Οι αξίες έχουν χάσει τη συνεκτική ιδιότητα τους να μας καθοδηγούν, ώστε να λειτουργούμε ως κοινωνική ομάδα ή έχοντας κατά νου την ευρύτερη κοινότητά μας. Τη θέση τους κατέλαβαν οι τεχνολογικές υποδομές, οι οποίες απορρύθμισαν οριστικά την όποια σταθερότητα και συνοχή νιώθαμε ως άνθρωποι των νεοτερικών κοινωνιών στην καθημερινότητά μας. Η συμπεριφορά μας υπαγορεύεται από επιθυμίες, ατομικές, προσωπικές, καταναλωτικές, εγωιστικές, αυτοϊκανοποιητικές.
Ο Διευθυντής του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου φοιτούσα μεταξύ 1972 και 1978, μοίραζε χαστούκια σε όσους ατακτούσαν στην πρωινή γραμμή για την προσευχή. Ο αείμνηστος φιλόλογος μας στο ίδιο Σχολείο, πολύτεκνος γονιός, Λεωνίδας Χ. μας είχε πει ότι η καλύτερη παιδαγωγική μέθοδος είναι μια σφαλιάρα την κατάλληλη στιγμή. Ένας άλλος φιλόλογός μας επίσης, ο Νικόλαος Λ., σε περίπτωση άγνοιας ή …αταξίας τραβούσε το μαλλί από τους κροτάφους. Ο πατέρας μου δεν μας χτύπησε ποτέ, αλλά ασκούσε λεκτικά την δέουσα τρομοκρατία. Η μάνα μου μάς τραβούσε κι από ένα μπερντάκι, όπως το έλεγε, ακόμη κι αν πέφταμε, χτυπούσαμε και ματώναμε. Μάλιστα ο αδελφός μου, ο Ευριπίδης, ήταν και είναι ένα πολύ ήσυχο και ευγενικό αγόρι, πατέρας πλέον ενός αγοριού και μιας κόρης. Όταν ήταν 6-7 χρόνων η κόρη του, προ εικοσαετίας θαρρώ, την τιμώρησε για κάποιον λόγο, στέλνοντας την με σβηστό φως στο δωμάτιο. Η ανιψιά μου, λοιπόν, βγήκε στο μπαλκόνι σκούζοντας «Βοήθεια, γείτονες, οι γονείς μου με κακοποιούν!». Αφού ο μπαμπάς της την βούτηξε και την έβαλε μέσα, εκείνη συνέχισε απειλώντας ότι την επόμενη φορά θα τους καταγγείλει στην αστυνομία για άσκηση γονεϊκής βίας. Όταν μετά από λίγα χρόνια διηγήθηκα το περιστατικό αυτό γελώντας και χαριτολογώντας σε μεταπτυχιακούς φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου με επέπληξαν για την ελαφρότητα της αφήγησής μου απαιτώντας να ανακαλέσω το εν κατακλείδι βάρβαρο σχόλιό μου πως θα έπρεπε να της τραβήξει ακόμη μια φάπα!
Ανεπαίσθητα η κατακλυσμική πολιτική ορθότητα και ο οξύμωρος παντοειδής δικαιωματισμός μάς αφαίρεσαν τη δυνατότητα να κάνουμε χιούμορ μεταξύ μας, να απαιτούμε σεβασμό από τα παιδιά μας και να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους χωρίς να θεωρούμαστε φασίστες, άξεστοι και ακαλλιέργητοι· έχει κυριαρχήσει σαν παχύρρευστος χυλός ένας αδυσώπητος, αταξικός σουσουδισμός καλουπώνοντας την κοινωνία σε δύσμορφο και δύστηκτο κράμα.
Νομίζω ότι σε όλο τούτο έπαιξαν ειδικό ρόλο και οι τεχνολογίες· εφόσον οι τεχνολογίες διατρέχουν όλο το φάσμα των κοινωνικών σχέσεων, η πρόσληψη του εαυτού μας, αλλά και του περιβάλλοντός μας είναι διαμεσολαβημένη από δίκτυα σχέσεων δομημένα από κοινωνικούς και τεχνολογικούς παράγοντες. Επομένως, οι σύγχρονοι δρώντες προσδιοριζόμαστε όχι μόνο από κοινωνικές αλλά και τεχνολογικές παραμέτρους, επιτρέποντας την ανάδυση αποδεκτών «τεράτων» και «υβριδίων», όπως, λόγου χάρη, τα μικρά παιδιά που καθυβρίζουν τους γονείς τους, τους βιολογικούς Γκοτζίλες και τους ανδρόγυνους αθλητές στη μεταμοντέρνα ψηφιακή αρένα του θεάματος. Επιτρέψαμε λόγω άγνοιας και αδιαφορίας την άνευ ορίων επαφή των παιδιών με τα ΜΜΕ και με τις σαγηνευτικές τεχνολογικές εφαρμογές και η διολίσθησή τους προς τέτοιας λογής μορφές δράσης, μέθεξης και ψυχ-αγωγίας τα τερατοποίησε ερήμην μας. Οι γονείς που ανατρέφουν ευάγωγα πλάσματα, χωρίς να τα καταπιέζουν προς έναν κομφορμισμό αλλά να τα διαμορφώνουν μέσα από τη συζήτηση, αποτελούν την εξαίρεση και πάντα υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτουν οι ίδιοι γονείς εργαλεία αντίληψης της πραγματικότητας και τη δυνατότητα να μεταδώσουν τις υποδείξεις τους σε κατανοητή διάσταση.
Κοντολογίς, έχει καταρρεύσει κάθε διαδικασία αγωγής και κάθε δυνατότητα να διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά μας ή τους μαθητές μας· πρόκειται για αμετάκλητο επίτευγμα της παγκοσμιοποίησης, η οποία επέβαλε τεχνηέντως την ψηφιακή διαμεσολάβηση στην εκπαιδευτική διδασκαλία βαφτίζοντάς την «εξέλιξη» και μαλάσσοντας εξ αποστάσεως πλέον το δύσμορφο αταξικό κράμα κατά τις βουλές της.
Περιπτώσεις όπως π.χ. του Τσιτσιπά αποτελούν ιδιαιτερότητα και δεν αφορούν το πλαίσιο του σχολίου μας· εδώ αναφερόμαστε στην εξαφάνιση της γονεϊκής αγωγής και στην κατάργηση της δυνατότητας για διαπαιδαγώγηση των μαθητών και φοιτητών, που έχουν εδραιώσει την ασύδοτη και ασύγγνωστη συμπεριφορά στα σχολεία και στις Σχολές.
Ο Κώστας Θεολόγου είναι Διευθυντής του Τομέα Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου στο ΕΜΠ