Ισχυρές ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας αναπτύχθηκαν στη γενέτειρα της Μάχσα Αμινί εν αναμονή της αναζωπύρωσης των ταραχών που θα σηματοδοτήσουν την πρώτη επέτειο του θανάτου της, ανέφεραν μάρτυρες, αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ομάδες υπεράσπισης δικαιωμάτων την Παρασκευή.
Ο θάνατος στις 16 Σεπτεμβρίου της Αμινί, μιας 22χρονης Κούρδας που συνελήφθη επειδή φέρεται να παραβίασε τον υποχρεωτικό κώδικα ενδυμασίας της Ισλαμικής Δημοκρατίας, πυροδότησε μήνες αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που εξελίχθηκαν στη μεγαλύτερη εκδήλωση αντίστασης κατά των αρχών εδώ και χρόνια.
Πολλοί, με τις γυναίκες και τους νέους να βρίσκονται συχνά στην πρώτη γραμμή, ζήτησαν τον τερματισμό των τεσσάρων και πλέον δεκαετιών σιιτικής διακυβέρνησης από τους κληρικούς. Πάνω από 500 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 71 ανήλικοι, σκοτώθηκαν στις διαδηλώσεις, εκατοντάδες τραυματίστηκαν και χιλιάδες συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια των ταραχών που τελικά καταπνίγηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας, ανέφεραν ομάδες υπεράσπισης των δικαιωμάτων.
Στη γενέτειρα της Αμινί στη δυτική επαρχία Κουρδιστάν του Ιράν, ένας ακτιβιστής των δικαιωμάτων δήλωσε ότι υπήρχε ”έντονη παρουσία των δυνάμεων ασφαλείας”.
Ένας άλλος ακτιβιστής δήλωσε ότι μια μικρή συγκέντρωση διαδηλωτών φώναζε αντικυβερνητικά συνθήματα πριν διαλυθεί γρήγορα.
Οι ακτιβιστές μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, επικαλούμενοι τον φόβο κυβερνητικών αντιποίνων εν μέσω μιας αυξανόμενης καταστολής καθώς πλησίαζε η επέτειος.
Οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έκαναν λόγο για ανάπτυξη δυνάμεων ασφαλείας σε διάφορες πόλεις, κυρίως εντός του Κουρδιστάν.
Σε ανακοίνωσή της, η ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Hengaw, με έδρα τη Νορβηγία, δήλωσε ότι αρκετές κουρδικές πόλεις στο δυτικό Ιράν ”βίωσαν μια ατμόσφαιρα εκφοβισμού και κήρυξης κατάστασης πολέμου τις τελευταίες ημέρες”. Πρόσθεσε ότι πολλοί πολίτες είχαν συλληφθεί.
Η Hengaw ανέφερε εξάλλου ότι στρατιωτικό προσωπικό είχε τοποθετηθεί στην κορυφή ενός λόφου με θέα την πόλη του Σακέζ, ενώ οι κάτοικοι παρατήρησαν μια αύξησης ελικοπτέρων πάνω από την πόλη.
Σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάτοικοι της Σακέζ αποκάλυψαν ότι οι αρχές είχαν εγκαταστήσει νέες κάμερες παρακολούθησης γύρω από την πόλη, προφανώς για να παρακολουθούν και να εντοπίζουν τους διαδηλωτές.
Το Reuters δεν μπόρεσε να επαληθεύσει καμία από αυτές τις αναφορές.
Μπάιντεν: Οι ΗΠΑ στέκονται στο πλευρό των διαδηλωτών
Την Παρασκευή, το web monitor Netblocks ανέφερε ”σημαντική διακοπή της συνδεσιμότητας στο διαδίκτυο στην (νοτιοανατολική πόλη) Ζαχεντάν... με στόχο αντικυβερνητικές διαδηλώσεις ... την παραμονή της επετείου του θανάτου της Mάχσα Aμινί”.
Οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέφεραν ότι την Παρασκευή πραγματοποιήθηκαν εβδομαδιαίες διαδηλώσεις στη Ζαχεντάν με συνθήματα όπως ”Θάνατος ή ελευθερία”.
Οι αρχές κατηγόρησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ και τους τοπικούς πράκτορές τους ότι υποδαυλίζουν τις ταραχές για να αποσταθεροποιήσουν το Ιράν.
Σε δήλωσή του την Παρασκευή, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανέφερε: ”Η ιστορία της Mάχσα δεν τελείωσε με τον βάναυσο θάνατό της. Εμπνεύστηκε ένα ιστορικό κίνημα - Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία - που επηρέασε το Ιράν και επηρέασε τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο”.
″Επαναβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας προς τον θαρραλέο λαό του Ιράν ... Και μαζί με τους συμμάχους και τους εταίρους μας, στεκόμαστε στο πλευρό τους”, πρόσθεσε ο Μπάιντεν.
Χωρίς να κατονομάσει τον Μπάιντεν, ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Νασέρ Κανάνι απέρριψε ως ”δύο μέτρα και δύο σταθμά και ψέματα” τις δυτικές εκφράσεις υποστήριξης των δικαιωμάτων των γυναικών στο Ιράν. Η ανάρτησή του στην πλατφόρμα X συνοδευόταν από βίντεο που προφανώς δείχνουν κακομεταχείριση γυναικών από τη δυτική και την ισραηλινή αστυνομία.
Η Βρετανία επέβαλε την Παρασκευή κυρώσεις σε τέσσερις Ιρανούς αξιωματούχους και οι Ηνωμένες Πολιτείες δήλωσαν ότι επιβάλλουν κυρώσεις σε περισσότερα από δύο δωδεκάδες άτομα και οντότητες που συνδέονται με τη ”βίαιη καταστολή” των διαδηλώσεων από το Ιράν.
Σε έκθεσή της τον περασμένο μήνα, η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι οι ιρανικές αρχές ”υποβάλλουν τις οικογένειες των θυμάτων σε αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις, επιβάλλουν σκληρούς περιορισμούς στις ειρηνικές συγκεντρώσεις σε χώρους ταφής και καταστρέφουν τις ταφόπλακες των θυμάτων”.
Οι δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν τον θείο της Aμινί, Σάφα Αέλι, στις 5 Σεπτεμβρίου, δήλωσαν οι συγγενείς στο Reuters.
Πολλοί δημοσιογράφοι, δικηγόροι, ακτιβιστές, φοιτητές, ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες, δημόσια πρόσωπα και μέλη εθνοτικών μειονοτήτων που κατηγορούνται για διασυνδέσεις με το κύμα διαμαρτυρίας, καθώς και συγγενείς διαδηλωτών που σκοτώθηκαν στις ταραχές, έχουν συλληφθεί, κληθεί, απειληθεί ή απολυθεί από τις δουλειές τους τις τελευταίες εβδομάδες, σύμφωνα με ιρανικές και δυτικές ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η ιρανική εφημερίδα Etemad ανέφερε τον Αύγουστο ότι ο δικηγόρος της οικογένειας της Αμινί αντιμετώπιζε επίσης κατηγορίες για ”προπαγάνδα κατά του συστήματος”. Εάν καταδικαστεί, αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης μεταξύ ενός και τριών ετών.