Γράφει, η Ελευθερία Φτακλάκη Διδάκτωρ ευρωπαϊκών σπουδών- Διδάσκουσα στο τμ. κοινωνιολογίας/ Πανεπιστήμιο Αιγαίου Μετα-διδακτορική ερευνήτρια διεθνούς πολιτικής
Η υποψηφιότητα της Αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις πυροδότησε εκ νέου την ανεξάντλητη συζήτηση ανάληψης ανώτατων αξιωμάτων από γυναίκες. Απολύτως λογικό, αν αναλογιστεί κανείς πως μόνο εβδομήντα έξι (76) χώρες είχαν τουλάχιστον μία γυναίκα πρόεδρο ή πρωθυπουργό και 118 χώρες όχι, στις οποίες συγκαταλέγονται και οι Η.Π.Α και φυσικά και η Ελλάδα.
Ο ιστορικός χαρακτήρας αυτής της πραγματικότητας δεν μπορεί εύκολα να ανατραπεί , λόγω των πολλών εμποδίων που πρέπει να ξεπεράσουν οι γυναίκες στην πολιτική, που έχουν αναδειχθεί και αναλυθεί επισταμένως από την υποφαινόμενη.
Όσον αφορά στις Η.Π.Α., τη χώρα που καθιέρωσε την αρχή της ισότητας , τις αρχές του Διαφωτισμού με την Αμερικανική Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (4 Ιουλίου 1776) , τη χώρα των ευκαιριών όπως την αποκαλούν, παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Ειδικότερα, η διαδικασία εκλογής Προέδρου, η εκλογική νομοθεσία αλλά και το ίδιο το εκλογικό σώμα δημιουργούν δυσκολίες στην κατάκτηση του ανώτατου αξιώματος από μια γυναίκα, παρά τα οικονομικά, επαγγελματικά και εκπαιδευτικά επιτεύγματα των γυναικών στην αμερικανική κοινωνία.
Χαρακτηριστική περίπτωση η υποψηφιότητα της Κάμαλα Χάρις , η οποία συγκεντρώνει πολλά θετικά για να θεωρηθεί μια εξαιρετικά επιτυχημένη υποψηφιότητα που λογικά θα έπρεπε να θεωρείται φαβορί στις εκλογές του Νοεμβρίου:
Πολιτική παράταξη: ανήκει στο κόμμα των Δημοκρατικών που εκφράζουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις γυναίκες πολιτικούς ηγέτες από ό,τι οι Ρεπουμπλικάνοι.
Επαγγελματική εμπειρία: αποτελεί μια γυναίκα αυτοδημιούργητη που έφτασε στα υψηλότερα αξιώματα έχοντας διατελέσει Γενική Εισαγγελέας της Καλιφόρνια και Γερουσιαστής των ΗΠΑ. Η εμπειρία αυτή την έχει εφοδιάσει με τις απαραίτητες δεξιότητες και γνώσεις για να ηγηθεί αποτελεσματικά της χώρας.
Διαφορετικότητα/Διαπολιτισμικότητα: το υπόβαθρο της Harris ως έγχρωμης γυναίκας φέρνει ποικιλομορφία στην προεδρική κούρσα, η οποία μπορεί να έχει απήχηση σε ένα ευρύ φάσμα ψηφοφόρων και να αντιπροσωπεύει μια Αμερική χωρίς αποκλεισμούς.
Πολιτική ατζέντα: Η Harris έχει διατυπώσει σαφείς πολιτικές θέσεις σε διάφορα ζητήματα, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η μεταρρύθμιση της ποινικής δικαιοσύνης, η κλιματική αλλαγή, η εξωτερική πολιτική, η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της διαφορετικότητας, κ.α Οι πολιτικές προτάσεις της μπορούν να απευθυνθούν σε ένα ευρύ φάσμα ψηφοφόρων.
Χαρισματική προσωπικότητα: Η Harris είναι γνωστή για το χάρισμά της και τις ισχυρές επικοινωνιακές της δεξιότητες, οι οποίες μπορούν να τη βοηθήσουν να συνδεθεί με μια αμεσότητα με τους ψηφοφόρους και να μεταφέρει αποτελεσματικά το μήνυμά της κατά τη διάρκεια της εκστρατείας.
Αυτοδημιούργητη: Μια γυναίκα που έφτασε στα υψηλότερα σκαλιά της πολιτικής αλλά και δικαστικής ιεραρχίας των Η.Π.Α. με μοναδικά εφόδια τη γνώση της, το πάθος της και τις ικανότητες της.
Γυναίκα: Σε αυτά τα έξι (6 ) δυνατά σημεία της υποψηφιότητας της έρχεται να προστεθεί το φύλο της, γένους θηλυκού, και μάλιστα μιας γοητευτικής και σέξι γυναίκας, που τολμά, σαγηνεύει και κατακτά…
Το έβδομο (7) χαρακτηριστικό που είναι γηγενές και όχι επίκτητο, αρχίζει να μειώνει την ορμή όσων υπερθεματίζουν στην εκλογική της νίκη, ακριβώς γιατί το κομβικό ερώτημα που τίθεται αφορά στο εξής:
- Είναι έτοιμη η αμερικανική κοινωνία εν έτη 2024 να εκλέξει γυναίκα Πρόεδρο των Η.Π.Α και μάλιστα έγχρωμη; Μια διπλή απεικόνιση μιας στερεοτυπικής συνθήκης που συνήθως οδηγεί σε κοινωνικό/πολιτικό αποκλεισμό.
