Το φετινό καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο μοιάζει με ταινία αποκάλυψης: μια ιστορία με καύσωνες, πυρκαγιές και ακραία καιρικά φαινόμενα. Αλλά οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι αυτό μπορεί να είναι μόνο μια πρόγευση του απρόβλεπτου χάους που θα επέλθει εάν ο κόσμος συνεχίσει να προκαλεί τη ρύπανση που πυροδοτεί την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Βρισκόμαστε λίγο μετά τα μισά του Ιουλίου και ήδη έχει καταρριφθεί μια σειρά από ρεκόρ ακραίων καιρικών φαινομένων.
Η χώρα μας μπαίνει από σήμερα σε νέο κύμα καύσωνα, το τέλος του οποίου δεν διαφαίνεται άμεσα, μιας και η ΕΜΥ εξέδωσε έκτακτο δελτίου καιρού, σύμφωνα με το οποίο από την ερχόμενη Τρίτη (25/7) αναμένεται νέα θερμική έξαρση. Ο υδράργυρος αναμένεται να σκαρφαλώσει στους 44 βαθμούς Κελσίου και να μείνει σε αυτά τα επίπεδα για κάμποσες ημέρες - μια κατάσταση που μόνο φυσιολογική δεν θεωρείται.
Παράλληλα, τα πύρινα μέτωπα σε Δερβενοχώρια, Λουτράκι και Ρόδο εξακολουθούν να μαίνονται ενώ υπάρχουν ακόμη μεγαλύτεροι φόβοι για τις πυρομετεωρολογικές συνθήκες το ερχόμενο Σαββατοκύριακο.
Αλλά δεν είναι μόνο η Ελλάδα «καζάνι που βράζει». Στην Ιταλία 23 πόλεις έχουν μπει «στο κόκκινο» καθώς οι θερμοκρασίες θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τους 46 βαθμούς Κελσίου. Ούτε, όμως, η γειτονική χώρα αποτελεί εξαίρεση.
Ενας εντεινόμενος καύσωνας πλήττει τη νότια Ευρώπη εν μέσω τουριστικής περιόδου, σπάζοντας ρεκόρ θερμοκρασιών και φέρνοντας προειδοποιήσεις για αυξημένο κίνδυνο θανάτων και καρδιακών προσβολών.
Ολος ο πλανήτης μοιάζει τις τελευταίες ημέρες με ένα παγκόσμιο hotspot καθώς ακραία ζέστη, δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες προκαλούν καταστροφές από τις Ηνωμένες Πολιτείες έως την Κίνα.
Στην Κίνα, ειδικότερα - η οποία αυτή την εβδομάδα συμπτωματικά φιλοξενεί τον απεσταλμένο των ΗΠΑ για το κλίμα, Τζον Κέρι, για συνομιλίες - οι τουρίστες αψήφησαν τη ζέστη για να επισκεφτούν ένα γιγάντιο θερμόμετρο που δείχνει επιφανειακές θερμοκρασίες 80 C.
Στο Πεκίνο, το οποίο σημείωσε νέο ρεκόρ, καθώς οι θερμοκρασίες παρέμειναν πάνω από τους 35 βαθμούς Κελσίου για 28η συνεχόμενη ημέρα, ο Κέρι εξέφρασε την ελπίδα ότι η συνεργασία για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη θα μπορούσε να επαναπροσδιορίσει τους προβληματικούς δεσμούς μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων.
Το μοτίβο είναι πλέον παγκόσμιο: Καύσωνες καταγράφονται ταυτόχρονα σε πολλά μέρη της Ευρώπης, της Ασίας και των Ηνωμένων Πολιτειών αυτή την εβδομάδα.
Η Ισπανία προειδοποιεί για τον κίνδυνο νέων πυρκαγιών στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, μετά την κόλαση φωτιάς στο νησί Λα Πάλμα επί 5 συνεχόμενες ημέρες.
