Ακόμα θυμάμαι το τρομοκρατημένο ύφος της μητέρας μου όταν γύρισε στο σπίτι με το Aqualung, το “υπερβολικά ριζοσπαστικό” άλμπουμ των Jethro Tull, στο οποίο ο θρυλικός Ιαν Αντερσον, η ψυχή του συγκροτήματος, εξέφραζε δια της progressive rock την άποψη του για τις οργανωμένες θρησκείες.
Ηταν στο τέλος της δεκαετίας του ’70, ήμασταν στις αρχές της εφηβείας κι όταν επιτέλους η μητέρα πήγε στο δισκάδικο της γειτονιάς μετά από παρακάλια μηνών, ο ιδιοκτήτης λίγο έλειψε να μας καταστρέψει. Οι Jethro Tull δεν ήταν για μικρά κορίτσια, της είπε κι εκείνη ναι μεν κλονίστηκε, αλλά πήρε την σωστή απόφαση. Διότι οι Jethro Tull ήταν αυτό ακριβώς που χρειάζονταν δύο μικρά κορίτσια της εποχής για να μην βυθιστούν στην κινούμενη άμμο της Disco.
Σαράντα χρόνια αργότερα, οι Jethro Tull ετοιμάζονται για την δεύτερη εμφάνισή τους στο Ηρώδειο, το Σάββατο 15 Ιουνίου. Η πρώτη έγινε τον Ιούλιο του 2003, υπό το φως της Πανσελήνου και οι παλαιοροκάδες που βρέθηκαν στο αρχαίο θέατρο εκείνο το βράδυ, συμφώνησαν ότι το σόλο φλάουτο του Ιαν Αντερσον στο Locomotive Breath, στην σκιά του Παρθενώνα, ήταν μία εντελώς μεταφυσική εμπειρία.
Επίσης συμφώνησαν ότι το Aqualung χωρίς τσιγάρο ήταν μία εμπειρία στα όρια της βλασφημίας, αλλά αυτά έχουν τα αρχαία θέατρα. Κι αυτή ήταν η πρώτη ερώτηση που έκανα στον Ιαν Αντερσον όταν μου έκανε την τιμή να μου μιλήσει τηλεφωνικώς επί σαράντα λεπτά, πριν από λίγες μέρες.
“Δεν έχω tour manager. Εχω τον κ. Google”
Ηταν στο γραφείο του και συντόνιζε τις ενέργειες για τις επόμενες εμφανίσεις των Jethro Tull, που συνεχίζουν για δεύτερη χρονιά την παγκόσμια περιοδεία τους, με την οποία γιορτάζουν τα 50 χρόνια τους.
“Είμαι άνθρωπος του γραφείου. Κοιτάω λογαριασμούς, οργανώνω τις περιοδείες μας, κλείνω πτήσεις και ξενοδοχεία, ετοιμάζω τις λίστες των τραγουδιών και τα βάζω όλα στο Drop Box που μοιράζομαι με το γκρουπ, για να τα έχουν όλα στην διάθεσή τους οποιαδήποτε στιγμή. Δεν έχω tour manager. Εχω τον κ. Google. Δεν χρειάζομαι αυτούς τους απαίσιους ανθρώπους. Είναι σαν βοσκοί. Κι όταν έχεις βοσκό, οι μουσικοί γίνονται πρόβατα…”
Η φωνή του ακούγεται σε πολύ καλή κατάσταση - είχε ταλαιπωρηθεί τα τελευταία χρόνια - και η άριστη άρθρωσή του εξαφανίζει τα ίχνη της σκωτσέζικης προφοράς. Ακούω έναν ακαδημαϊκό και όχι τον ροκά με το παλαβό μαλί και τα θεοπάλαβα ρούχα που έπαιζε φλάουτο στο ένα πόδι. Η φωνή που ακούω ταιριάζει μια χαρά με το Ηρώδειο.
