Υπογράφει το πέμπτο μυθιστόρημα της (τέταρτο κατά σειρά με το οποίο ολοκληρώνει την πρώτη τετραλογία βιβλίων - αναφορά στη γυναίκα), αλλά και το σενάριο της πολυαναμενόμενης ταινίας του Άγγελου Φρατζή για τη ζωή της στιχουργού Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, που ξεκίνησε γυρίσματα στα τέλη Ιουνίου και θα βγει στις αίθουσες στις 19 Δεκεμβρίου.
Με αφορμή «Το τελευταίο reunion» (εκδόσεις Key Books) που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι, η σεναριογράφος και συγγραφέας Κατερίνα Μπέη απαντά στις ερωτήσεις της HuffPost Greece.
Μιλά για τις ανδρικές και τις γυναικείες φιλίες -εξηγώντας μεταξύ άλλων, γιατί κατά τη γνώμη της οι ανδρικές φιλίες έχουν υμνηθεί περισσότερο- σχολιάζει τη φράση της ηρωίδας της «τελικά δεν είμαστε ούτε τα ταλέντα μας, ούτε η ευφυΐα μας. Δυστυχώς, το πεπρωμένο μας είναι ο χαρακτήρας μας», δηλώνει ότι ευτυχία είναι «να έχεις την ελευθερία να είσαι, αυτό που θες να είσαι» (και συγκινεί με την απάντηση περί επιτυχίας), αποκαλύπτει ότι ο σύντροφος της, σκηνοθέτης Νίκος Περάκης δεν είναι ο πρώτος αναγνώστης της και μιλά για την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου που «είχε κάτι πολύ ‘μοντέρνο‘, πολύ ανατρεπτικό και ουσιαστικά φεμινιστικό, χωρίς ‘σουφραζετισμούς’ και υπερβολές, στον τρόπο που βουτούσε στα πάθη της».
-Εάν σας ζητούσα να συμπυκνώσετε σε πέντε γραμμές το στόρι του τελευταίου σας βιβλίου, τι θα γράφατε;
Η συνάντηση μιας τάξης συμμαθητών μετά από περίπου είκοσι χρόνια και όλες οι «παρενέργειες» αυτού του debate με το παρελθόν. Τρεις αφηγήτριες σε διαφορετική φάση της ζωής τους, βρίσκονται σε συνθήκες αναγκαστικού απολογισμού. Με άλλη εντελώς ματιά και άλλα συναισθήματα, αλλά πάντα με χιούμορ και αυτοσαρκασμό, αντιμετωπίζουν τον «καθρέφτη» τους, μέσα από τα μάτια των συμμαθητών τους κι αυτή η εμπειρία γίνεται αφορμή για να έρθουν και πιο κοντά, αλλά και για να αλλάξουν τις ζωές τους.
- «Το τελευταίο reunion», η επανένωση των ηρωίδων σας από τα προηγούμενα βιβλία σε μία ιστορία ζόρικων απολογισμών, πότε προέκυψε ως ιδέα;
Από το δεύτερο βιβλίο μου, το «Επάγγελμα ερωτευμένη» όταν «έχτιζα» το σύμπαν της ηρωίδας, της Ρέας- οικογένεια, συμμαθητές, συμφοιτητές κτλ- σκέφτηκα ότι μπορεί να έχει ενδιαφέρον, να είναι συμμαθήτρια με την ηρωίδα του πρώτου βιβλίου μου, του «Κι αν μου κάτσει», την Τίνα, πιο πολύ ως κλείσιμο ματιού στους αναγνώστες και των δύο βιβλίων. Τελειώνοντας το όμως, μου είχε έρθει κι η ιδέα να τις ξαναβρούμε σε ένα reunion, αργότερα. Έτσι όταν έγραφα το «Στην Χώρα του Παντού και του Πουθενά» ήξερα πως οι ηρωίδες θα ξανασυναντηθούν με τις άλλες, στο τέταρτο βιβλίο της σειράς.
