Ο σκελετός ενός νεαρού ενήλικα ηλικίας 31.000 ετών που βρέθηκε σε μια σπηλιά στην Ινδονησία στον οποίο λείπει μέρος του αριστερού ποδιού, αποτελεί την παλαιότερη ένδειξη ακρωτηριασμού, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Η ανακάλυψη θέτει σε αμφισβήτηση την κυρίαρχη έως τώρα αντίληψη ότι τέτοιες ιατρικές πρακτικές αναδύθηκαν πολύ πιο πρόσφατα, σχεδόν παράλληλα με την εμφάνιση της γεωργίας πριν περίπου 10.000 χρόνια.
Οι επιστήμονες λένε ότι ο ακρωτηριασμός έγινε όταν το άτομο ήταν παιδί - και ότι ο «ασθενής» συνέχισε να ζει για χρόνια ως ακρωτηριασμένος. Η προϊστορική αυτή χειρουργική επέμβαση υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι έκαναν ιατρικές προόδους πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature.
Ερευνητές εξερευνούσαν μια σπηλιά στο Βόρνεο, σε μια περιοχή τροπικού δάσους γνωστή για την ύπαρξη μερικών εκ των παλαιοτέρων βραχογραφιών στον κόσμο, όταν εντόπισαν τον τάφο, είπε ο Tιμ Μαλόνεϊ, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο Griffith της Αυστραλίας και επικεφαλής ερευνητής της μελέτης.
Αν και μεγάλο μέρος του σκελετού ήταν άθικτο, του έλειπε το κάτω μέρος του αριστερού του ποδιού, πρόσθεσε. Αφού εξέτασαν τα λείψανα, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα οστά των ποδιών δεν έλειπαν από τον τάφο και ότι δεν χάθηκαν σε ατύχημα αλλά αφαιρέθηκαν προσεκτικά.
Το εναπομείναν οστό του ποδιού φέρει μια καθαρή, λοξή τομή που επουλώθηκε, είπε ο Mαλόνεϊ. Δεν υπήρχαν ενδείξεις μόλυνσης, κάτι που θα ήταν αναμενόμενο αν το παιδί είχε δεχθεί δάγκωμα στο πόδι του από κάποιο πλάσμα όπως π.χ ένας κροκόδειλος. Επίσης δεν υπήρχαν ενδείξεις κατάγματος, κάτι που θα ήταν αναμενόμενο αν το πόδι είχε σπάσει σε ένα ατύχημα.
Το νεαρό άτομο φαίνεται να έζησε για περίπου έξι έως εννέα χρόνια μετά την απώλεια του άκρου και τελικά πέθανε από άγνωστα αίτια ως ενήλικας, λένε οι ερευνητές.
Tα ευρήματα των ερευνητών δείχνουν ότι οι προϊστορικοί τροφοσυλλέκτες γνώριζαν αρκετά πράγματα για την ιατρική ώστε να πραγματοποιήσουν μια χειρουργική επέμβαση χωρίς θανατηφόρα απώλεια αίματος ή μόλυνση. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν τι είδους εργαλείο χρησιμοποιήθηκε για τον ακρωτηριασμό ή πώς αποφεύχθηκε η μόλυνση - αλλά εικάζουν ότι μπορεί να χρησιμοποιήθηκε ένα αιχμηρό πέτρινο εργαλείο για το κόψιμο. Επίσης, επισημαίνουν ότι ορισμένα από τα φυτά της περιοχής διαθέτουν φαρμακευτικές ιδιότητες και ότι η κοινότητα θα έπρεπε να φροντίζει τον νεαρό ενήλικα για αρκετά χρόνια μετά, αφού δεν θα ήταν εύκολη η επιβίωση του ως ακρωτηριασμένος.
Αυτή η πρώιμη χειρουργική επέμβαση «ξαναγράφει το βιβλίο της ιστορίας της ανθρώπινης ιατρικής γνώσης και εξελίξεων», τόνισε ο Mαλόνεϊ σε συνέντευξη Τύπου.
Προηγουμένως η αρχαιότερη διεθνώς γνωστή πολύπλοκη χειρουργική επέμβαση που είχε ανακαλυφθεί, αφορούσε έναν νεολιθικό γεωργό στη Γαλλία πριν περίπου 7.000 χρόνια, από τον οποίο είχε ακρωτηριασθεί το αριστερό χέρι.
Ωστόσο η νέα αυτή μελέτη ενισχύει την άποψη ότι οι άνθρωποι άρχισαν να φροντίζουν ο ένας για την υγεία του άλλου πολύ νωρίτερα στην ιστορία τους από όσο υπολογίζαμε, είπε η Aλέσια Σρενκ, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα, στο Λας Βέγκας.
«Εδω και καιρό υποθέταμε ότι η υγειονομική περίθαλψη είναι μια νεότερη εφεύρεση», ανέφερε η Σρενκ. «Έρευνες όπως αυτή καταδεικνύουν ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι δεν αφέθηκαν απλώς να τα βγάζουν πέρα μόνοι τους».
