Στο πλαίσιο των τουρκικών αεροπορικών βομβαρδισμών στο βόρειο Ιράκ και τη Συρία έχουν πληγεί 471 στόχοι και έχουν «εξουδετερωθεί» 254 «τρομοκράτες» δήλωσε την Τετάρτη ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ.
Η Τουρκία άρχισε το Σαββατοκύριακο την επιχείρηση «Γαμψό Ξίφος» κατά των Κούρδων μαχητών των ΥPG και του ΡΚΚ. Ο Ακάρ ισχυρίστηκε πως στοχεύονται μόνο «τρομοκράτες και τα κρησφύγετά τους». Από πλευράς του ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία θα επιτεθεί σύντομα με στρατιώτες και άρματα μάχης, υποδεικνύοντας πιθανή χερσαία επιχείρηση: «Χτυπάμε τους τρομοκράτες εδώ και λίγες ημέρες με τα αεροπλάνα, τα κανόνια και τα όπλα μας» είπε ο Ερντογάν σε ομιλία του στη βορειοανατολική Τουρκία, προσθέτοτνας ότι «Θεού θέλοντος, θα τους ξεριζώσουμε το συντομότερο δυνατόν, μαζί με τα άρματα μάχης μας, τους στρατιώτες μας». Στο μεταξύ, το τουρκικό πυροβολικό συνέχιζε να βομβαρδίζει κουρδικές θέσεις και άλλους στόχους κοντά στο Ταλ Ριφαάτ και το Κομπάνι της Συρίας, όπως ανέφεραν στρατιωτικές πηγές στο Reuters.
Η Ρωσία πιέζει εδώ και χρόνια για εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της συριακής κυβέρνησης, που αποτελεί σύμμαχό της, και της Τουρκίας, και τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξαν μικρές ενδείξεις προόδου σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο αυτό απειλείται από την πρόσφατη αναζωπύρωση των εντάσεων μεταξύ της Τουρκίας και των Κούρδων της Συρίας, που ελέγχουν μεγάλο μέρος της βόρειας και της ανατολικής Συρίας. Τουρκικά αεροπορικά πλήγματα σημειώθηκαν σε θέσεις Κούρδων μαχητών στη Συρία και στο Ιράκ, καθώς η Άγκυρα τους κατηγορεί για τη φονική βομβιστική επίθεση της 13ης Νοεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη. Επίσης, σύμφωνα με το Associated Press, χτυπήθηκαν και θέσεις του συριακού στρατού, με αποτέλεσμα θανάτους και τραυματισμούς στρατιωτών, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν έχει απειλήσει με νέα χερσαία επιχείρηση στη Συρία- με τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ κουρδικές δυνάμεις στην περιοχή να λένε πως θα αντισταθούν.
Ο Αλεξάντερ Λαυρέντιεφ, Ρώσος προεδρικός απεσταλμένος στη Συρία, κάλεσε την Τρίτη την Τουρκία να δείξει αυτοσυγκράτηση, λέγοντας πως ελπίζει ότι «θα ήταν δυνατόν να πείσουμε τους Τούρκους εταίρους μας να απέχουν από την υπερβολική χρήση βίας στη συριακή επικράτεια».
Οι προειδοποιήσεις υπογραμμίζουν τον κίνδυνο μιας νέας κλιμάκωσης της βίας στη Συρία, όπου επικρατεί πλέον σχετική ηρεμία τα τελευταία χρόνια, μα εξακολουθεί να είναι κατακερματισμένη μετά από 11 χρόνια πολέμου, που περιελάμβανε τον μακροχρόνιο εμφύλιο και την άνοδο και πτώση του Ισλαμικού Κράτους.
Η Τουρκία και η κυβέρνηση του προέδρου Άσαντ της Συρίας αντιτίθενται στους Κούρδους της Συρίας: Η Άγκυρα επειδή τους κατηγορεί ότι σχετίζονται με Κούρδους αντάρτες στο έδαφός της, η Δαμασκός επειδή κατέχουν περίπου το 1/3 των συριακών εδαφών, περιλαμβανομένων του πετρελαιοπαραγωγού ανατολικού τμήματος. Επιπλέον, τα αμερικανικά στρατεύματα στη βορειοανατολική Συρία συνεργάζονται με τις υπό κουρδική ηγεσία δυνάμεις εκεί.
Ωστόσο η ύπαρξη κοινού αντιπάλου δεν έχει οδηγήσει στο να ξεπεραστούν οι άλλες διαφορές: Η Δαμασκός καταδικάζει τον έλεγχο που ασκεί η Τουρκία σε μεγάλες εκτάσεις της βόρειας Συρίας κατά μήκος των συνόρων, που είχε προκύψει ως αποτέλεσμα προηγούμενων τουρκικών στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά των Κούρδων από το 2016. Κατά τον εμφύλιο η Τουρκία υποστήριζε επίσης τους αντάρτες που ήθελαν να ανατρέψουν τον πρόεδρος Άσαντ, και εξακολουθεί να προστατεύει τον τελευταίο θύλακα των μαχητών της αντιπολίτευσης στη βορειοδυτική Συρία.
Οι θάνατοι Σύριων στρατιωτών το Σαββατοκύριακο αυξάνουν περισσότερο τις εντάσεις: Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εδρεύει στη Βρετανία, ανέφερε ότι σκοτώθηκαν 18 Σύριοι στρατιώτες.
«Η Συρία βλέπει αυτό που συνέβη ως επιθετικότητα, και αυτό επηρεάζει οποιαδήποτε ιρανική ή ρωσική διαμεσολάβηση θα μπορούσε να ανοίξει τις κλειστές πόρτες μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού» είπε ο Μουχάναντ Χατζ Άλι, Σύριος πρώην βουλευτής και διοικητής στην ένοπλη πτέρυγα του κυβερνώντος Μπάαθ της Συρίας. «Αυτό υπονομεύει οποιεσδήποτε πολιτικές προσπάθειες, και ως εκ τούτου οι Τούρκοι θα έπρεπε να ζητήσουν συγγνώμη».