Στη Γερμανία, ο καύσωνας πυροδότησε μια απίθανη συζήτηση σχετικά με το εάν οι χώροι εργασίας πρέπει να εισάγουν το μέτρο της «σιέστας» για τους εργαζόμενους. «Να ξυπνούν νωρίς, να εργάζονται παραγωγικά το πρωί και να κάνουν σιέστα το μεσημέρι» πρότεινε ο επικεφαλής της ένωσης αξιωματικών δημόσιας υγείας BVOeGD. «Ενα κρύο ποδόλουτρο κάτω από το γραφείο θα ήταν μια άλλη επιλογή για να παραμείνετε δροσεροί ενώ εργάζεστε από το σπίτι» πρόσθεσε.
Στην Ισπανία, η El Corte Inglés, μια από τις μεγαλύτερες αλυσίδες πολυκαταστημάτων της χώρας, δήλωσε ότι οι πωλήσεις κλιματιστικών μονάδων αυξήθηκαν κατακόρυφα.
Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι η κλιματική αλλαγή, που προκαλείται από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων, θα κάνει τους καύσωνες πιο συχνούς, σοβαρούς και θανατηφόρους. Και επιμένουν ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές για να αποτρέψουν την κλιματική καταστροφή.
Πλημμύρες στην Ασία
Την ίδια ώρα, στη Νότια Κορέα έντονες βροχοπτώσεις πλήττουν τις κεντρικές και νότιες περιοχές από την περασμένη εβδομάδα. Δεκατέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε μια υπόγεια διάβαση στην πόλη Cheongju, όπου περισσότερα από δώδεκα οχήματα παγιδεύτηκαν κάτω από το νερό το περασμένο Σάββατο όταν κατέρρευσε ένα φράγμα ποταμού. Στη νοτιοανατολική επαρχία North Gyeongsang, 22 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, πολλοί από κατολισθήσεις και χείμαρρους.
Στην Ινδία, πλημμύρες και κατολισθήσεις που σχετίζονται με έντονες βροχοπτώσεις έχουν κοστίσει τη ζωή σε περισσότερους από 100 ανθρώπους στα βόρεια της χώρας από την έναρξη της περιόδου των μουσώνων την 1η Ιουνίου, όπου οι βροχοπτώσεις είναι 41% πάνω από το μέσο όρο.
Την Κυριακή, στην Κίνα κατεγράφη μέγιστη θερμοκρασία αέρα 52,2 C, καταρρίπτοντας το εθνικό ρεκόρ των 50,3 C που σημειώθηκε το 2015.
Αυτές οι άνευ προηγουμένου θερμοκρασίες έχουν κάνει ακόμη πιο επείγουσα την ανάγκη τα έθνη σε όλο τον κόσμο να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Με τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου να βρίσκονται σε αντίθεση για μια σειρά από σοβαρά ζητήματα - από το εμπόριο μέχρι την Ταϊβάν - ο Κέρι είπε στον Κινέζο αντιπρόεδρο, Χαν Ζενγκ την Τετάρτη ότι η κλιματική αλλαγή πρέπει να αντιμετωπιστεί ανεξάρτητα από τα ευρύτερα διπλωματικά προβλήματα.
«Είναι μια παγκόσμια απειλή για όλους στον πλανήτη και απαιτεί από τα μεγαλύτερα έθνη στον κόσμο, τις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο, τις χώρες με τις μεγαλύτερες εκπομπές ρύπων στον κόσμο, να ενωθούν για να κάνουν δουλειά όχι μόνο για εμάς, αλλά για όλη την ανθρωπότητα», είπε ο Κέρι στον Χαν.
Νέα κανονικότητα (;)
Σε μια δήλωσή του την Τρίτη, ο γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, Πέτερι Ταάλας, χαρακτήρισε αυτόν τον ανελέητο ορυμαγδό ακραίων καιρικών φαινομένων ως «το νέο φυσιολογικό».
Αλλά μερικοί επιστήμονες έχουν ενστάσεις. «Οταν το ακούω, τρελαίνομαι γιατί δεν είναι πραγματικά το νέο φυσιολογικό», λέει η Χάνα Κλοκ, κλιματολόγος καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Reading στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Μέχρι να σταματήσουμε να εκλύουμε αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, δεν έχουμε ιδέα πώς θα μοιάζει το μέλλον».