-Η γυναικεία φιλία -με όλα όσα φέρει, αγάπη, κατανόηση, στήριξη, συχώρεση, ζήλια, ακόμη και προδοσία- βρίσκεται σταθερά στο επίκεντρο των ιστοριών σας. Τελικά, η περιβόητη ανδρική φιλία, που τόσο έχει υμνηθεί, τι ακριβώς είναι;
Η αντρική φιλία, είναι ίσως πιο άδολη αλλά σίγουρα πιο απλοϊκή. Όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά γιατί κι οι άντρες είναι πιο ευθείς, πιο απλοί, πιο ξεκάθαροι, πιο εύκολα «αναγνώσιμοι». Όταν λένε «όχι» είναι «όχι» κι όταν λένε «ναι» είναι «ναι». Αρκούν έτσι, λίγα κοινά σημεία για να έρθουν δυο άντρες κοντά: δυο μπύρες, ένα ματς, μια κουβέντα για τη δουλειά ή για μια γυναίκα.
Οι γυναίκες, ως πιο αναλυτικά, πιο πολύπλοκα πλάσματα, ψειρίζουν το κάθε τι, κάνουν σενάρια -συχνά ανυπόστατα- χαώνονται πολλές φορές, αλλά ψάχνουν τα πάντα σε βάθος. Έτσι και οι φιλίες τους είναι πιο δοκιμασμένες, πιο βαθιές γι αυτό και πιο δύσκολες, πιο εκρηκτικές και πιο σπάνιες.
Το γεγονός ότι έχουν υμνηθεί περισσότερο οι αντρικές φιλίες, μπορεί να οφείλεται στο ότι είναι και ιστορίες που έχουν γραφτεί από άντρες, για άντρες. Όσο οι γυναίκες αποκτούν φωνή, αυτό πιστεύω παύει να είναι τόσο μονομερές.
-Μία από τις ηρωίδες σας λέει (σκέφτεται) «τελικά δεν είμαστε ούτε τα ταλέντα μας, ούτε η ευφυΐα μας. Δυστυχώς, το πεπρωμένο μας είναι ο χαρακτήρας μας». Να υποθέσω ότι είναι ένα συμπέρασμα ζωής που υιοθετείτε; Το πιστεύατε από μικρή;
Το πιστεύω απόλυτα. Το βλέπω γύρω μου και βέβαια το βλέπω στον εαυτό μου. Ό,τι δεν κατάφερα να κάνω, είναι ό,τι δεν προσπάθησα αρκετά. Και γύρω μας, υπάρχουν ένα σωρό ταλαντούχοι κι έξυπνοι άνθρωποι, που τους έχει καταπιεί η ανασφάλεια, ο δύσκολος χαρακτήρας, η ατολμία, η τεμπελιά, αλαζονεία ή η παραίτηση.
Αυτή βέβαια, η όψιμη «σοφία» ήρθε με τον καιρό κι είναι ίσως από τα λίγα καλά που φέρνει ο χρόνος.
-Υπάρχει το ενδεχόμενο «Το τελευταίο reunion» να γίνει ταινία;
Αυτό δεν μπορώ να το απαντήσω εγώ, μόνο να το ευχηθώ. Η παραγωγή μιας ταινίας, είναι μια πολυδάπανη διαδικασία που έχει να κάνει κυρίως με τη χρηματοδότησή της.
-Υπογράφετε το σενάριο για την ταινία του Άγγελου Φραντζή «Ευτυχία» που αφηγείται τη ζωή της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. Πόσο οικεία σάς ήταν η φιγούρα της γυναίκας αυτής -και τα τραγούδια σε στίχους δικούς της- όταν αρχίσατε να γράφετε το σενάριο; Προηγήθηκε κάποια έρευνα; Τι σας έχει εντυπωσιάσει περισσότερο στον βίο και την πολιτεία της;
Η Ευτυχία ήταν μια ελεύθερη ψυχή, μια γυναίκα που δεν «κόλλωνε» πουθενά. Είχε πηγαίο χιούμορ, μια λοξή ματιά για τη ζωή και μια παράξενη γοητεία που την έκανε να μπαινοβγαίνει με ευκολία, σε όποιον χώρο ήθελε, μια εποχή που κάτι τέτοιο ήταν σχεδόν αδιανόητο για μια γυναίκα.