“Είναι τα αρχαία θέατρα κατάλληλα μέρη για ροκ συναυλίες;”
“Για μένα είναι. Είμαι άνθρωπος του θεάτρου. Δεν μου αρέσουν οι ροκ συναυλίες. Μου αρέσει να είναι άνετοι οι άνθρωποι, να κάθονται και να απολαμβάνουν το σόου. Δεν μου αρέσει να σηκώνονται, να τριγυρίζουν και να χορεύουν και δεν μου αρέσει καθόλου όταν χρησιμοποιούν τα κινητά τους για να πάρουν φωτογραφίες. Είναι πολύ ενοχλητικό. Διασπά την προσοχή των καλλιτεχνών επι σκηνής, που πρέπει να θυμηθούν χιλιάδες λέξεις ή χιλιάδες μουσικές νότες με την σωστή σειρά και μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα. Δεν θέλω να παίρνει το κοινό φωτογραφίες με τα κινητά του στις δικές μου συναυλίες. Στον δικό μου κόσμο, παίρνεις φωτογραφίες με το πνεύμα σου. Χρησιμοποιείς τα μάτια, τα αυτιά και το μυαλό σου για να “μαγνητοσκοπήσεις” την συναυλία. Αν δεν μπορείς να το κάνεις αυτό, καλύτερα να μείνεις σπίτι σου. Δεν είναι για σένα…”
Η εξαίρεση του κανόνα
Ο Ιαν Αντερσον προτιμά να παίζει στο Ηρώδειο, στο αρχαίο θέατρο της Εφέσου και στους Καθεδρικούς ναούς της Βρετανίας, στους οποίους καταλήγουν τα κέρδη από τις συναυλίες του.
“Εδώ και 50 χρόνια, αρχίζοντας από το Γουντστοκ μέχρι και σήμερα, σχεδόν κάθε φορά που μας ζητούν να παίξουμε σε μεγάλα ροκ κονσέρτα, λέω όχι, δεν είναι για μένα. Δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο θα απολάμβανα το βράδυ μου. Καλύτερα να μείνω σπίτι και να παρακολουθήσω μία πολιτική εκπομπή, παρά να πάω σε ροκ συναυλία. Μετά απο 50 χρόνια σ΄αυτή τη δουλειά, θέλω να πάω κάπου και να απολαύσω την ησυχία μου κι αυτό δεν γίνεται στα μεγάλα κονσέρτα. Στη σκηνή ειναι διαρκώς κάποιος που κάνει πολλή φασαρία και τα παρασκήνια είναι πάντα γεμάτα κόσμο και θόρυβο και δεν μπορείς να απομονωθείς πουθενά. Στα παρασκήνια των Jethro Tull η κατάσταση είναι πάντα ήσυχη και ήρεμη - είναι ένα μέρος στο οποίο μπορώ να προετοιμαστώ πριν την συναυλία ή να χαλαρώσω μετά, να ησυχάσω, να πιώ ένα ποτήρι κρασί ή μία μπύρα με το συγκρότημα, μεταξύ μας. Πριν το σόου δεν θέλω να σκέφτομαι τίποτε άλλο εκτός από το πώς θα προετοιμάσω το πνεύμα και το σώμα μου. Αυτό θέλει το κοινό. Γι’ αυτό πληρώνει λεφτά. Γι’ αυτό χρειάζομαι ηρεμία πριν τη μάχη…”
Ηταν ανέκαθεν διαφορετικός ο Ιαν Αντερσον. Την εποχή που οι ροκ σταρ χάνονταν από υπερβολικές δόσεις, εκείνος ανήκε στις εξαιρέσεις που δεν άγγιζαν ναρκωτικά, όπως ο Ρότζερ Γουότερς των Pink Floyd και ο Φρανκ Ζάπα. Οταν οι άλλοι σταρ πρωταγωνιστούσαν σε αλλεπάλληλες ερωτικές περιπέτειες, εκείνος βρήκε την γυναίκα της ζωής του το 1976 κι είναι ακόμα παντρεμένος κι ευτυχισμένος μαζί της. Κι όταν οι άλλοι έσπαγαν τις κιθάρες τους, εκείνος ξεσήκωνε τα πλήθη παίζοντας φλάουτο και χορεύοντας στο ένα πόδι, σαν ψυχεδελικός πελαργός.
