Σε αναβρασμό βρίσκεται σημαντικό μέρος της ισπανικής κοινωνίας έπειτα και από τη συμφωνία του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ να σχηματίσει κυβέρνηση με τους Καταλανούς αυτονομιστές, που εκπροσωπούνται από το κόμμα Junts, αλλά και με το ισπανικό εθνικιστικό βασκικό κόμμα PNV.
Ήδη οι πρώτες διαδηλώσεις έχουν ξεσπάσει εδώ και μέρες και προγραμματίζονται και άλλες εντός των επόμενων ημερών καθώς ο Σάντσεθ συμφώνησε με το καταλανικό αυτονομιστικό κόμμα την έγκριση ενός νόμου που θα δίνει αμνηστία σε όσους διώκονται για την παράνομη ψηφοφορία που διεξήχθη το 2017 με απώτερο στόχο την απόσχιση της Καταλονίας από τη Ισπανία.
Οι αντιπάλοί του και όχι μόνο, τον κατηγορούν ότι θέτει σε κίνδυνο το κράτος δικαίου στην Ισπανία για το δικό του πολιτικό όφελος, ενώ και ο Ευρωπαίος Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς εξέφρασε τον προβληματισμό του με επιστολή του προς τον Ισπανό υπουργού Δικαιοσύνης.
Το ιστορικό
Στις βουλευτικές εκλογές της 23ης Ιουλίου αν και το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα ήρθε πρώτο δεν κατάφερε να εξασφαλίζει την απόλυτη πλειοψηφία με αποτέλεσμα το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Σάντσεθ, που ήρθε δεύτερο, να προχωρήσει σε σειρά διαπραγματεύσεων με μικρότερα κόμματα της αριστεράς και άλλα βασκικά κόμματα.
Επειτα από 15 εβδομάδες επίπονων διαπραγματεύσεων ο Σάντσεθ με τη συμφωνία που πέτυχε με τους επτά βουλευτές του Junts και το βασκικό PNV απέφυγε την απειλή νέων εκλογών και κατάφερε να εξασφαλίσει τη συνέχειά του ως πρωθυπουργός.
Το νομοσχέδιο, για την αμνηστία όσων συμμετείχαν στο παράνομο δημοψήφισμα και την μονομερή δήλωση της ανεξαρτησίας το 2017 και έχουν καταδικαστεί ή δικάζονται για τη συμμετοχή τους σε διάφορες αυτονομιστικές ενέργειες, αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή την ερχόμενη εβδομάδα και υποστηριχθεί από τους νέους του συμμάχους του Σάντσεθ, που τον στήριξαν για να παραμείνει στην εξουσία.
Η αμνηστία, όπως αναφέρουν διεθνή και ισπανικά μέσα ενημέρωσης, θα είναι η μεγαλύτερη στην Ισπανία μετά το 1977, την τελευταία δηλαδή φορά που ψηφίστηκε νόμος αμνηστίας για πολιτικά εγκλήματα κατά την περίοδο μετάβασης από το δικτατορικό καθεστώς του Φράνκο στη δημοκρατία και ο πρώτος νόμος περί αμνηστίας που εγκρίνεται στην ΕΕ μετά το 1991.
Επιστροφή του Πουτζντεμόν;
Μεταξύ των δικαιούχων αμνηστίας είναι και ο Κάρλες Πουτζντεμόν, ο ηγέτης του Junts που σήμερα ζει εξόριστος στο Βέλγιο, λόγω κατηγοριών ανυπακοής και υπεξαίρεσης που αντιμετωπίζει ο ίδιος ως ηγέτης της Καταλονίας.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, το Junts φέρεται να παραιτείται από οποιαδήποτε επανάληψη της απόπειρας του 2017 να κηρύξει μονομερώς την ανεξαρτησία του και να προτείνει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την αυτοδιάθεση σύμφωνα με το άρθρο 92 του ισπανικού Συντάγματος, το οποίο επιτρέπει δημοψηφίσματα στα οποία συμμετέχουν ”όλοι οι πολίτες” δηλαδή όλοι οι Ισπανοί. Αυτό βέβαια καθιστά απίθανο ενδεχόμενο να κερδίσει η Καταλονία την ανεξαρτησία της.
Ο Πουτζντεμόν το γνωρίζει αυτό και μπορεί να συναινεί πλέον στη κοινοβουλευτική νομιμότητα, αλλά παράλληλα γνωρίζει ότι βάσει της συμφωνίας εάν υπάρξει αμνηστία τότε θα μπορέσει να επιστρέψει στην Ισπανία και ενδεχομένως να θέσει υποψηφιότητα.
Το σίγουρο είναι ότι δεν θα πάψει να πιέζει για ανεξαρτησία και να γίνει εάν όχι επικίνδυνος σίγουρα πολύ ενοχλητικός στον Σάντσεθ.
Αντιδράσεις εντός και εκτός
Για το νομοσχέδιο, πέραν του ότι δίνει αμνηστία σε περίπου 1.400 Καταλανούς αυτονομιστές, δεν έχει γίνει κάτι άλλο γνωστό, όμως αυτό αρκούσε για να προκαλέσει σειρά διαδηλώσεων με χιλιάδες συμμετέχοντες οι οποίοι ζητούσαν να μην προχωρήσει ο Σάντσεθ στη συμφωνία αμνηστίας. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις υπήρξαν συγκρούσεις με την αστυνομία.
Ομως οι διαδηλώσεις δεν έχουν τελειώσει καθώς το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα έχει καλέσει σε διαδηλώσεις, για την ερχόμενη Κυριακή, όχι μόνο στην Μαδρίτη αλλά σε κάθε μεγάλη πόλη της Ισπανίας.
Η παράκαμψη των νομοθετών για την επίτευξη μια τέτοιας συμφωνίας είναι σκανδαλώδης για το δικαστικό σώμα της Ισπανίας και των βουλευτών της αντιπολίτευσης.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, συντηρητικοί δικαστές του Γενικού Συμβουλίου της Δικαιοσύνης προειδοποίησαν ότι ο νόμος περί αμνηστίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε ”υποβάθμιση, αν όχι κατάργηση, του κράτους δικαίου στην Ισπανία”.
Μάλιστα την Τετάρτη 9 Νοεμβρίου, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς απέστειλε επιστολή στην ισπανική κυβέρνηση ζητώντας περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη συμφωνία αμνηστίας που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση.
″Σοβαρές ανησυχίες εκφράζονται σχετικά με τις συνεχιζόμενες συνομιλίες για την πιθανή υιοθέτηση ενός νόμου περί αμνηστίας...η καθυστέρηση στην ανανέωση του Εθνικού Συμβουλίου για τη Δικαιοσύνη (CGPJ), του οργάνου που διασφαλίζει την ανεξαρτησία των δικαστηρίων και διορίζει ορισμένους δικαστές, εγείρει ”σοβαρές ανησυχίες” σχετικά με το κράτος δικαίου, ανέφερε μεταξύ άλλων στην επιστολή που απέστειλε ο Ρέιντερς προς τον υπουργό Προεδρίας της ισπανικής κυβέρνησης Φελίπε Μπολάνος.
Το σίγουρο είναι πως το αποτέλεσμα των πρώτων συμβιβασμών που έκανε ο Σάντσεθ προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία δεν προμηνύει καλό ξεκίνημα και εγείρει προβληματισμούς για την πολιτική σταθερότητα της χώρας εν μέσω κρίσιμων στιγμών για την ΕΕ.