Τα μουσικά παραμύθια είναι ένας τομέας της δημιουργίας – για παιδιά προφανώς πρώτιστα αλλά όχι και αποκλειστικά – στον οποίο επενδύει πολύ το Ελληνικό Σχέδιο, ο μη κερδοσκοπικός φορέας του Δημήτρη Παπαδημητρίου, αναθέτοντας συχνά σε συνθέτες/ιδες να γράψουν τέτοια. Τις περισσότερες φορές ατό γίνεται με αφορμή τις Εορτές αλλά την εφετινή σεζόν ακολουθήθηκε διαφορετική πρακτική και αντί για χριστουγεννιάτικα παραμύθια θα έχουμε αποκριάτικα.
Έτσι λοιπόν αύριο και μεθαύριο, Σάββατο 8 και Κυριακή 9 Φεβρουαρίου, θα παρουσιαστούν στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση (προσοχή, η ώρα έναρξης είναι αντίστοιχα 6 και 5 μ. μ., ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για κατά βάση παιδική εκδήλωση) δύο νέα μουσικά παραμύθια.
Το πρώτο είναι το «Ο πετεινός στο καρναβάλι» σε κείμενο του καταξιωμένου στιχουργού Κώστα Φασουλά, μουσική Αγγελου Αγγέλου και αφηγητή τον ηθοποιό και τραγουδιστή Λευτέρη Ελευθερίου.
Το δεύτερο είναι το «Αποκριάτικο ξόρκι» σε κείμενο της θεατρικής ομάδας Φλου, μουσική Τάσου Ρωσόπουλου και αφήγηση από τα πέντε μέλη (τρεις γυναίκες και δύο άντρες ηθοποιοί) της ίδιας της ομάδας Φλου.
Αμφότερα θα τα συνοδεύσει το δεκαμελές Ventus Ensemble (το οποίο αποτελείται κατά κύριο λόγο από πνευστά αλλά και κρουστά από δύο μάλιστα εκτελεστές και πιάνο) υπό την διεύθυνση του άριστου και πολύ έμπειρου μαέστρου Μιχάλη Οικονόμου. Τι μπορεί όμως να ωθήσει κάποιον να γράψει σήμερα παραμύθια και μάλιστα αποκριάτικα; Ουδείς πιο κατάλληλος να μας το εξηγήσει από τους συγγραφείς τους.
Τι κυρίως επιδιώκετε να πείτε και να μεταφέρετε, σε σχέση με την Αποκριά και γενικότερα, στα παιδιά με το παραμύθι σας;
Κώστας Φασουλάς: Στο παραμύθι «O πετεινός στο καρναβάλι» προσπάθησα να καταδείξω την αξία του χιούμορ στην ανθρώπινη ζωή και όχι μόνο. Ο πετεινός «δανείζεται» την εξωστρέφεια της Αποκριάς, το διασκεδαστικό περιβάλλον του καρναβαλιού και, ως γνήσιος πετεινός, διηγείται καρναβαλικές ιστορίες σχεδόν ανατρεπτικές σε σχέση με την επιθυμίες, τα όνειρα, τους ναρκισσισμούς και τις προσδοκίες αρκετών φίλων του από το ζωικό βασίλειο.
Βερόνικα Δαβάκη, εκ μέρους της ομάδας Φλου: Ανάμεσα στην ομάδα Φλου και τον κύκλο Μουσικά Παραμύθια του Ελληνικου Σχεδίου υπάρχει ένα νευραλγικό κοινό σημείο, ο ήχος. Θέλουμε να δώσουμε στους ακροατές , μικρούς και μεγάλους, τον χώρο και την δυνατότητα μέσω μιας ιστορίας να φτιάξουν μόνοι τους την εικόνα, τα τοπία η ή τα πρόσωπα! Στο παραμύθι μας «Το ξορκι της Αποκριάς» οι Απόκριες ήταν μια αφορμή και έπειτα έγιναν το ιδανικό έναυσμα για να μιλήσουμε για την διαφορετικότητα, τη δύναμη της μουσικής αλλά και για την μεταμφίεση, την χρήση της μάσκας και την απελευθερωτική της δύναμη!
Ρώτησα αντίστοιχα τους δύο συνθέτες για το πως αντιμετώπισαν τα κείμενα που έπρεπε όχι απλά να επενδύσουν αλλά επίσης και, λόγω της ιδιαίτερης φύσης των συγκεκριμένων έργων τους, να «ζωντανέψουν».