“Φυσικά και είμαι εξαίρεση! Αυτό με κάνει να είμαι αυτός που είμαι. Δεν θέλω να είμαι σαν τους άλλους. Θέλω να είμαι εγώ! Αυτό δεν με κάνει καλυτερο άνθρωπο. Απο πολλές απόψεις είμαι πραγματικά κακός. Αλλά αυτός είμαι. Δεν μου αρέσει να κρύβομαι, ούτε να λέω ψέματα. Μισώ τα ψέματα. Γι’ αυτό μου είναι τόσο δύσκολο να δεχτώ τον κ. Πούτιν ή τον κ.Τραμπ, οι οποίοι είναι επαγγελματίες ψεύτες. Δεν είναι οι μόνοι, βέβαια. Οι περισσότεροι πολιτικοί είναι ψεύτες - και γι’ αυτό δεν έγινα πολιτικός. Επειδή μισώ το ψέμα…”
″Να ξανασυζητήσουμε το Brexit σε πέντε χρόνια”
Η Βρετανίδα πρωθυπουργός, αντιθέτως, “είναι μάλλον αξιοπρεπής άνθρωπος”.
“Η Τερέζα Μέι είχε μπροστά της τρία χρόνια για να πραγματοποιήσει το Brexit υπέρ του οποίου ψηφίσε ο βρετανικός λαός - με μικρή διαφορά - κι έκανε αυτά που έπρεπε να κάνει, αλλά δεν τα κατάφερε τελικά. Και σ΄αυτά τα τρία χρόνια έχουν πεθάνει χοντρικά 150.000 άνθρωποι κι έχουν γεννηθει άλλοι τόσοι, συν κάποιες χιλιάδες επιπλέον μετανάστες και το δημογραφικό έχει αλλάξει. Η κατάσταση είναι διαφορετική κι αυτό που ίσχυε πριν τρία χρόνια, δεν ισχύει πια. Δεν μπορείς να λες σήμερα ότι πρεπει να τιμήσεις “την ψήφο του λαού “ από το 2016. Για μένα δεν δουλεύει έτσι, σόρι. Θέλω να ανακαλέσουμε το άρθρο 50 και να πάμε πάλι από την αρχή. Να ξανασυζητήσουμε το Brexit σε πέντε χρόνια και τώρα να επιστρέψουμε στην θέση μας στο τραπέζι των ισχυρών της Ευρώπης, μαζί με τους Γάλλους και τους Γερμανούς και να παίξουμε σοβαρά και υπεύθυνα, με βάση τις αξίες και τις παραδόσεις του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Και η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αξία είναι η διαφορετικότητα. Εχουμε διαφορετικό παρελθόν, γλώσσες, θρησκείες - ακόμα και διαφορετικά νομίσματα σε κάποιες χώρες. Η Ευρώπη είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα από τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό προτιμώ τις ευρωπαϊκές περιοδείες. Μετά από τρεις μέρες στις ΗΠΑ, όλα μου φαίνονται ίδια - από πλευράς πολιτισμού. Η Ευρώπη είναι ένα πολύ καλό μέρος για να ζεις. Και μια πολύ καλή ομάδα για να συμμετέχεις…”
“Είμαι ένας εργαζόμενος μουσικός. Δεν είμαι ροκ σταρ”
Ο Ιαν Αντερσον ζει στο Γουιλτσάιρ, στη Νοτιοδυτική Αγγλία, με την σύζυγό του. Γνωρίστηκαν όταν εκείνη δούλευε στο Γραφείο Τύπου της δισκογραφικής εταιρείας με την οποία συνεργάζονταν τότε οι Jethro Tull. Παντρεύτηκαν πριν απο 43 χρόνια και απέκτησαν δύο παιδιά. Ο Τζέιμς Ντάνκαν Αντερσον είναι μουσικός και η Γκέιλ ασχολείται με τον κινηματογράφο και είναι παντρεμένη με τον ηθοποιό Αντριου Λίνκολν, τον πρωταγωνιστή της τηλεοπτικής σειράς “The Walking Dead”.