Τα τραγούδια της, είναι σε όλους μας οικεία, μιας κι έχει υπογράψει τα πιο γνωστά ρεμπέτικα και όχι μόνο. Από την πρώτη στιγμή που άρχισα να διαβάζω το βιβλίο της εγγονής της Ρέας Μανέλη (στο οποίο βασίστηκε κι η ταινία) όχι μόνο ένιωσα οικειότητα με την Ευτυχία, αλλά με γοήτευσε, με συγκίνησε και με μάγεψε. Είχε κάτι πολύ «μοντέρνο», πολύ ανατρεπτικό και ουσιαστικά φεμινιστικό, χωρίς «σουφραζετισμούς» και υπερβολές, στον τρόπο που βουτούσε στα πάθη της, χωρίς να υπολογίζει τίποτα και στην ορμή που διεκδικούσε τη ζωή της κι αντιπαρερχόταν τις δυσκολίες.
Φυσικά και προσπάθησα να διαβάσω, ό,τι έχει γραφτεί για την Ευτυχία, αλλά μίλησα αρκετές φορές και με τον τελευταίο της απόγονο, τον εγγονό της, τον Αλέξη Πολυζωγόπουλο που μας βοήθησε με τον Άγγελο Φρατζή αλλά και με τις ηθοποιούς που παίζουν την Ευτυχία (Κάτια Γκουλιώνη και Καρυοφυλλιά Καραμπέτη) να «φωτίσουμε» καλύτερα κάποιες πλευρές της.
-Και μιας και μιλάμε για την «Ευτυχία», τι σημαίνει (για εσάς) ευτυχία;
Να έχεις την ελευθερία να είσαι, αυτό που θες να είσαι.
-Επιτυχία;
Να συνεχίζεις να προσπαθείς με παιδικό ενθουσιασμό και να διατηρείς μια ισορροπία, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της προσπάθειάς σου.
-Ο πρώτος αναγνώστης σας είναι ο Νίκος Περάκης; Εννοώ, πέραν των σεναρίων.
Όχι. Πρώτη αναγνώστρια μου είναι εδώ και δέκα πέντε χρόνια, η καλή μου φίλη, η σκηνοθέτης Πηγή Δημητρακοπούλου. Η Πηγή έχει έναν πολύ εύληπτο τρόπο να εντοπίζει τι δεν πάει καλά, και να το περιγράφει κι αυτό είναι πολύ βοηθητικό. Οι γυναίκες, είπαμε, είναι πιο αναλυτικές και πιο περιγραφικές και αυτό, σε κάποιες δουλειές είναι πολύ χρήσιμο.
Με τον Νίκο Περάκη, μπορεί να τα χω συζητήσει πριν, αλλά τα διαβάζει συνήθως τυπωμένα.
Είναι πολύ βοηθητικό κι ανακουφιστικό, πάντως, σε μια τόσο μοναχική δουλειά όπως είναι το γράψιμο, να έχεις γύρω σου, δυο τρεις ανθρώπους που εμπιστεύεσαι κι είναι στο ίδιο μήκος κύματος με σένα και να μπορείς να μοιράζεσαι αυτά που σε απασχολούν.
-Βιβλίο ή σενάριο; Ποιο απαιτεί περισσότερη δουλειά; Ποιο έχει μεγαλύτερη απόλαυση; Περισσότερα χρήματα;
Πιο δύσκολο να γραφτεί, είναι μακράν το σενάριο. Και πιο άχαρο βέβαια γιατί, δεν περιγράφεις συναισθήματα και σκέψεις, δεν πλατειάζεις: ότι γράφεις είναι αυτό που φαίνεται ή ακούγεται. Επίσης έχεις και αρκετούς τεχνικούς περιορισμούς πχ μην έχεις ακολουθία σκηνών σε κλειστούς χώρους και γίνεται κλειστοφοβικό αλλά και σοβαρούς περιορισμούς μπάτζετ. Στο βιβλίο αντίθετα μπορείς να ισχυριστείς οτιδήποτε, να πας τους ήρωές σου ακόμη και στο διάστημα κι όλα αυτό να μη κοστίσει τίποτα παραπάνω. Από την άλλη το βιβλίο, είναι από την αρχή ως το τέλος μοναχική διαδικασία κάτι που απαιτεί να αυτοπειθαρχία και «αυτό-ντοπάρισμα».
