Ένα φαραωνικό έργο το οποίο σχεδιάζεται από τα πρώτα κιόλας χρόνια εξουσίας των τούρκων ισλαμιστών, επισπεύδεται τώρα εν όψει συμπλήρωσης εκατό χρόνων από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας το 2023.
Ήδη, έχει πλέον διαφανεί πως η διαρκής τοποθέτηση εξωπραγματικών στόχων και η απόπειρα εσπευσμένης επίτευξης τους, οδηγεί αναπόφευκτα την Τουρκία σε οδυνηρές ήττες και σε επικίνδυνη εσωστρέφεια. Είναι πλέον κοινή η πεποίθηση πως η κάθοδος της Τουρκίας προς την συντριβή άρχισε και πλησιάζει ολοένα και περισσότερο.
Ανάμεσα στα τεράστια προβλήματα και στα αδιέξοδα που έχει συσσωρεύσει η συγκυβέρνηση ισλαμιστών και ακραίων φασιστών στην σημερινή Τουρκία, ήρθε στην επιφάνεια και η άμεση αναγκαιότητα πραγματοποίησης του σχεδίου «Κανάλι Κωνσταντινούπολης» (Kanal Istanbul) το οποίο μετατρέπει ουσιαστικά την Πόλη του Κωνσταντίνου σε ένα νησί το οποίο περιβάλλεται γύρω-γύρω από νερά.
Στο σχέδιο αυτό έχει «επενδύσει» πολλά χρήματα σύσσωμη η άρχουσα ισλαμο-φασιστική τάξη των αξιωματούχων της τουρκικής εξουσίας, καθώς και οι Καταριανοί «υποστηρικτές» της τουρκικής οικονομίας: Εδώ και μια τουλάχιστον δεκαετία σχεδόν όλα τα κτήματα, όλα τα ακίνητα που συνορεύουν με το νέο «Κανάλι Κωνσταντινούπολης» μήκους 45 περίπου χιλιομέτρων, εξαγοράστηκαν από τους ιδιοκτήτες τους για ένα κομμάτι ψωμί.
Πόσοι άλλωστε πίστευαν πριν από μερικά χρόνια πως θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί ένα τέτοιο φαραωνικό έργο; Τώρα, όσα κτήματα απαλλοτριωθούν για την κατασκευή του καναλιού, δικαιούνται αστρονομικές αποζημιώσεις τις οποίες καθορίζουν συνήθως οι ίδιοι αξιωματούχοι οι οποίοι είναι και οι (νέοι) ιδιοκτήτες των ακινήτων!
Η επίσπευση του έργου, τα θεμέλια για την κατασκευή του οποίου θα μπουν σύμφωνα με τον Ρ.Τ. Ερντογάν αυτό το καλοκαίρι (δηλώσεις 7/4/2021), οδήγησε την τουρκική πολιτική σκηνή σε μια τεράστια εσωστρέφεια με αποτέλεσμα ισλαμιστές, κεμαλιστές, φασίστες και γενικά όλοι οι παντουρκιστές* να γίνουν κυριολεκτικά μαλλιά κουβάρια!
Η αρχή είχε γίνει παλαιότερα με την εκστρατεία που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2019 ο νέος δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου αποχωρώντας από το κατασκευαστικό πρωτόκολλο που είχε υπογράψει ο ισλαμιστής προκάτοχός του.
Ο νέος δήμαρχος κατήγγειλε το σχέδιο για το νέο «Κανάλι Κωνσταντινούπολης» σαν «εγκληματικό». Κατά τον νέο δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, το κατασκευαστικό κόστος των 11 δισεκατομμυρίων ευρώ καθώς και το (άγνωστο) αστρονομικό ποσό των αποζημιώσεων σε «ημέτερους» από τις απαλλοτριώσεις, αποτελούν μία τεράστια και αλόγιστη σπατάλη πόρων.