“Είναι ο μόνος διάσημος με τον οποίο κάνω παρέα…” λέει.
Η οικογένειά του είναι πολύ δεμένη και το μυστικό επιβίωσης του γάμου του είναι το γεγονός ότι δουλεύει με την σύζυγό του από τότε που γνωρίστηκαν. Το ίδιο κάνουν και τα παιδιά του. Και οι δύο παντρεύτηκαν ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζονται επαγγελματικά και οι γάμοι τους φαίνονται επίσης ακλόνητοι. Μένουν όλοι κοντά και συναντιούνται συχνότατα, διατηρώντας πολύ στενούς, οικογενειακούς δεσμούς.
“Οικογένεια που δουλεύει μαζί, μένει μαζί…” είναι το σύνθημά του.
“Και πώς επιβιώνει ένας μουσικός 50 χρόνια συνεχούς εξέλιξης της ροκ;”
“Ξυπνάει το πρωί, πηγαίνει στο γραφείο του και κάνει την δουλειά του. Ημουν 20 χρονών όταν αποφάσισα να γίνω επαγγελματίας μουσικός. Επαιζα το φλάουτό μου και είχα την τύχη να συνεργαστώ με μία παρέα με την οποία δουλέψαμε και καταφέραμε να γίνουμε γνωστοί. Αυτό συνεχίζω να κάνω. Είμαι ένας εργαζόμενος μουσικός. Δεν είμαι ροκ σταρ. Δεν κάνω σεξ, ναρκωτικά και ροκ εντ ρολ. Δεν πηγαίνω σε κλαμπ, δεν κάνω παρέα με διάσημους, δεν κυκλοφορώ με λιμουζίνες. Προτιμώ το τρένο ή το λεωφορείο. Δεν έχω γύρω μου μάνατζερ να μου λένε που να πάω. Ξέρω πού πηγαίνω και ξέρω πώς να πάω εκεί. Αυτή είναι η δουλειά μου. Ποτέ δεν ήθελα να είμαι σταρ της ροκ. Είμαι ένας απλός εργαζόμενος, που πληρώνει κανονικά τους φόρους του και τυχαίνει να είναι μουσικός…
Ο Ιαν Αντερσον παίζει μουσική κάθε μέρα. Ξυπνάει το πρωί και πιάνει το φλάουτό του όχι επειδή πρέπει να βγάλει λεφτά, αλλά επειδή το απολαμβάνει. Κι όταν αρχίζει να παίζει, ο μόνος που μένει είναι ο γάτος του, ο Σαμίρ. Η υπόλοιπη οικογένεια τρέχει να σωθεί.
“Η γυναίκα μου φεύγει, τα παιδιά μου φεύγουν, τα εγγόνια μου φεύγουν, οι σκύλοι και οι άλλες γάτες μου φεύγουν. Μόνον ο Σαμίρ μένει και κάνει ευτυχισμένες τούμπες…”
Οταν όμως παίζει το φλάουτό του εκτός σπιτιού, δεν φεύγει κανείς. Διότι ο Ιαν Αντερσον, ο απλός “εργαζόμενος μουσικός”, αποδεικνύει εδώ και 50 χρόνια ότι η ώρα που θα δηλώσει “too old to rock n’ roll” αργεί πολύ ακόμα.
