Πριν από μερικές ημέρες έγινε γνωστή η είδηση, εν μέσω φονικών πυρκαγιών στη Μεσόγειο, ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση θέλει να υπογράψει συμβάσεις φέτος για έως και 12 πυροσβεστικά αεροπλάνα Canadair- τα πρώτα που θα κατέχει πλήρως - για να βελτιώσει την ικανότητά της να καταπολεμά τις φωτιές που τροφοδοτούνται από την κλιματική αλλαγή.
Η ΕΕ διπλασίασε τον υπάρχοντα εφεδρικό στόλο πυροσβεστικών αεροσκαφών της το περασμένο έτος, αφού τα πύρινα μέτωπα το περασμένο καλοκαίρι στη νότια Ευρώπη είχαν φτάσει στα όρια τους τα μόλις 13 αεροπλάνα που είχε ως τότε στη διάθεσή της.
Αυτός ο στόλος περιλαμβάνει τώρα 28 αεροσκάφη, τα οποία η ΕΕ πληρώνει για να μισθώσει από τους στόλους των χωρών της ΕΕ, με απώτερο στόχο σχηματίσει ένα απόθεμα ασφαλείας αεροσκαφών σε όλο το μπλοκ κατά την περίοδο των πυρκαγιών. Αυτός ο διπλασιασμός αναμένεται να κοστίσει 23 εκατομμύρια ευρώ , σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και θα ολοκληρωθεί το... 2027.
Το βασικό ερώτημα που προκύπτει, βέβαια, μοιραία μετά από ένα ακόμη καλοκαίρι πύρινου εφιάλτη είναι γιατί η Ε.Ε. το θυμήθηκε τώρα; Γιατί, δηλαδή, δεν αγόραζε προκαταβολικά τα αεροσκάφη, προτού ξεκινήσει η αντιπυρική περίοδος, ώστε να προλάβει τα κακώς κείμενα;
Και γιατί, άραγε, ενεργοποιήθηκε μόνο τα τελευταία 2 χρόνια; Τα αμέσως προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχαν φωτιές πανευρωπαϊκά; Ή μήπως η κλιματική αλλαγή εμφανίστηκε ξαφνικά πέρυσι; Αραγε, οι πυρκαγιές είναι πρόβλημα μόνο της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ιβηρικής Χερσονήσου αλλά όχι ευρωπαϊκό;
Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα και οι απορίες πολλές για την επικίνδυνη ολιγωρία που βάζει σε κίνδυνο δάση, περιουσίες μα προτίστως ζωές.
Πολύτιμα εργαλεία αλλά «ανεπιθύμητα»
Τα Canadair λειτουργούν συλλέγοντας νερό είτε από λίμνη είτε από τη θάλασσα και απελευθερώνοντάς το πάνω από εστίες φωτιάς. Είναι εξαιρετικά αποδοτικά - χρειάζονται μόνο 10 έως 12 δευτερόλεπτα για να συλλέξουν 6.000 λίτρα νερού. Ενα Canadair μπορεί να κάνει έως και 48 ρίψεις σε τρεις ώρες.
Και είναι απαραίτητα σε περιοχές όπως η λεκάνη της Μεσογείου, όπου τα αεροδρόμια είναι λίγα και ο τύπος της περιοχής δεν ευνοεί τις επιχειρήσεις κατάσβεσης με τεράστια αεροσκάφη, όπως π.χ. τα ρωσικά Beriev, για τα οποία ατυχώς έχει ανοίξει μεγάλη συζήτηση τα τελευταία 24ωρα.
Ωστόσο, μόνο 220 Canadair έχουν κατασκευαστεί από τότε που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά το 1969. Μέχρι το 2015, είχε σταματήσει η παραγωγή τους, με τον κατασκευαστή να αποδίδει το γεγονπός στην έλλειψη παραγγελιών.
Εκ των υστέρων έγινε σαφές, ωστόσο, ότι τα ολοένα πιο ξηρά και καυτά καλοκαίρια της Ευρώπης απαιτούσαν ενισχυμένες δυνατότητες πυρόσβεσης. Η παραγωγή τους επανεκκίνησε μόλις το 2022, όταν έξι χώρες της νότιας ΕΕ παρήγγειλαν 22 νέα αεροπλάνα.
