Η σχεδόν ομόφωνη απόφαση του κινεζικού κοινοβουλίου να καταργήσει το όριο των προεδρικών θητειών πήρε μεγάλη δημοσιότητα στο εξωτερικό. Ωστόσο στην Κίνα η είδηση έχει περάσει στα ψιλά, απόδειξη των δισταγμών του καθεστώτος μπροστά στην επιφυλακτικότητα των Κινέζων ενόψει μιας «ισόβιας προεδρίας» του Σι Τζινπίνγκ.
Τα κινεζικά μέσα παραδόξως απέφυγαν να αναφερθούν εκτενώς στην ψηφοφορία του κοινοβουλίου, το οποίο σχεδόν ομόφωνα –με την εξαίρεση τριών αποχών και δύο αρνητικών ψήφων― χθες αποφάσισε την κατάργηση του ανώτατου ορίου των δύο πενταετών θητειών για τον Κινέζο πρόεδρο.
Τα μέσα ενημέρωσης, που ελέγχονται από το κομμουνιστικό καθεστώς, «έλαβαν εντολή να μην μιλήσουν για την προφανή συνέπεια» της μεταρρύθμισης αυτής, εκτιμά ο ειδικός σε θέματα Κίνας στο πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ Ουίλι Λαμ: «Ο Σι θα γίνει ισόβιος πρόεδρος».
Ο Σι, που βρίσκεται στην προεδρία της Κίνας εδώ και περισσότερα από πέντε χρόνια, θα έπρεπε κανονικά να αποχωρήσει από τον θώκο το 2023. Μετά τη χθεσινή ψηφοφορία μπορεί να διεκδικήσει την προεδρία όσες φορές το επιθυμεί.
«Η χθεσινή ομόφωνη ψήφος δεν σημαίνει ότι οι περισσότεροι Κινέζοι στηρίζουν αυτή την επιστροφή σε ένα παλαιό αυτοκρατορικό καθεστώς. Δείχνει απλώς ότι γνωρίζουν ότι ο κίνδυνος από μια αντιπαράθεση με τον Σι Τζινπίνγκ είναι πολύ μεγάλος», προσθέτει ο Λαμ.
Η ψηφοφορία στο κινεζικό κοινοβούλιο προκάλεσε πολλές αντιδράσεις στον κινεζικό ιστότοπο ανταλλαγής μηνυμάτων Weibo. «Είμαστε σάπιοι», «Επιστρέψαμε στη δυναστεία των Κινγκ», έγραψαν κάποιοι προτού τα σχόλιά τους λογοκριθούν και διαγραφούν.
«Παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν για να στραφεί η προσοχή μακριά από το γεγονός ότι ο Σι μεταμορφώνεται σε ένα είδος Μάο, ιδιωτικά πολλοί άνθρωποι το συζητούν», παρατηρεί ο Λαμ.
Η άρση του περιορισμού στον αριθμό των θητειών που μπορεί να διεκδικήσει ο Κινέζος πρόεδρος είναι μέρος μιας ευρύτερης συνταγματικής μεταρρύθμισης, στην οποία περιλαμβάνεται και η «Σκέψη Σι Τζινπίνγκ» στο Σύνταγμα καθώς και «ο ρόλος του ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας» στον πρώτο του άρθρο.
Η «Εφημερίδα του Λαού» αναφέρεται στο σημερινό της πρωτοσέλιδο στη συνταγματική μεταρρύθμιση, όμως προβάλλοντας άλλες πλευρές της. Το κεντρικό της άρθρο επισημαίνει «τη βελτίωση του συστήματος των προεδρικών θητειών», χωρίς όμως να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις ή σχόλια.
«Η πονηριά του Σι Τζινπίνγκ ήταν ότι περιέλαβε την κατάργηση στο όριο των προεδρικών θητειών σε μια ευρύτερη μεταρρύθμιση 21 άρθρων», παρατηρεί ο πολιτικός επιστήμονας Ζαν-Πιέρ Καμπεστάν του πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ.
Η διακριτικότητα που επιδεικνύουν σήμερα τα μέσα ενημέρωσης είναι σκόπιμη, σημειώνει από το Πεκίνο ο συνάδελφός του Χου Σινγκντού. «Στόχο έχει να μην μιλούν πολύ οι άνθρωποι για αυτό. Πολλοί δεν έχουν ενημερωθεί. Βολεύει να αποφευχθεί η συζήτηση και να μην αναχθεί σε φλέγον ζήτημα», προσθέτει.
Κάποιες φωνές επέκριναν την κατάργηση του κανόνα που είχε διασφαλίσει την ομαλή μετάβαση εξουσίας εδώ και σχεδόν 30 χρόνια. Πρώην υφυπουργός και γραμματέας του Μάο, ο Λι Ρούι, κατήγγειλε στις αρχές Μαρτίου στον Τύπο του Χονγκ Κονγκ «την προσωπολατρεία» που περιβάλλει πλέον τον Σι. «Θέλει να γίνει ισόβιος πρόεδρος», κατηγόρησε τον 64χρονο ηγέτη.
Ωστόσο στη διάρκεια χθεσινής συνέντευξης Τύπου ο Σεν Τσουνγιάο, εκπρόσωπος του καθεστώτος, διαβεβαίωσε ότι η κατάργηση του ανώτατου ορίου στις προεδρικές θητείες χαίρει της στήριξης σχεδόν όλων των βουλευτών.
Και στο κεντρικό της άρθρο, που φαίνεται να απευθύνεται στους Δυτικούς αναγνώστες, η αγγλόφωνη China Daily διαβεβαιώνει ότι η συνταγματική μεταρρύθμιση «δεν σημαίνει το τέλος του συστήματος αποχώρησης των ηγετών (…) ούτε μια ισόβια θητεία για οποιονδήποτε αξιωματούχο».