Το σενάριο σου δίνει τη χαρά, μετά να συνεργαστείς με πολλούς ανθρώπους και να μοιραστείς την αγωνία, τη συγκίνηση, τις δυσκολίες και τις χαρές και με άλλους, αλλά «φεύγει» από τα χέρια σου, από τη στιγμή που μπαίνει σε παραγωγή. Από αυτό το σημείο και μετά, παύει να είναι «σου» και γίνεται «σας».
Στα σενάρια πληρώνεσαι συνήθως όταν τα παραδώσεις και συχνά έχεις κι ένα μικρό ποσοστό στα κέρδη (όταν πρόκειται για ταινία κι όχι για τηλεόραση), ενώ στα βιβλία έχεις απλά ένα ποσοστό, οπότε σε αυτήν τη περίπτωση, όλα εξαρτώνται από τις πωλήσεις.
-Αλήθεια, ποια είναι η προσωπική σας εμπειρία από reunion; Γράφετε ότι, το πιο δύσκολο κοινό είναι οι συμμαθητές. Που εκείνη τη νύχτα της συνάντησης, είναι τα ίδια παιδιά, «… με την ίδια σκληρότητα και την ίδια ανθρωποφαγική διάθεση που είχαν και στο παρελθόν απέναντι στους ομοίους τους».
Σε οργανωμένο reunion δεν έχω πάει. Έχω βέβαια συναντήσει επιλεκτικά, παλιούς συμμαθητές που κάναμε παρέα, αλλά το μαζικό «debate», δεν το έχω ζήσει. Μου φαίνεται πολύ -τσάμπα ανταγωνιστικό- όλο αυτό, αφού καλείσαι να συναντηθείς με ανθρώπους που με τους περισσότερους δεν έκανες καν παρέα. Για να πεις, τι; Πόσο τα κατάφερες στη ζωή σου και πόσο έξυπνα είναι τα παιδιά σου;
Δεν ξέρω… Μπορεί να είναι και δική μου φοβία αυτή η άρνηση και κάποιος ειδικός να έχει πολλά να πει γι αυτό. Ένα καλό πάντως που έχουν τα βιβλία, είναι ότι γράφοντας, επεξεργάζεσαι εκ του ασφαλούς τους φόβους σου. Μπορεί να μην τους ξεπερνάς αλλά τους σκαλίζεις λίγο.
Με μια ματιά
Η Κατερίνα Μπέη τέλειωσε τη Νομική Αθηνών και το Δημοσιογραφικό Κολέγιο. Είναι σεναριογράφος και συγγραφέας. Εργάστηκε για δέκα χρόνια σε περιοδικά (Ταχυδρόμος, Status, HarperBazzar, Esquire, Cosmopolitan κλπ.) και στο ραδιόφωνο (Κλικ, Εν Λευκώ).
Έγραψε σενάρια για σειρές («Λούφα και Παραλλαγή», «Χρυσά Κορίτσια», «Μόνη εξ αμελείας», «Σχεδόν Ποτέ» κλπ.), ταινίες («SuccessStory», «Πέντρο Νούλα», «Η καρδιά του κτήνους», «Φούσκα», «Θηλυκή εταιρία», «Η Λίζα κι όλοι οι άλλο» κλπ.).
Έχει εκδώσει πέντε μυθιστορήματα, («Κι αν μου Κάτσει», «Επάγγελμα ερωτευμένη», «Το τετράδιο της Ευτυχίας», «Στην Χώρα του Παντού και του Πουθενά», «SuccessStory»).