Τον Νοέμβριο του 2013, η Ουκρανία συγκλονίστηκε από το κίνημα «Ευρω-Μαϊντάν» (Ευρωπλατεία). Ήταν η αντίδραση εκατοντάδων χιλιάδων Ουκρανών εναντίον της απόφασης του τότε Προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς να διακόψει τη διαδικασία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι διαδηλώσεις ξέσπασαν το βράδυ της 21ης Νοεμβρίου 2013 και είχαν ως αποτέλεσμα την πτώση της κυβέρνησης και τη διαφυγή του ρωσόφιλου προέδρου Γιανουκόβιτς. Είχε προλάβει, βέβαια, ο Γιανουκόβιτς, να διατάξει την αστυνομία να επιτεθεί βίαια στους διαδηλωτές που ήθελαν αλλαγή στην πολιτική ζωή της Ουκρανίας. Ήταν η μεγαλύτερη συγκέντρωση υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ιστορία, καθώς η προσέλευση των διαδηλωτών έφθασε μέχρι και τις 800.000.
Τις διαδηλώσεις στήριξε ενεργά ο Πέτρο Ποροσένκο, ο οποίος εξελέγη πρόεδρος Ουκρανίας τον Μάιο του 2014 με 55%. Μια από τις πρώτες του ενέργειες ήταν να καλέσει τη Ρωσία σε διαπραγματεύσεις ώστε να λυθεί το ζήτημα που είχε δημιουργηθεί στις περιοχές Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ από ένοπλους ρωσόφωνους αντάρτες. Παρουσίασε ειρηνευτικό σχέδιο αλλά το καθεστώς Πούτιν απέρριψε την πρόταση για διαπραγματεύσεις με την παρουσία διεθνών μεσολαβητών.
Είναι περισσότερο από αληθές ότι ο Ποροσένκο ανέχτηκε εγκλήματα κατά ρωσόφωνων στην περιφέρεια του Ντονμπάς. Είχε, στο μεταξύ, κατηγορηθεί πολλάκις από τις ΗΠΑ για διαφθορά, χαρακτηρίστηκε «ναζιστής» από κομμάτια της αντιπολίτευσης και Ρώσους σχολιαστές, ενώ το 2019 υπέστη συντριπτική ήττα από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που εξελέγη πρόεδρος με 73,22%.
Ο Ζελένσκι επίσης υποστήριξε το κίνημα του «Ευρωμαϊντάν», την είσοδο της Ουκρανίας στην ΕΕ αλλά και το ΝΑΤΟ, καθώς και τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για τις λεγόμενες «λαϊκές δημοκρατίες» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.
Η ιστορία, βέβαια, της μαχόμενης Ουκρανίας δεν ξεκίνησε ούτε το 2014 ούτε το 2019 ούτε καν το 1991. Ούτε μπορεί κανείς να τη «σφραγίσει» ως κεκτημένο της Ρωσίας επειδή ιδρύθηκε εκεί το Κράτος Των Ρως κατά τον 9ο αιώνα μ.Χ. ή επειδή στο Ντονμπάς μιλούν ρωσικά. Ούτε επειδή η τσαρική ή η σοβιετική ρωσική αυτοκρατορία είχαν πάντα βλέψεις και απαιτήσεις για τη μεγαλύτερη σε έκταση ευρωπαϊκή χώρα. Ούτε επειδή έγινε πάμπολλες φορές πεδίο μάχης των ισχυρών κάθε εποχής σε αντίθεση με το εθνικό αίσθημα και την ιστορική συνείδηση του ουκρανικού λαού.
Κάτι που υποτιμά και ο Βλαντιμίρ Πούτιν, όπως υποτίμησαν οι μπολσεβίκοι από το 1917 όταν θεώρησαν ότι η Ουκρανία θα γινόταν αναίμακτα κομμάτι της μεγάλης Σοβιετικής Ένωσης. Όπως υποτίμησε ο Γιανουκόβιτς, αλλά και οι επίδοξοι «σωτήρες» του ουκρανικού λαού.
Κι όμως, παρά τις αντιξοότητες των πρώτων χρόνων της ανεξαρτησίας, την τραγική οικονομική κατάσταση, την κρίση εθνικής ταυτότητας και την πολιτική αστάθεια, η Ουκρανία απέκτησε νέο Σύνταγμα το 1994. Η Ρωσία δεν έπαυσε ποτέ να βάζει το μακρύ της χέρι στη χώρα, ως μια έκπτωτη αυτοκρατορία που αναζητούσε τρόπο να σώσει τα παλιά της εδάφη. Η «Πορτοκαλί Επανάσταση» του 2004 μπορεί να μην είχε διάρκεια, ήταν μια ένδειξη όμως αυτού που ονομάζεται ουκρανική εθνική συνείδηση -ούτε με τον Πούτιν ούτε με το ΝΑΤΟ.
Αυτό είναι που δεν αποδέχονται και υποτιμούν οι ισχυροί τούτης της γης κι όσοι απολογούνται εκ μέρους τους: Την ουκρανική εθνική συνείδηση, την ιστορία μιας χώρας που διαρκώς αντιστέκεται. Slava Ukraini!
***
Πρώτη δημοσίευση στον Φιλελεύθερο