Επίσης, αξίζει να αναφερθεί πως ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια που θέτει ο μέσος Αμερικανός ψηφοφόρος αφορά στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, όπου θεωρούν πως αποτελεί έναν κατεξοχήν ανδροκρατούμενο χώρο καθώς θεωρούν πως οι άνδρες λόγω της ιδιοσυγκρασίας τους είναι ικανότεροι σε αυτό το πεδίο από τις γυναίκες. Σύμφωνα με μια έρευνα που έκανε Pew Research Center , το 47% δηλώνει πως οι άνδρες είναι καλύτεροι στην εθνική ασφάλεια και άμυνα έναντι του 5% που λέει ότι οι γυναίκες τα καταφέρνουν καλύτερα.
Ο λόγος; Απλούστατος, γιατί οι άνδρες δεν φοβούνται τον πόλεμο… Κοινωνιολογικά έχει μεγάλη αξία να αναλυθεί αυτή η αντίληψη. Όμως , θεωρώ πως μεγαλύτερη αξία έχει ο αντίλογος σε αυτή τη θέση και αφορά στο πως θέλουμε να είναι παγκόσμια τάξη πράγματων: Μας ενδιαφέρει να γίνονται πόλεμοι, συρράξεις, πυρηνικοί όλεθροι ή αποζητούμε την εδραίωση μιας κοινωνίας ειρηνικής, συμφιλιωμένης και ευημερούσας; Θέλουμε πρόληψη ή αποτροπή; Ρητορικό ερώτημα που μπορεί να προσεγγιστεί διεπιστημονικά, κοινωνικά, πολιτικά, ηθικά , αλλά σίγουρα όχι σεξιστικά καθώς αποτελεί έναν μύθο. Ας θυμηθούμε την πρώτη γυναίκα ΥΠΕΞ των Η.Π.Α, την Μαντλίν Ολμπράιτ, μια σκληρή πολιτικός που δεν δίστασε να εμπλακεί σε δύο από τις μεγαλύτερες κρίσεις εξωτερικής πολιτικής στη δεκαετία του 1990 - τις γενοκτονίες στη Ρουάντα και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ή τη «Σιδηρά Κυρία» Μάργκαρετ Θάτσερ που εξαπέλυσε τον πόλεμο των 10 εβδομάδων στα νησιά Φώκλαντ και άλλα πολλά αντίστοιχα αιματηρά γεγονότα που φέρουν γυναικεία υπογραφή.
Ένας πολιτικός ανεξαρτήτου φύλου θα πρέπει να αξιολογείται από τα πεπραγμένα του και για αυτό αξίζει να θυμηθούμε τα επιτεύγματα της Harris ως Αντιπρόεδρος των Η.Π.Α., που εκ του αποτελέσματος αποδείχθηκε μάχιμη και στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής και στη διαχείριση διεθνών κρίσεων στα υψηλότερα επίπεδα:
- Ανέλαβε να διαχειριστεί κρίσιμα χαρτοφυλάκια στην εξωτερική πολιτική, όπως είναι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ενίσχυση και επέκταση της συμμαχίας του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), η αντιμετώπιση της ανερχόμενης Κίνας του πιο ανταγωνιστικού γεωπολιτικού παιγνίου της εποχής μας, η αντιμετώπιση της ραγδαίας τεχνολογικής και κλιματικής αλλαγής που οδηγεί σε ριζικές αλλαγές, κα. .
Ως Αντιπρόεδρος της υπερδύναμης, η Harris έχει επισκεφθεί επτά (7) ασιατικές χώρες, έχει συναντηθεί με δεκάδες Ασιάτες ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ και των σημαντικότερων συμμάχων των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, των Φιλιππίνων, της Αυστραλίας και της Ταϊλάνδης και Ινδονησίας. Εκπροσώπησε τις Η.Π.Α. στις συνόδους κορυφής της Ένωσης Κρατών Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) και της Ανατολικής Ασίας, καθησυχάζοντας και οικοδομώντας δεσμούς με τα έθνη που επηρεάζονται καθημερινά περισσότερο από την αυξανόμενη οικονομική επιρροή της Κίνας και τη γεωπολιτική της προσπάθεια να ελέγξει τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Μεταξύ των συναντήσεων της με πάνω από 150 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, οι συναντήσεις της με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν από τις πιο σημαντικές καθώς σε κοινές συνεντεύξεις- στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια τον Φεβρουάριο και στην Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Ειρήνη που συγκλήθηκε στην Ελβετία, διαβεβαίωσε δημοσίως τον Ζελένσκι και την Ευρώπη για τη δέσμευση της κυβέρνησης, εν μέσω μιας σκληρής μάχης με τους Ρεπουμπλικάνους στο Κογκρέσο, να παράσχει επειγόντως τη βοήθεια που χρειάζεται για να σταματήσει η ρωσική προέλαση στον πόλεμο φθοράς στην Ουκρανία.
