Από τον μηχανισμό εκτόνωσης της έντασης και τις διερευνητικές που επρόκειτο να επαναληφθούν ώστε να εξευρεθούν σημεία επαφής ανάμεσα σε Αθήνα και ’Αγκυρα, με συνοπτικές διαδικασίες οι ελληνοτουρκικές σχέσεις επιστρέφουν στην ένταση.
Με δύο κινήσεις που φέρουν «υπογραφή Ερντογάν», μέσα σε 48 ώρες η Τουρκία εγκατέλειψε επιδεικτικά κάθε προσπάθεια να επιδείξει πνεύμα συνεννόησης - έστω για τα προσχήματα - με αποτέλεσμα να ανοίγει νέος γύρος αντιπαράθεσης, ο οποίος ενδέχεται να είναι μεγαλύτερος χρονικά και περισσότερο επικίνδυνος, καθώς οι προκλήσεις εκδηλώνονται ταυτόχρονα σε δύο μέτωπα:
- Το ερευνητικό πλοίο Όρουτς Ρέις επιστρέφει για δήθεν σεισμικές έρευνες στην ανατολική Μεσόγειο, στα ανοιχτά του Καστελλόριζου. Σύμφωνα με τη νέα τουρκική NAVTEX, το «Όρουτς Ρέις» θα συνοδεύεται από άλλα δύο πλοία, τα «Αταμάν» και «Τζένγκις Χαν» και οι έρευνες θα λάβουν χώρα νότια του Καστελλόριζου ως τις 22 Οκτωβρίου.
- Την ίδια ώρα, η Άγκυρα πυροδοτεί ένταση (και) στην Κύπρο, παραβιάζοντας απροκάλυπτα τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με μία πρόκληση ιστορικών διαστάσεων, ανοίγοντας την παραλία στο Βαρώσι και αποκλείοντας τους νόμιμους άλλοτε κατοίκους της Αμμοχώστου από κάθε πρόσβαση στις εστίες και στις περιουσίες τους. Η κίνηση ανακοινώθηκε παρουσία του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν από τον πρωθυπουργό του ψευδοκράτους, σε μία διόλου τυχαία σύμπτωση.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα εκθέσει για μία ακόμη φορά τους κινδύνους που απορρέουν από την τουρκική συμπεριφορά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή σε επίπεδο ηγετών, την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή. Η κίνηση θα γίνει εκτός ημερήσιας διάταξης. Δεν προβλέπεται νέα συζήτηση επί της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία, ή για το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων σε αυτή την χρονική στιγμή, ωστόσο είναι προφανές ότι η σκέψη αυτή .πιστρέφει ντε φάκτο στο τραπέζι.
Εκτεθειμένη και έκθετη η Μέρκελ
Η επιλογή του Τούρκου Προέδρου να κάνει μεταβολή μέσα σε 48 ώρες και να οδηγήσει σε αναζωπύρωση της έντασης με τις δύο αυτές κινήσεις, αιφνιδίασε το Βερολίνο, που είχε αναλάβει τον πρώτο ρόλο κατά τον διπλωματικό μινι-μαραθώνιο, με στόχο να βρεθεί τρόπος για συνεννόηση μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας.
Είναι εντυπωσιακό ότι ο Ερντογάν δεν δίστασε να αφήσει εκτεθειμένη την Γερμανίδα Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ, η οποία ενεπλάκη προσωπικά με σειρά τηλεφωνημάτων και επαφών, προκειμένου να εκτονωθεί η ένταση.
Ως αποτέλεσμα, η Μέρκελ απέμεινε «ξεκρέμαστη» σε διπλωματικό επίπεδο.
Η στάση του Ερντογάν επιβεβαιώνει, ότι όχι μόνο αποτελεί επιδίωξη και επιλογή του η αντιπαράθεση και η ένταση με την Ελλάδα, αλλά πρακτικά αδιαφορεί για την Ευρώπη και παρά το γεγονός ότι γνωρίζει πως υπάρχουν σενάρια για κυρώσεις, τα οποία «πάγωσαν» με επιθυμία της Μέρκελ και με την ανοχή της Αθήνας.
Η συνταγή που επέλεξε η Γερμανίδα Καγκελάριος με τη λογική «μαστιγίου αλλά και μεγάλου, ορατού καρότου» για την Τουρκία - οι διατυπώσεις ανήκουν σε αρμόδιους Έλληνες διπλωμάτες - αποδεικνύεται ανεφάρμοστη και ανεπαρκής.
Ένας νέος γύρος έντασης μόλις άρχισε. Δεν είναι αποτέλεσμα συμπτώσεων ή τυχαίων περιστατικών. Ο Ερντογάν την επιδιώκει και η ελληνική πλευρά δεν μπορεί να προσδοκά γρήγορα αντανακλαστικά από την Ευρώπη. Με αυτά τα δεδομένα, νέα ευρωπαϊκή στρατηγική έναντι της Τουρκίας δύσκολα θα εκπονηθεί και θα εφαρμοστεί πριν από το τέλος του 2020, σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Επί της ουσίας, μία νέα πραγματικότητα διαμορφωνεται στην Ανατολική Μεσόγειο, με απόλυτη ευθύνη της τουρκικής ηγεσίας.