Επί πλέον, το έργο θα επιφέρει ανυπολόγιστη φυσική καταστροφή και θα αναμοχλεύσει επικίνδυνα τους ήδη υφιστάμενους σεισμικούς κινδύνους σε μία σεισμογενή περιοχή.
Οι αφίσες της εκστρατείας με συνθήματα όπως «Ή το κανάλι, ή η Ισταμπούλ», «Ποιος έχει ανάγκη το Κανάλι Ισταμπούλ;» οδήγησαν σε διοικητική «έρευνα» εναντίον του Εκρέμ Ιμάμογλου από το τουρκικό υπουργείο εσωτερικών για «χρησιμοποίηση δημόσιων πόρων» προκειμένου ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης να αμφισβητήσει «την αρχή της διοικητικής και πολιτικής ακεραιότητας του κράτους»!
Στις 2 Απριλίου 2021, εκατόν είκοσι έξη (126) πρώην Τούρκοι πρέσβεις δημοσίευσαν κοινή δήλωση προειδοποιώντας ότι το νέο «Κανάλι Κωνσταντινούπολης» θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη Σύμβαση του Μοντρέ του 1936 και να έχει αρνητικές επιπτώσεις στα τουρκικά συμφέροντα, φθάνοντας μέχρι την απώλεια της απόλυτης κυριαρχίας της Τουρκίας στη θάλασσα του Μαρμαρά.
Στις 4 Απριλίου 2021, εκατόν τρείς (103) απόστρατοι ναύαρχοι του τουρκικού πολεμικού ναυτικού εξέδωσαν ανακοίνωση επισημαίνοντας την τεράστια σημασία της συνθήκης του Μοντρέ, σαν συμπλήρωμα της Συνθήκης της Λωζάνης και συστήνοντας επίμονα την αποφυγή όχι μόνο πράξεων αλλά και ρητορικής για την αλλαγή της συνθήκης του Μοντρέ (αναφορά στις δηλώσεις του πρόεδρου του τουρκικού κοινοβουλίου πως «ο Ερντογάν μπορεί να κάνει οτιδήποτε θελήσει με τη συνθήκη»).
Σύμφωνα με τους απόστρατους ναυάρχους οι οποίοι κατηγορούν ευθέως την τουρκική κυβέρνηση για προσπάθεια ισλαμοποίησης των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, η Συνθήκη του Μοντρέ ήταν αυτή που εξασφάλισε στην Τουρκία την ουδετερότητα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Την ίδια ημέρα, οι απόφοιτοι Ναυτικού Γυμνασίου και Ναυτικής Ακαδημίας ετών 1976-1984 (Deniz Aslanları- Λιοντάρια της θάλασσας) δημοσίευσαν μια δήλωση εκφράζοντας την ιδιαίτερη ανησυχία τους για την αμφισβήτηση των θεμελιωδών χαρακτηριστικών της Τουρκικής Δημοκρατίας (κοσμικός χαρακτήρας, κράτος κοινωνικό, κράτος δικαίου, δημοκρατικοί κανόνες) καθώς και στην στόχευση τόσο της ελευθερίας έκφρασης όσο και του ιδίου του Μουσταφά Κεμάλ δημόσια.
Στις 5 Απριλίου 2021, ενενήντα οκτώ (98) πρώην βουλευτές του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP-Kεμαλιστές) σε κοινή τους δήλωση τονίζουν, μεταξύ άλλων, πως «Το κανάλι της Κωνσταντινούπολης δεν μπορεί να γίνει, το Μοντρέ δεν μπορεί να συζητηθεί», «Η Συνθήκη της Λωζάνης ήταν η μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία του Ατατούρκ»και«Η Συνθήκη του Μοντρέ, μας επέτρεψε να έχουμε την απόλυτη κυριαρχία πάνω στη Θάλασσα του Μαρμαρά».