Με ποια μουσικά μέσα επιλέξατε να αποδώσετε το «μήνυμα» του παραμυθιού το οποίο επενδύει το έργο σας;
Τάσος Ρωσόπολος: Η εμπειρία που μου έδωσαν τα προηγούμενα αντίστοιχα έργα με κάνουν πια σίγουρο ως προς το συμπέρασμα ότι τα παιδιά δεν έχουν δυσκολία να αντιληφθούν την μουσική όσο σύνθετη και αν είναι, συνεπώς δεν χρειάζεται η απλοϊκή εκδοχή της ονομαζόμενης «μουσική για παιδιά» που έχει καθιερωθεί. Τα μέσα που χρησιμοποιώ ορίζονται αποκλειστικά από την δραματουργία του κειμένου με βάση μια μίξη τεχνικών. Στόχος είναι να ενεργοποιηθεί η φαντασία μικρών και μεγάλων δημιουργώντας τις δικές τους μοναδικές εικόνες, πράγμα αναγκαίο σε μια εποχή που η γρήγορη και εντυπωσιακή εικόνα η οποία κυριαρχεί στην τηλεόραση, το σινεμά και τα video games περιορίζει την φαντασία όλων μας.
Αγγελος Αγγέλου: Συνθέτοντας τη μουσική για το παραμύθι του Κώστα Φασουλά έδρασα περισσότερο ως εικονογράφος. Δημιούργησα δηλαδή μουσικές «εικόνες» που πλαισιώνουν την αφήγηση λειτουργώντας ποικιλοτρόπως, Άλλοτε περιγράφουν την δράση, άλλοτε δίνουν έμφαση σε κάποια μεμονωμένα στοιχεία της αφήγησης και άλλοτε λειτουργούν προσθετικά, προσδίδοντας νέα νοήματα, προετοιμάζοντας μια κατάσταση, μαρτυρώντας κάποιο συναίσθημα ή δημιουργώντας απροσδόκητες εκπλήξεις.
Η επιλογή του Ventus Ensemble έγινε πριν την σύνθεση των έργων ή μετά; Είτε στη μια περίπτωση είτε στην άλλη ποια είναι η σημασία για την φύση των έργων σας του ότι είναι ένα σύνολο πνευστών και κρουστών και πόσο επηρέασε αυτό την γραφή και την ανάπτυξη τους;
Τ. Ρ.: Οι Ventus Ensemble είναι ένα από τα σημαντικότερα μουσικά σύνολα στην Ελλάδα. Για δεύτερη φορά συνεργαζόμαστε σε αντίστοιχο project και χαίρομαι πολύ για αυτό. Είναι ηχητικά πρωτότυπο το αποτέλεσμα για τους ακροατές με έναν συνδυασμό οργάνων που δεν ακούγεται συχνά στις αίθουσες συναυλιών. Προσωπικά και με δεδομένο ότι δεν διαχωρίζω την ενορχήστρωση από την σύνθεση σαφώς και οι Ventus με επηρέασαν κατά την διάρκεια της πρώτης. Επιπλέον, επειδή σχεδόν με όλους τους μουσικούς έχω προσωπική σχέση, εμπνεύστηκα από την μουσική τους προσωπικότητα και πολλά σόλι τα έγραψα συγκεκριμένα για καθέναν τους. Είναι πολύ όμορφο αυτό καθώς η μουσική είναι μια αναπνοή που την δίνουν οι ίδιοι οι μουσικοί.
Α. Α.: Πάντοτε το μουσικό σύνολο επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα, πόσο μάλλοβ όταν μιλάμε για ένα τόσο ιδιαίτερο σχήμα όπως οι Ventus για αυτό και κάθε συνθέτης οφείλει να το λαμβάνει υπόψη του από την αρχή. Προσωπικά επιχείρησα να αναδείξω το σύνολο δημιουργώντας αρκετά σολιστικά θέματα για κάθε ένα από τα όργανά του αλλά και ολόκληρα τμήματα στα οποία παρουσιάζονται και προβάλλονται οι μουσικές οικογένειες (ξύλινα και χάλκινα πνευστά και κρουστά) του συνόλου καθώς και οι δυνατότητες και οι ιδιαιτερότητες μικρότερων και μεγαλύτερων οργανικών σχήματων. Τελικός στόχος μου η ποικιλία των μουσικών ακουσμάτων, οι αντιθέσεις και, πάνω απ’ όλα, η ανάδειξη της υπέροχης ιστορίας του Κώστα Φασουλά και των νοημάτων της.
Ακόμα λοιπόν και όσοι και όσες δεν είμαστε – ή ούτε καν έχουμε – παιδιά θα είμαστε εκεί για να δούμε με τα μάτια μας και να ακούσουμε με τα αυτιά του κεφαλιού την δράση και με εκείνα του μυαλού και της ψυχής την μουσική αυτών των παραμυθιών.