- Πολύ πρόσφατα, και πλέον ως εν δυνάμει υποψήφια των Δημοκρατικών, ευθαρσώς κάλεσε τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπένζαμιν Νετανιάχου να κλείσει τη συμφωνία για εκεχειρία, εκφράζοντας παράλληλα την έντονη ανησυχία της για τα θύματα στις τάξεις των αμάχων, δηλώνοντας χαρακτηριστικά:
«Δεν μπορούμε να αποστρέφουμε το βλέμμα μπροστά σ’ αυτές τις τραγωδίες. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να γίνουμε αναίσθητοι όταν βλέπουμε τα δεινά και δεν θα παραμείνω σιωπηλή»(25/07/2024)
- Επίσης, χειρίστηκε το χαρτοφυλάκιο της μετανάστευσης, ένα πολύπλοκο ζήτημα που έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια λόγω των πτωχευμένων και αυταρχικών κρατών, όπως είναι η Κούβα, η Νικαράγουα και η Βενεζουέλα, καθώς και από χώρες εκτός Λατινικής Αμερικής , γεγονός που αντανακλά την παγκόσμια αναταραχή και τον αριθμό ρεκόρ προσφύγων..
- Ως Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Διαστήματος, είχε έναν ισχυρό ρόλο στα θέματα εθνικής ασφάλειας, από τη διαστημική εξερεύνηση και τη διαστημική βιομηχανική βάση έως τις απειλές που προέρχονται από την αυξανόμενη επένδυση της Κίνας σε δορυφορικές και αντιδορυφορικές δυνατότητες, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τον σύγχρονο πόλεμο, καθώς και για την καθημερινή επικοινωνία και το εμπόριο.
Εν ολίγοις, η εμπειρία της Χάρις στην εξωτερική πολιτική και όχι μόνο είναι αξιοθαύμαστη και σίγουρα είναι άδικο να μην αξιολογείται με βάσει τις επιδόσεις της αλλά να κρίνεται με βάση στερεοτυπικά κατάλοιπα αιώνων… το φύλο της και την καταγωγή της.
Σε επίπεδο συμβολισμού, η γυναικεία της φύση και η διαπολιτισμικής της ταυτότητα, μπορεί γίνει είτε το ιερό δισκοπότηρο που θα της παραδώσει την Προεδρία των Η.Π.Α, είτε να πυροδοτήσει ένα κυνήγι μαγισσών με δράκους και κακές μάγισσες καθώς ήδη ο πολιτικός αντίπαλος της, ο Ντόναλντ Τράμπ, γνωστός για το μισογυνισμό του και την πολιτική του αγένεια, ξεκίνησε τις γκεμπελικές μεθόδους λάσπης εστιάζοντας στη γυναικεία φύση της Χάρις!! Τι θα μπορούσε να κάνει άλλωστε γνωρίζοντας πως υπολείπεται έτη φωτός σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής του αντιπάλου;
Εν ολίγοις, ο δρόμος για την κατάκτηση της Προεδρίας των Η.Π.Α. από την Κάμαλα Χάρις είναι δύσβατος, κακοτράχηλος και σίγουρα επώδυνος καθώς γνωρίζουμε πόσο βρώμικο παιχνίδι θα παίξει ο Τραμπ και πόσο fake news θα φτιαχτούν στο βωμό της πολιτικής ανθρωποφαγίας. Άλλωστε, η υποψήφια των Δημοκρατικών δεν δείχνει να μασάει τα λόγια της, αν δούμε τις πρώτες απαντήσεις της στον Τραμπ … Δείχνει πολύ ανθεκτική για να λυγίσει. Το τίμημα βαρύ αλλά μια ενδεχόμενη νίκη της θα πυροδοτήσει την έναρξη μιας νέας εποχής στους αγώνες του γυναικείου κινήματος.
Εν κατακλείδι, το διακύβευμα για την αμερικανική κοινωνία είναι το εξής ένα: Θα δώσει την ευκαιρία στην Κάμαλα Χάρις να γίνει ένα παγκόσμιο πολιτικό ίνδαλμα στον αγώνα κατά των διακρίσεων (φυλετικών, σεξιστικών), ως η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος των Η.Π.Α; Για δε την ίδια τη Χάρις το διακύβευμα είναι η κατάρριψη της «γυάλινης οροφής» στο υψηλότερο παγκοσμίως αξίωμα ανοίγοντας το δρόμο στις επόμενες γενιές.
Μένει να μας αποδείξει η Κάμαλα Χάρις ότι στην κούρσα για την προεδρία, ο ουρανός δεν είναι το όριο - είναι μόνο η αρχή του τι μπορεί να επιτευχθεί...