, η τελική νίκη του Κεμάλ δεν θα μπορούσε να είχε γίνει πραγματικότητα αν από το 1921 και μετά, με το σύμφωνο φιλίας μεταξύ Κεμαλιστών και Μπολσεβίκων (Συνθήκη της Μόσχας- Τουρκοσοβιετικό Σύμφωνο Φιλίας) δεν είχε τη μεγάλη οικονομική και στρατιωτική βοήθειά τους. «Στα ρωσικά (σοβιετικά) αρχεία φαίνονται ξεκάθαρα τα εκατομμύρια σε χρυσές λίρες και ο στρατιωτικός εξοπλισμός που έλαβε. Μετά το 1921 άρχισαν να μεταφέρονται με βαγόνια από τη Ρωσία στην κεμαλική περιοχή, στην ανατολική Μικρά Ασία. Υπάρχουν αναλυτικές περιγραφές, πόσα εκατομμύρια σφαίρες, όπλα πολεμοφόδια, τα πάντα- αναλυτική περιγραφή της ουσιαστικής βοήθειας. Εκεί οφείλεται η νίκη του Κεμάλ» σημειώνει.
Η γενοκτονία λαμβάνει τέλος παράλληλα με την ήττα του ελληνικού στρατού τονίζει, επισημαίνοντας πως κατά τη διάστημα της Μικρασιατικής εκστρατείας ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας είχε στραμμένο στρατηγικά το μυαλό του στο ποντιακό ζήτημα, καθώς ήταν λόγος ιδιαίτερου προβληματισμού για τον ίδιο, λόγω των απελευθερωτικών αγώνων των Ποντίων.
Η κατάσταση σήμερα
Σε τι κατάσταση βρισκόμαστε σήμερα; Ο κ. Φωτιάδης, έχοντας γράψει 24 βιβλία για τη γενοκτονία των Ποντίων και 14τομο έργο με ντοκουμέντα, κατόπιν ομόφωνης εντολής της ελληνικής κυβέρνησης το 1996, εκτιμά πως τα πράγματα είναι ευνοϊκά. «Φέτος τον Απρίλιο ήμουν στο Βερολίνο, σε ένα μεγάλο συνέδριο από το Πανεπιστήμιο του Μπόχουμ, που έγινε στο Βερολίνο, στο Πανεπιστήμιο του Χούμπολτ. Η εισήγησή μου ήταν η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και η ευθύνη των Νεότουρκων και της Γερμανίας στο έγκλημα αυτό. Κανένας από τους Γερμανούς συναδέλφους δεν εξέφρασε άλλη θέση» τονίζει, συμπληρώνοντας πως «είμαστε σε μια περίοδο που νομίζουμε ότι πηγαίνουμε πολύ καλά πάνω σε αυτά τα ζητήματα».
«Βρισκόμαστε σε πολύ καλή συγκυρία τώρα που τα θέματα των γενοκτονιών παίρνουν άλλη διάσταση από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, τα οποία ευαισθητοποιήθηκαν να αναδείξουν τέτοια ζητήματα. Νέες πηγές μας δείχνουν όλο και περισσότερο το έγκλημα που διαπράχθηκε. Πολλοί Τούρκοι ακαδημαϊκοί σήμερα συμφωνούν και ζητούν να αναγνωριστεί το έγκλημα αυτό. Αναγνωρίζουν ότι έγινε έγκλημα σε βάρος των Ελλήνων και θέλουν να απαλλαγούν από το στίγμα, να πάψει να τους εμπλέκει συναισθηματικά».
Επίσης, τονίζει πως μεταξύ των υποστηρικτών βρίσκεται ο πρόεδρος του κόμματος των Πρασίνων στη Γερμανία, ο τουρκικής καταγωγής Τζεμ Έζντεμιρ. «Συμμετείχε στο συνέδριο που κάναμε στο Βερολίνο και είπε ότι τίθεται αλληλέγγυος στον αγώνα που κάνουμε, φέρνοντας το θέμα της αναγνώρισης των γενοκτονιών στο γερμανικό κοινοβούλιο, το οποίο αναγνώρισε τη γενοκτονία των Αρμενίων. Όσον αφορά στους Ασσύριους και τους Έλληνες, η σχετική αναφορά ήταν στους “άλλους χριστιανικούς λαούς. Ωστόσο δεν έχει γίνει επίσημη αναφορά, καθώς το όλο θέμα στηρίχτηκε στο ότι ήταν σχέδιο κατά των χριστιανικών λαών της Μικράς Ασίας, και η πρόταση έγινε από τους Αρμένιους».
Ο κ. Φωτιάδης ακόμη χαρακτηρίζει ιδιαίτερα σημαντική την καταδίκη και αναγνώριση της γενοκτονίας από την επιστημονική επιτροπή της Διεθνούς Ένωσης Επιστημόνων Μελέτης της Γενοκτονίας (IAGS) το 2007.
Περί Φίλη, γενοκτονιών και «εθνοκαθάρσεων»
Ερωτηθείς σχετικά με το ζήτημα που είχε προκύψει από τις δηλώσεις του υπουργού Παιδείας, Νίκου Φίλη, περί «όχι γενοκτονίας, αλλά εθνοκάθαρσης», ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας υπογραμμίζει πως «όλος ο ποντιακός ελληνισμός και η επιστημονική κοινότητα, εκτός από ελάχιστους αποδομητές, είναι πεπεισμένοι για το έγκλημα της γενοκτονίας που διαπράχθηκε σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου».
Ο κ. Φωτιάδης κάνει λόγο για «τουρκολαγνεία» κάποιων Ελλήνων και συμπληρώνει πως ο Νίκος Φίλης «έχει μόνο συμπαραστάτες κάποιους φανατικούς Τούρκους, γιατί εκεί χαιρετίστηκε η δήλωσή του. Έκανε κακό- η τουρκική κυβέρνηση, εν μέσω μιας περιόδου που δεχόταν πυρά, απέκτησε ουσιαστικό συνήγορο έναν Έλληνα υπουργό».
«Είναι αναγκασμένοι»
Σε ερώτηση για το πόσο πιθανό είναι να παραδεχτεί όντως η Τουρκία τη γενοκτονία, εκτιμά πως αυτό είναι κάτι που, κάποια στιγμή, η γείτονας θα αναγκαστεί να κάνει, εφόσον επιθυμεί να εισέλθει στην ΕΕ- τόσο λόγω πιέσεων της προοδευτικής κοινότητας της χώρας, όσο και λόγω ανάγκης συμβιβασμού με το παρελθόν της. Άλλωστε, όπως προσθέτει, «διεκδικούμε την θέση της Αντιγόνης και όχι του Κρέοντα. Για εμάς είναι πολύ σημαντικό, από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας, να αναπαυτούν οι ψυχές των νεκρών μας. Μέσα από τον αγώνα της αναγνώρισης πιστεύουμε ότι θα αναπαυθούν οι ψυχές των αθώων μας. Η μνήμη είναι δύναμη, και έχουμε υποχρέωση να θυμόμαστε».
Η εκδήλωση πραγματοποιείται σήμερα Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2016, και ώρα 19:00, στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι). Προλογίζει ο αξιότιμος κύριος Κρις Σπύρου, Πρόεδρος της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Η είσοδος είναι δωρεάν.