Ταυτόχρονα, καταδικάζουν την τρομοκρατία του Ερντογάν χαρακτηρίζοντας την «πραξικόπημα» και «κατάλυση της Δημοκρατίας».
Ταχύτατα εκδόθηκαν εντάλματα σύλληψης δέκα απόστρατων ναυάρχων (μεταξύ τους και ο «εμπνευστής» της Γαλάζιας Πατρίδας, Τζεμ Γκιούρντενιζ), με την κατηγορία ότι «προσπάθησαν να κάνουν πραξικόπημα μέσω της δήλωσής τους», ενώ ο «συνέταιρος» της τουρκικής εξουσίας αρχηγός των τούρκων φασιστών Ντεβλέτ Μπαχτσελή, απαιτούσε την περικοπή των συντάξεων όλων των ναυάρχων που τόλμησαν να εκφράσουν γνώμη.
Οι συλληφθέντες απόστρατοι λίγες μέρες αργότερα (10/4/2021), κατήγγειλαν τις απαράδεκτες συνθήκες κράτησης τους με επιστολές που «διέρρευσαν» μέσα από τις φυλακές, βαρύνοντας ακόμα περισσότερο το πολεμικό κλίμα που επικρατεί στην τουρκική πολιτική σκηνή.
Στις 6 Απριλίου 2021, εκατόν είκοσι (120) πρώην δικαστικοί καταδίκασαν τις δικαιολογίες των συλλήψεων για δήθεν πραξικόπημα τονίζοντας πως οι απόστρατοι ναύαρχοι «απλώς άσκησαν τα δικαιώματά τους και εξέφρασαν τις απόψεις τους για ένα θέμα που ενδιαφέρει ολόκληρο το έθνος».
Συμπεράσματα: Η εμμονή του (κατά τον Ιταλό Πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι) δικτάτορα της Τουρκίας να γίνει το Κανάλι της Κωνσταντινούπολης μέχρι το 2023, υπαγορεύεται από πολλούς και διαφορετικούς λόγους, μεταξύ των οποίων:
Η άμεση ανάγκη ικανοποίησης των ανήσυχων αξιωματούχων του καθεστώτος, των Καταριανών «υποστηρικτών» και της «Φαμίλιας Ερντογάν» με αστρονομικές αποζημιώσεις για την κατασκευή του καναλιού και την μεγάλη υπεραξία των «παράκτιων» προς το νέο κανάλι ακινήτων.
Η ανάγκη επίδειξης ενός «μεγαλειώδους» έργου στο εσωτερικό της Τουρκίας εν όψει των εορτασμών των εκατό χρόνων από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής «Δημοκρατίας».
Η απογοητευτική εσωτερική κατάσταση (υποτίμηση τουρκικής λίρας, Κουρδικό, πληθωρισμός, ανεργία, πανίσχυρο τρίτο κύμα πανδημίας με εγκληματική «διαχείριση», συνεχιζόμενη φοιτητική κινητοποίηση, καθίζηση εκλογικών ποσοστών ισλαμιστών και φασιστών, διώξεις αντιφρονούντων, φυλακίσεις δημοσιογράφων κ.α.π.) και η άμεση ανάγκη τόνωσης της οικονομίας και της απασχόλησης με ένα γιγαντιαίο έργο υποδομής.
Η προβληματική πορεία των εξωτερικών «μετώπων» (Συρία, Λιβύη, Ιράκ, Ε.Ε. & Ελλάδα-Κύπρος, Η.Π.Α., Αίγυπτος, Ισραήλ κ.α.π.), ενισχύουν την ανάγκη ενός εντυπωσιακού «αντιπερισπασμού», στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, τον οποίο θα δημιουργήσει η άμεση κατασκευή του νέου καναλιού.
