Το Σάββατο 19 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί στην μικρή σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση η δεύτερη για την εφετινή σεζόν συναυλία του κύκλου Improv που όπως δείχνει και το όνομα του (improvisation) έχει ως επίκεντρο του τον αυτοσχεδιασμό σε όλες τις εκφάνσεις και διαστάσεις του. Στο «Improv 2» συμμετέχουν δύο εξαιρετικά πλουραλιστικά από πάσης πλευράς σχήματα. Το τρίο του κιθαρίστα Γιώργου Βαρουτά, του ντράμερ Νίκου Σιδηροκαστρίτη και του Ιάπωνα Ko Ishikawa που παίζει το παραδοσιακό πνευστό της χώρας του shō και το οποίο εκκινεί από την jazz έχει ήδη κυκλοφορήσει έναν δίσκο και πραγματοποιήσει αρκετές ζωντανές εμφανίσεις.
Ακόμα πιο ενδιαφέρον όμως θεωρώ το δίδυμο της πιανίστριας Ζωής Ευσταθίου που μετά από κλασικές και jazz σπουδές έχει στραφεί στην σύγχρονη μουσική και θα εμφανιστεί παίζοντας προετοιμασμένο πιάνο και του Σουηδού τυπικά κοντραμπασίστα Egil Kalman ο οποίος όμως εδώ και αρκετά χρόνια έχει στραφεί στα modular synthesizers. Τα όργανα αυτά ήταν η πρώτη μορφή των ευρύτατα διαδεδομένων σήμερα synthesizers με κομβική διαφορά τους από τα μεταγενέστερα ότι τα κυκλώματα παραγωγής ήχου ήταν συνδεδεμένα μεταξύ τους αρθρωτά και όχι με μια σταθερή και αμετάβλητη σειρά. Συνομίλησα με αμφότερα τα μέλη του διδύμου για το τι είναι και τι περιλαμβάνει πλέον η έννοια μουσικός αυτοσχεδιασμός στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας του εικοστού πρώτου αιώνα αφού όμως πρώτα ρώτησα τον δεύτερο πώς και γιατί άλλαξε όργανο περνώντας μάλιστα σε ένα τόσο ιδιόμορφο μα και πολύ σπάνιο πια!
Τι μπορεί να κάνει έναν κοντραμπασίστα να στραφεί στα modular synthesizers σε βαθμό που πλέον να πραγματοποιεί συναυλίες μόνο με τέτοια και χωρίς το κανονικό όργανο του;
Δύο ήταν οι λόγοι που με έκαναν να ασχοληθώ με τα modular synthesizers. Ο πρώτος ήταν καθαρά πρακτικός, είναι πολύ δύσκολο να ταξιδεύεις με ένα τόσο ογκώδες όργανο όσο το κοντραμπάσο και έψαχνα ένα άλλο το οποίο να είναι πιο εύκολο να μεταφερθεί. Ο άλλος αντίστοιχα ήταν εντελώς μουσικός, με προσέλκυσαν και με ενέπνευσαν οι ηχητικές δυνατότητες τους όπως τις είδα μέσα στο έργο μουσικών όπως η Eliane Raudige. Το ίδιο ισχύει και γα τις εκτελεστικές αλλά και τις συνθετικές δυνατότητες που σου δίνει ένα modular synthesizer σε σχέση με το κοντραμπάσο καθώς αλλάζοντας την συνδεσμολογία διαμορφώνεις - όσον αφορά κάθε παράμετρο - την μουσική καταλήγοντας ουσιαστικά στο να παίζει μόνο του, κάτι φυσικά που το κοντραμπάσο είναι αδύνατο να κάνει.