Η νέα παραγγελία θα αργήσει πολύ
Η ΕΕ - η οποία προς το παρόν μισθώνει τα αεροπλάνα από μεμονωμένες χώρες - γνωστοποίησε, λοιπόν, ότι θα αγοράσει επιπλέον 12 Canadair, αν και αυτά δεν θα είναι διαθέσιμα μέχρι το 2027.
Ειδικότερα, ο Επίτροπος της ΕΕ για τη Διαχείριση Κρίσεων, Γιάνεζ Λέναρτσιτς, είπε ότι οι Βρυξέλλες επιθυμούν να υπογραφούν συμβάσεις φέτος για την αγορά 12 αεροσκαφών ιδιοκτησίας της ΕΕ, συν άλλα 12 για την ενίσχυση των εθνικών στόλων των χωρών. «Θα μπορούσαμε να παραλάβουμε τα πρώτα αεροπλάνα δύο χρόνια αργότερα. Και ολόκληρος ο στόλος θα είναι εκεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας», επισήμανε ο Λέναρτσιτς.
Εξι κράτη μέλη θα υπογράψουν τις συμβάσεις: Κροατία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία. Η ΕΕ θα χρηματοδοτήσει την αγορά των 12 αεροπλάνων για τον δικό της στόλο, ενώ τα κράτη μέλη θα πληρώσουν για τα δικά τους.
Η κατασκευάστρια De Havilland ανακοίνωσε ότι έχει ολοκληρώσει την σχεδίαση του νέου τύπου Canadair (DHC-515) και αναμένει την «ολοκλήρωση των συμβάσεων με τους πελάτες μας τους επόμενους μήνες, με την πρώτη παράδοση πριν από την πυροσβεστική περίοδο του 2027».
Αλλά και πάλι, τα αεροσκάφη που παραγγέλνει η ΕΕ μοιάζουν πολύ λίγα για να σώσουν μια κατάσταση που ξεφεύγει όλο και περισσότερο από χρόνο σε χρόνο, ενώ το κόστος τους δεν είναι διόλου απαγοευτικό. Οπως και να έχει, για την επόμενη τετραετία, χώρες όπως η Ελλάδα θα εξακολουθούν να είναι αβοήθητες, επειδή η Ευρώπη το θυμήθηκε πολύ αργά.
«Η κατάσταση που βλέπουμε στη νότια Ευρώπη δείχνει ότι βρισκόμαστε στην κλιματική κρίση. Είναι ήδη εδώ», παραδέχτηκε ο Λέναρτσιτς εκ των υστέρων.
Θεωρητικά, οι χώρες της ΕΕ είναι υπεύθυνες για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και ζητούν βοήθεια από τον στόλο της ΕΕ μόνο όταν χρειάζονται υποστήριξη. Αλλά με τα πύρινα μέτωπα να αυξάνονται γεωμετρικά από καλοκαίρι σε καλοκαίρι, κατακαίγοντας όλο και μεγαλύτερες εκτάσεις γης μιας και οι νέες καιρικές συνθήκες το ευνοούν, η ΕΕ θα έπρεπε ήδη να έχει λάβει τα μέτρα της αντί να περιμένει τις πυρόπληκτες χώρες να παρακαλάνε για βοήθεια.
Μόνο το 2022 το μπλοκ έλαβε 11 τέτοια αιτήματα ενώ φέτος έχει λάβει άλλα τέσσερα - μεταξύ άλλων από την Ελλάδα. Ο Λέναρτσιτς παραδέχτηκε ότι οι επιπτώσεις που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή κοστίζουν τώρα στην Ευρώπη δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Αν, όμως, διέθεταν εγκαίρως τα απαιτούμενα χρήματα για την εξασφάλιση των απαραίτητων εναέριων μέσων πυρόσβεσης, ίσως να περιόριζαν σημαντικά το κόστος της κλιματικής κρίσης.
(με πληροφορίες από Reuters, BBC)