Το να μην προχωρούμε προς τα μπρος, να μένουμε στο ίδιο σημείο, να οπισθοχωρούμε, με άλλα λόγια να αφηνόμαστε σε όσα έχουμε, είναι μεγάλος πειρασμός, καθώς ό,τι έχουμε είναι γνωστό και το ξέρουμε: μπορούμε να κρατηθούμε από αυτό, νιώθουμε ασφαλείς μέσα σε αυτό.
Έριχ Φρομ («Να έχεις ή να είσαι;»)
Η χώρα βρίσκεται εδώ και καιρό υπό διάλυση. Πρωτοφανείς καταστροφές, σχολεία και νοσοκομεία που καταρρέουν και εικόνες πολιτικών που θυμίζουν καλοστημένη παρωδία. Είμαστε ταυτόχρονα για γέλια και για κλάματα, κυρίως όμως για κλάματα.
Έχουμε πια κατανοήσει βαθιά πως το υπάρχον πολιτικό σύστημα (το οποίο θρέψαμε όλοι κερδίζοντας από αυτό ή με την αδιαφορία μας), έχει γίνει πια τόσο τοξικό που απειλούνται βασικά μας δικαιώματα.
Θα ήταν πάρα πολύ ωραία να ερχόταν ο Σούπερμαν και να σώσει τη χώρα μας με τις υπερφυσικές του δυνάμεις. Νομίζω πως και ο Σούπερμαν ακόμη θα δυσκολευόταν στο κράτος που λέγεται «Ελλάδα», αλλά εκτός αυτού ο Σούπερμαν δεν υπάρχει. Κανείς δεν έχει υπερφυσικές δυνάμεις ώστε να μπορεί τόσο εύκολα να τα βάλει με τα τέρατα των καιρών μας.
Οπότε ποιο είναι το διακύβευμα των προσεχών εκλογών;
Νομίζω πως το πιο γενναίο που έχουμε να κάνουμε είναι να αποδεχτούμε το πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση.
Να σταματήσουμε να εθελοτυφλούμε μέσα σε ένα σωρό αποσπάσεις, που μπορεί να μας ανακουφίζουν προς στιγμήν, μα μας απομακρύνουν όλο και περισσότερο από την ιδιότητα του πολίτη.
Μπορεί, λοιπόν, να φαντάζει πιο ξεκούραστο την Κυριακή το πρωί να πάμε να πιούμε έναν κακομοίρικο καφέ, σε αυτό το κακόμοιρο μέρος που μας έλαχε να ζούμε, γκρινιάζοντας κακομοίρικα πως όλοι είναι ίδιοι και όλο τα ίδια γίνονται, αποδεχόμενοι έτσι καταστάσεις που μας αρρωσταίνουν. Αυτό όμως είναι κάπως αυτοκαταστροφικό.
Αρνούμαι να πιστέψω ότι στη χώρα μου κατοικούν μόνο άνθρωποι χωρίς αξίες, χωρίς ικανότητες, χωρίς όνειρα, χωρίς καλοσύνη. Το πολιτικό σύστημα ανέδειξε συγκεκριμένες ποιότητες ανθρώπων και όσοι νομίζουν ότι τους αξίζει να λέγονται δημοσιογράφοι αναδεικνύουν καθημερινά ό,τι πιο φτηνό υπάρχει γύρω μας, ό,τι πιο ηλίθιο, πιο τρομακτικό και ό,τι πιο ανέλπιδο.
Αν πιστέψουμε ότι είμαστε μόνο αυτό, είμαστε όλοι χαμένοι.
Τώρα, αν έχουμε μάθει να πατάμε κουμπιά και να έρχονται έτοιμοι οι καφέδες στο σπίτι, ή αν η μαμά μας μας έπαιρνε επιτραπέζιο επειδή κλαίγαμε στο πολυκατάστημα, θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι μια αλλαγή σε επίπεδο κοινωνίας δεν είναι φυσικό και δυνατόν να έρθει τόσο εύκολα.
Οπότε για αυτές τις εκλογές, εφ’ όσον ο Σούπερμαν δεν θα έρθει, αρκεί να μην βυθιστούμε στην απάθεια. Να μην πετάξουμε την ιδιότητα του πολίτη. Να μην φάμε τις ανοησίες που μας σερβίρουν. Να πιστέψουμε πως έχουμε δικαιώματα και πως πρέπει να βρούμε τρόπους να τα διεκδικήσουμε. Σε αυτό το θρίλερ που παίζεται στις πλάτες μας, ας μην είμαστε τα ζόμπι.
Παρέθεσα στην αρχή ένα απόσπασμα από ένα βιβλίο, που μιλά για το πόσο μας σκοτώνει η ανάγκη μας να έχουμε. Αυτή η ανάγκη συντέλεσε σε μεγάλο βαθμό στα τωρινά αδιέξοδα της χώρας μας. Οι Έλληνες κάποτε υποδουλώθηκαν στην κατανάλωση, στην ασφάλεια του δημοσίου, στα ακίνητα και κατ’ επέκταση στους πολιτικούς που τους βοηθούσαν να έχουν όλο και περισσότερα.
Εμείς οι απόγονοί τους τώρα δεν προλαβαίνουμε να μετράμε τις καταστροφές που έφεραν η ασυδοσία και η αυθαιρεσίας της περασμένης κοινωνίας. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι αυτό που γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος στο «Τα εις εαυτόν»:
«Δεν πρέπει να είμαστε παιδιά των γονιών μας, δηλαδή να μη γινόμαστε από απλό καθήκον ό,τι μας δίδαξαν».
Δεν μιλώ, φυσικά, για τους γονείς που έχει ο καθένας και μπορεί να ήταν μια χαρά, αλλά για τους γονείς μας ως γενιά, ως πεποιθήσεις και νοοτροπίες.
Για την ακρίβεια, πρέπει να γίνουμε και να κάνουμε κάτι άλλο, κάτι ίσως αντίθετο, ίσως νέο, κάτι που θα μας βγάλει από αυτήν την άρρωστη ασφάλεια του οικείου. Γιατί αυτό το οικείο οδηγεί μόνο σε οπισθοδρόμηση, ψυχική κατάπτωση και μαρασμό.
Ας αποδεχτούμε, λοιπόν, πόσο δύσκολα είναι όλα.
Κι ας αρνηθούμε ότι είμαστε μόνο αυτό που δείχνει η τηλεόραση. Άνθρωποι χωρίς αξίες, χωρίς ικανότητες, χωρίς ελπίδες, χωρίς καλοσύνη. Ιδανικοί ψηφοφόροι, δηλαδή, μέσα σε παρωδίες που φέρνουν γέλια ή εμετό, ανάμεσα σε αφίσες χαμογελαστών πολιτικών, ρημαγμένα σπίτια κι εγκλήματα.