Η ιδέα για αυτή τη συνεργασία προήλθε από το ότι το πιάνο είναι πληκτροφόρο όπως συνήθως και τα synthesizers ή το γεγονός ότι σε αυτή την περίπτωση το δεύτερο είναι modular αλλάζει εντελώς τα πράγματα;
Η ιδέα της σύμπραξης των οργάνων προέκυψε από το ενδιαφέρον και των δυο μας για την εξερεύνηση των δυνατοτήτων αλλά και των προκλήσεων που προκύπτουν από την συνύπαρξη του ηλεκτρονικού και ακουστικού ήχου. Το πιάνο εξερευνά, διαμέσου διαφόρων τεχνικών προετοιμασίας, ήχους που θυμίζουν ηλεκτρονική μουσική ενώ το modular synthesizer επιχειρεί την δημιουργία συχνοτήτων με ηχοχρώματα που είναι πιο κοντά στον κόσμο των ακουστικών οργάνων. Η σύμπραξη των οργάνων μας γίνεται πάντα σε συνάρτηση με την ιδιαίτερη ακουστική του χώρου στον οποίο παίζουμε. Για τον ακροατή της μουσικής μας είναι συχνά δύσκολο να διαχωρίσει την πηγή από όπου προέρχεται ο ήχος καθώς προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα ομοιογενές «ηχοτοπίο» χρησιμοποιώντας ακουστικά και ηλεκτρονικά όργανα.
Ποιες είναι οι διαφορές και ποιες οι ομοιότητες των οργάνων που θα παίξετε στην συγκεκριμένη συναυλία;
Αν και υπάρχουν σαφείς διαφορές ανάμεσα στο πιάνο και το modular synthesizer όσον αφορά στη διαδικασία παραγωγής ήχου στις συναυλίες μας επιχειρούμε τον συγκερασμό τους σε έναν ομοιογενή ήχο.
Υπάρχει διαφορά στην ίδια ακριβώς συχνότητα/νότα αν προέρχεται από μια φυσική και μια τεχνητή ηχητική πηγή;
Η διαφορά κατά την άποψη μας έχει να κάνει με την απαραίτητη χρήση ηχείων στην περίπτωση του ηλεκτρονικού ήχου. Είναι όμως ο χώρος και η ακουστική του που προσδίδουν στον ηλεκτρονικό ήχο «φυσικές» ιδιότητες. Για αυτό μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα να ηχογραφούμε και να παρουσιάζουμε την μουσική μας σε χώρους με ιδιαίτερες ακουστικές συνθήκεςτες.
Πρόκειται για συνθέσεις της Ζωής Ευσταθίου στις οποίες συμμετέχει ο Egil Kalman ή θα συνδημιουργήσετε την μουσική;
Η μουσική αποτελείται από συνθέσεις που δημιουργούνται μέσα από την αυτοσχεδιαστική σύμπραξή μας. Είναι προϊόν κοινής δημιουργίας αμφοτέρων μας
Η performance σας θα είναι απολύτως αυτοσχεδιαστική ή βασισμένη σε μουσική με ένα context, έστω και αν αυτή δεν είναι καταγεγραμμένη;
Η μουσική μας βασίζεται στην ιδέα της δημιουργίας ηχητικών «γλυπτών» στο χώρο μέσα από τους αυτοσχεδιασμούς μας. Προσκαλούμε τον ακροατή να παρατηρήσει τα ηχητικά αυτά αντικείμενα στο χώρο και τον χρόνο χρησιμοποιώντας τη φαντασία του και τον οδηγούμε σε μια λεπτομερειακή ακρόαση που έχει σαν επίκεντρο τον ήχο. Στη συγκεκριμένη παράσταση θα αυτοσχεδιάσουμε μαζί με εγκατάσταση φώτων η οποία αλληλεπιδρά με εμάς σα να ήταν ένας τρίτος εκτελεστής.
Θα λέγατε ότι αυτό που κάνετε είναι avant garde ή απλά σύγχρονη μουσική ανοιχτή προς όλες τις κατευθύνσεις και δίχως όρια;
Δεν θεωρούμε τη μουσική μας avant garde. Είναι σύγχρονη μουσική που κινείται στα σύνορα ανάμεσα στην ηλεκτροακουστική και τον αυτοσχεδιασμό.
Ειδικά δε στην περίπτωση ενός τόσο ασυνήθιστου οργανικού συνδυασμού όσο ο δικός τους τα όρια του τελευταίου είναι τόσο πολύ διευρυμένα ώστε τα αποτελέσματα μπορούν να φτάσουν να είναι ακόμα και συναρπαστικά...