Μετά τα πρόσφατα επεισόδια στη Φιλαδέλφεια, συνεχίζονται οι ανακοινώσεις του αρμόδιου υπουργείου περί απομακρύνσεων και καρατομήσεων χαμηλόβαθμων και υψηλόβαθμων αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας, σε μία απεγνωσμένη προσπάθεια της πολιτείας να καλύψει τις δικές της ευθύνες για τον χαμό ενός ακόμη νέου ανθρώπου στο βωμό της τυφλής οπαδικής βίας.
Οι ευθύνες της Ελληνικής Αστυνομίας είναι πράγματι αδιαμφισβήτητες. Και αυτή η διαπίστωση επιφέρει ένα τεράστιο πλήγμα στην εικόνα του αστυνομικού σώματος που τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων, μαστίζεται και από σοβαρά κρούσματα διαφθοράς. Γι’ αυτό και η έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη πρέπει να είναι ενδελεχής και να αποδοθούν οι ευθύνες σύμφωνα με το γράμμα το νόμου.
Ωστόσο, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εκμηδενίζεται και να ευτελίζεται ένα ολόκληρος θεσμός του δημοκρατικού πολιτεύματος που έχει ως αποστολή την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Και τούτο διότι η συντριπτική πλειοψηφία των αστυνομικών, και δη των χαμηλόβαθμων οι οποίοι αποτελούν τον κορμό του αστυνομικού σώματος, εκτελούν τα καθήκοντά τους με ευσυνειδησία και συχνά με κίνδυνο της ζωής τους.
Τούτων δοθέντων, οι συνεχείς ανακοινώσεις περί μετακινήσεων και καρατομήσεων αξιωματικών υποδηλώνουν τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το αστυνομικό σώμα στις εσωτερικές δομές λειτουργίας του, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αναδεικνύουν τα γενεσιουργά αίτια των χρόνιων δυσλειτουργιών της Ελληνικής Αστυνομίας.
Οι δυσλειτουργίες της Ελληνικής Αστυνομίας οι οποίες συχνά έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα στην εκπλήρωση της αποστολής της και κυρίως στην αποτελεσματικότητα των ενεργειών της, πρέπει να αναζητηθούν στους απαρχαιωμένους εσωτερικούς μηχανισμούς διοίκησης και λειτουργίας του αστυνομικού σώματος.Και στην προκειμένη περίπτωση οι ευθύνες της ελληνικής πολιτείας είναι τεράστιες και διαχρονικές, διότι συνεχίζει να αδιαφορεί πλήρως για τον εκσυγχρονισμό της Ελληνικής Αστυνομίας.
Συγκεκριμένα, η Ελληνική Αστυνομία διέπεται από ένα απαρχαιωμένο σύστημα αξιολόγησης του αστυνομικού προσωπικού το οποίο είναι μοναδικό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Έτσι λοιπόν οι ετήσιες κρίσεις των αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας διεξάγονται υπό τον σφιχτό εναγκαλισμό της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας σε ένα πλαίσιο πλήρους αδιαφάνειας και παντελούς έλλειψης αντικειμενικότητας. Οι προαγωγές και οι αποστρατείες των αξιωματικών αποφασίζονται υπό την επήρεια ενδογενών και εξωγενών παραγόντων, γεγονός που πλήττει ανεπανόρθωτα το κύρος της Ελληνικής Αστυνομίας.
Μετά τις προαγωγές και αποστρατείες των αξιωματικών, ακολουθεί η διαδικασία τοποθέτησης τους σε νευραλγικές θέσεις διοίκησης του αστυνομικού σώματος. Δυστυχώς και εν προκειμένω η όλη διαδικασία διέπεται από έλλειψη αντικειμενικότητας και πλήρους αδιαφάνειας. Ενώ σε κάθε σύγχρονη αστυνομία οι θέσεις διοίκησης των νευραλγικών υπηρεσιών προκηρύσσονται με εσωτερικούς διαγωνισμούς που καθορίζουν συγκεκριμένα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα και προϋποθέσεις προκειμένου να διασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή επιλογή του αξιωματικού, μια τέτοια διαδικασία είναι παντελώς άγνωστη ακόμη και σήμερα, εν έτει 2023, για την Ελληνική Αστυνομία.
Οι ευθύνες λοιπόν για τη ραγδαία εξέλιξη της οπαδικής βίας με απώλειες ανθρώπινων ζωών όπως και για τη ραγδαία εξέλιξη της διαφθοράς στο αστυνομικό σώμα, δεν αφορούν μόνο την Ελληνική Αστυνομία. Αφορούν το ελληνικό πολιτικό σύστημα στο σύνολο του και ειδικότερα την εκάστοτε κυβέρνηση της χώρας που ασκεί τον έλεγχο του αστυνομικού σώματος με κομματικά κριτήρια και πελατειακές σχέσεις.
Εν κατακλείδι, απαιτούνται ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στις εσωτερικές δομές και λειτουργίες της Ελληνικής Αστυνομίας, προκειμένου να καταστεί μια σύγχρονη και αποτελεσματική αστυνομία εφάμιλλη των σύγχρονων ευρωπαϊκών αστυνομιών.
*Ο κ. Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και Υποστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας. Έχει διατελέσει προϊστάμενος των εθνικών υπηρεσιών Interpol και Europol και υπεύθυνος εξωτερικών και δημοσίων σχέσεων της Ευρωπαϊκής Αστυνομίας στη Χάγη.