Είναι μια από τους πολλούς επιστήμονες που προειδοποιούν ότι, ενώ το φετινό καλοκαίρι είναι πολύ κακό, είναι μόνο η αρχή. Οσο η παγκόσμια θερμοκρασία συνεχίζει να αυξάνεται, εκτιμούν, ο κόσμος θα πρέπει να προετοιμαστεί για κλιμάκωση των επιπτώσεων.
Ο Μάικλ Μαν, επιστήμονας του κλίματος και διακεκριμένος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, προτιμά να περιγράφει τον καιρό που βλέπουμε ως «το νέο μη φυσιολογικό».
Το νέο φυσιολογικό «μεταφέρει λανθασμένα την ιδέα ότι απλώς φτάσαμε σε μια νέα κλιματική κατάσταση και ότι απλά πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτή», είπε στο CNN.
«Αλλά είναι πολύ χειρότερο από αυτό. Οι επιπτώσεις γίνονται όλο και χειρότερες καθώς η καύση και η θέρμανση ορυκτών καυσίμων συνεχίζεται. Είναι μια μεταβαλλόμενη γραμμή βάσης ολοένα και πιο καταστροφικών επιπτώσεων όσο η Γη συνεχίζει να θερμαίνεται».
Για επιστήμονες όπως ο Μαν και η Κλοκ, οι ακραίες καιρικές συνθήκες του τρέχοντος έτους δεν είναι σε μεγάλο βαθμό έκπληξη. Η εκδήλωση του Ελ Νίνιο, ενός φυσικού φαινομένου που έχει αντίκτυπο στην υπερθέρμανση του πλανήτη, επιπλέον από αυτή που ήδη προκαλεί ο άνθρωπος μακροπρόθεσμα, αναμενόταν να είναι πιο έντονη.
Αλλά σε περιφερειακό επίπεδο, υπήρξαν «μερικές αξιοσημείωτες ανωμαλίες», εξηγεί ο Μαν, αναφερόμενος στο αρνητικό ρεκόρ των επιπέδων του χειμερινού θαλάσσιου πάγου στην Ανταρκτική και τη ζέστη «εκτός χάρτη» στον Βόρειο Ατλαντικό. «Είναι μια υπενθύμιση ότι μπορεί όχι μόνο να περιμένουμε να δούμε τα ρεκόρ να καταρρίπτονται, αλλά να συνθλίβονται, αν συνεχίσουμε να καίμε ορυκτά καύσιμα», επιμένει.
«Οι ακραίες καιρικές συνθήκες θα συνεχίσουν να γίνονται πιο έντονες και τα καιρικά μας μοτίβα θα μπορούσαν να αλλάξουν με τρόπους που ακόμα δεν μπορούμε να προβλέψουμε», προσθέτει ο Πίτερ Στοτ, επιστημονικός συνεργάτης στο Met Office του Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι επιστήμονες, ωστόσο, είναι ξεκάθαροι ότι υπάρχει ακόμη χρόνος για να αποφευχθούν οι χειρότερες συνέπειες. Ερευνες έχουν δείξει ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας θα σταματήσει σχεδόν αμέσως αφού σταματήσουμε να καίμε ορυκτά καύσιμα.
Και αυτό το καλοκαίρι είναι περίτρανη αποδείξεη ότι κάθε κλάσμα του βαθμού, που καταφέρνει ο κόσμος να περιορίσει την παγκόσμια θέρμανση, μετράει.
Ο πλανήτης αυτή τη στιγμή είναι κατά περίπου 1,2 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από ό,τι ήταν πριν από τη βιομηχανική επανάσταση – λιγότερο από τους 1,5 βαθμούς που οι επιστήμονες προειδοποιούν ως οριακό σημείο. Αλλά ακόμη και τώρα, οι συνέπειες είναι εκτεταμένες και θανατηφόρες.
(με πληροφορίες από Reuters, CNN)