Πριν τα πλήγματα υπήρχαν ενδείξεις εξομάλυνσης: Τον Ιούλιο είχαν γίνει συνομιλίες στη Μόσχα μεταξύ του επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Συρίας, Αλί Μαμλούκ, και του επικεφαλής των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών Χακάν Φιντάν, σύμφωνα με τον Ιμπραχίμ Χαμίντι, διπλωματικό συντάκτη για συριακά θέματα στην εφημερίδα Asharq Al-Awsat που εδρεύει στο Λονδίνο. Τον Οκτώβριο ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν είχε πει ότι λάμβαναν χώρα συνομιλίες σε χαμηλό επίπεδο. Μιλώντας σε δημοσιογράφους στην Πράγα είχε πει ότι αν και δεν ήταν ακόμα «στο τραπέζι» συνάντηση με τον Άσαντ, όταν ερχόταν η ώρα «θα μπορούσαμε να πάμε προς την κατεύθυνση της συνάντησης με τον πρόεδρο της Συρίας».
Λιβανέζος πολιτικός που είναι σύμμαχος της Συρίας και τακτικά συναντά Σύριους αξιωματούχους είπε πως Ιρανοί (το Ιράν είναι άλλος ένας στενός σύμμαχος της Ρωσίας) πρόσφατα μετέφεραν μήνυμα από τον Ερντογάν στον Άσαντ. Σε αυτό ο Ερντογάν ζητούσε την επιστροφή του συριακού στρατού σε περιοχές που είναι τώρα υπό κουρδικό έλεγχο, για ενέργειες που θα εμπόδιζαν τους Κούρδους μαχητές να χρησιμοποιούν συριακό αέριο και πετρέλαιο και για επιστροφή στη χώρα Σύριων προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία. Σημειώνεται πως ο Ερντογάν δέχεται μεγάλες πιέσεις από το εσωτερικό για να στείλει πίσω στη Συρία τους Σύριους πρόσφυγες, καθώς εντείνεται το συναίσθημα κατά των προσφύγων στην Τουρκία εν μέσω της οικονομικής κρίσης και εν όψει των εκλογών του επόμενου έτους.
Για τη Ρωσία, μια συμφωνία μεταξύ Δαμασκού και Άγκυρας θα ενίσχυε τον Άσαντ και θα αύξανε ακόμα πιο πολύ την επιρροή της Μόσχας στην Τουρκία, η οποία είναι μέλος του ΝΑΤΟ αλλά έχει στενές σχέσεις με τη Ρωσία.
Στο μήνυμα που πέρασαν οι Ιρανοί, ο Ερντογάν έλεγε επίσης ότι ήταν έτοιμος να στείλει Τούρκους αξιωματούχους στη Δαμασκό, μα ο Άσαντ αρνήθηκε, λέγοντας ότι θα μπορούσαν να συναντηθούν σε τρίτη χώρα, σύμφωνα με τον Λιβανέζο πολιτικό.
Ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος διέψευσε κάθε ιρανική διαμεσολάβηση, λέγοντας πως η Τεχεράνη ήταν «ανταγωνιστική» προς την Τουρκία στη Συρία. Όπως είπε, ήταν η Ρωσία που ωθούσε την Τουρκία προς την εξομάλυνση μα ότι «δεν υπήρχε πρόοδος».
Το «χέρι» της Τουρκίας εντός της Συρίας αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για τη Δαμασκό. Ο Χατζ Άλι χαρακτήρισε την Τουρκία δύναμη κατοχής και είπε ότι πρέπει να σταματήσει την «τρομοκρατία», αναφερόμενος στην υποστήριξη προς τους μαχητές της συριακής αντιπολίτευσης. Ο Μαΐς Κρεΐντι, μέλος της επιτροπής στην οποία έχει ανατεθεί η δημιουργία νέου Συντάγματος για τη Συρία, είπε ότι η Δαμασκός δεν θα δεχτεί κάτι λιγότερο από πλήρη απόσυρση των Τούρκων για να αποκατασταθούν οι δεσμοί. «Στη Συρία έχουμε κόκκινες γραμμές και περιλαμβάνουν την απελευθέρωση των εδαφών μας» είπε.
Η πρόοδος στις συνομιλίες αποτελεί λόγο προβληματισμού για τους Κούρδους της Συρίας. O Μαζλούμ Αμπντί, διοικητής των SDF (Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, των οποίων ηγούνται οι Κούρδοι) είπε πως οι Κούρδοι μαχητές «παίρνουν στα σοβαρά το ζήτημα και λαμβάνουν μέτρα αντιμετώπισής του», προσθέτοντας ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα «στοχεύει τη βούληση του λαού μας».
Τη Δευτέρα οι SDF έδωσαν συλλυπητήρια στις οικογένειες των Σύριων στρατιωτών που σκοτώθηκαν στα τουρκικά πλήγματα και είπαν πως οι Σύριοι θα έπρεπε να θυμούνται τις «σκευωρίες της τουρκικής κατοχής και των μισθοφόρων της».
Τη Δευτέρα η Τουρκία είπε ότι οι YPG σκότωσαν δύο άτομα σε επιθέσεις με όλμους από τη βόρεια Συρία, ενώ οι YPG (που υπάγονται στις SDF) είπαν πως 15 άμαχοι και μαχητές σκοτώθηκαν τις τελευταίες ημέρες από τα τουρκικά πλήγματα.
Με πληροφορίες από Associated Press, Anadolu, Reuters