Υπάρχουν ακόμα τα γεωπολιτικά όνειρα που δημιουργούνται σε πολλούς από την κατασκευή και την λειτουργία του νέου καναλιού. Υπάρχουν όμως μια δήλωση και μια ανακοίνωση Ρωσικής «προέλευσης» που βάζουν τα πράγματα στην θέση τους:
Η δήλωση ανήκει στον πρεσβευτή της Ρωσίας στην Τουρκία Aleksey Yerkhov στο κανάλι «Ρωσία 24» (6/4/2021), στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρει και τα εξής: «Το έργο είναι κατά κύριο λόγο δουλειά των τουρκικών αρχών, μιλάμε για ένα οικονομικό σχέδιο που θα εφαρμοστεί στην τουρκική επικράτεια και από τις τουρκικές δυνάμεις…. το Canal Istanbul δεν θα ακυρώσει σε καμία περίπτωση τις απαιτήσεις της Σύμβασης του Μοντρέ, σε καμία περίπτωση δεν θα αλλάξει τους περιορισμούς που επιβάλλει στις απαιτήσεις διέλευσης από τα στενά, όπως και στη συνολική χωρητικότητα πολεμικών πλοίων μη παράκτιων κρατών της Μαύρης Θάλασσας και πολλά άλλα πράγματα που περιλαμβάνονται στη συνθήκη».
Η ανακοίνωση ανήκει στο Κρεμλίνο και εκδόθηκε μετά από την τηλεφωνική επικοινωνία Πούτιν – Ερντογάν (9/4/2021): «Σε σχέση με τα σχέδια κατασκευής από την Τουρκία της διώρυγας της Κωνσταντινούπολης από ρωσική πλευράς δόθηκε έμφαση στη διατήρηση, με στόχο τη διασφάλιση της περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας, του ισχύοντος καθεστώτος των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης του Μοντρέ του 1936».
Τα πολλά συμβαλλόμενα μέρη της Συνθήκης του Μοντρέ (Βουλγαρία, Ρουμανία, Σοβιετική Ένωση, Τουρκία, Αυστραλία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Αγγλία, Γιουγκοσλαβία) δεν επιτρέπουν εύκολα αυθαίρετη ή μονομερή δράση της Τουρκίας. Έτσι εξηγούνται και οι δηλώσεις Ερντογάν (7/4/2021) και Τσαβούσογλου (6/4/2021) ότι δεν καταργείται η Συνθήκη του Μοντρέ και ότι το νέο κανάλι δεν επηρεάζει την Συνθήκη του Μοντρέ.
Πάντως, στην δημιουργία του νέου καναλιού είναι πολύ πιθανό η Τουρκία να ενθαρρύνεται συστηματικά από τον Αμερικανικό παράγοντα, ο οποίος είναι λογικό να θεωρεί πως με την λειτουργία του νέου καναλιού θα μπορέσει να παρακάμψει τους ενοχλητικούς περιορισμούς που επιβάλλει η Συνθήκη του Μοντρέ, αυξάνοντας κατά το δοκούν την στρατιωτική του παρουσία στην Μαύρη Θάλασσα.
Με λίγα λόγια, το «Κανάλι Κωνσταντινούπολης» αποτελεί ένα ακόμα μετέωρο βήμα του τούρκου δικτάτορα προκειμένου να κρατηθεί στην εξουσία, περιπλέκοντας ακόμα περισσότερο το θολό, εσωτερικό και διεθνές, τοπίο της σημερινής Τουρκίας…
***
*Παντουρκισμός και τουρκική πολιτική απέναντι στον ελληνισμό περιγράφονται στο διαχρονικό, αυτοβιογραφικό βιβλίο «Το Θαύμα – Μια πραγματική ιστορία» που είναι διαθέσιμο εντελώς δωρεάν τόσο στην 5η Ελληνική e-έκδοση (2020) όσο και στην 3η Αγγλική e-έκδοση (2019) από την Βιβλιοθήκη του International Hellenic Association.
Πρώτη δημοσίευση στο The Analyst.gr