Η Κύπρος διανύει ίσως μια από τις σημαντικότερες προεκλογικές της περιόδους. Οι προεδρικές εκλογές της 28ης Ιανουαρίου διακρίνονται ως εξαιρετικά καίριες, όχι μόνο εξαιτίας των περιστάσεων, αλλά και επειδή ενδεχόμενη ήττα του Αναστασιάδη –και του ΑΚΕΛ από τον πρώτο γύρο– να σημάνει μια νέα περίοδο τόσο για το Κυπριακό, όσο και για όλες τις εκφάνσεις της κυπριακής πραγματικότητας.
Το δίπολο ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ –για κάποιους ΔΗΣΑΚΕΛ– κινδυνεύει, μετά από πολλές δεκαετίες να απολέσει την κυριαρχία του. Όχι τόσο γιατί ο τρίτος πόλος, ο λεγόμενος «ενδιάμεσος χώρος» που αποτελείται από το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ, το Κίνημα Οικολόγων και το Κίνημα Αλληλεγγύη, αναπτύσσει για πρώτη φορά μια μεγάλη και ενιαία –πλην Λιλλήκα– δυναμική, αλλά γιατί το ΑΚΕΛ αμφισβητείται και μοιάζει ανίκανο να επανακτήσει τον κυρίαρχο ρόλο του.
Από την άλλη, ο Δημοκρατικός Συναγερμός, αν και φαίνεται οδηγός μιας νέας πενταετίας Νίκου Αναστασιάδη στο ανώτατο αξίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, εντούτοις δεν φαίνεται να κρατά το κλειδί της υπεροχής, όπως το κρατούσε το 2013 μετά την –όχι και τόσο επιτυχημένη– πενταετία Δημήτρη Χριστόφια και ΑΚΕΛ.
Συσχετισμοί δυνάμεων
Πράγματι, η απορία που πλανιέται είναι το αν ο Νικόλας Παπαδόπουλος, ο οποίος σαν υιός Τάσσου αλλά και σαν φορέας των «δυνάμεων της αλλαγής» κατεβαίνει νωρίτερα απ’ ότι ανέμενε στη μάχη των προεδρικών, μπορεί να είναι –όχι ένας δεύτερος Λιλλήκας– αλλά ο ηγέτης μιας νικηφόρας συνεννόησης που θα προκαλέσει την ήττα του ΑΚΕΛ και θα προσπαθήσει να τα βάλει με την «αυτοκρατορία» που θέσπισε ο ΔΗΣΥ από πολύ παλιά.
Οι συσχετισμοί, πάντως, των δυνάμεων μπορούν εύκολα να ανακαλυφθούν από το εξής: Ο Αναστασιάδης εξελέγη το 2013 με ποσοστό ύψους 57.48%, ο Νικόλας Παπαδόπουλος προωθεί μια «Νέα Στρατηγική για την Κυπριακή Δημοκρατία», ενώ ο εκλεκτός του ΑΚΕΛ, Σταύρος Μαλάς –αν και ανανεωμένος– εμφανίζεται ως ξαναζεσταμένο φαγητό, χωρίς μάλιστα να «πιάνει» τα ποσοστά του κόμματος της Αριστεράς ούτε καν τα πολύ χαμηλά των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου 2016.
Δημοσκοπήσεις για τις δημοσκοπήσεις;
Από κει και έπειτα, η υποψηφιότητα Αναστασιάδη, αν και στα χέρια του εξερράγη η κυπριακή οικονομία –αφού άναψε το φυτίλι ο Χριστόφιας βέβαια– καθώς και η βόμβα της ρεάλ πολιτίκ του κυπριακού προβλήματος, μοιάζει αδύνατο να ηττηθεί είτε από τον Νικόλα είτε από τον Μαλά, με τις δημοσκοπήσεις να τον δείχνουν 10-15 μονάδες πιο ψηλά από τους δύο ανταγωνιστές του.
Όμως, οι δημοσκοπήσεις παρουσιάζουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο. Δείχνουν τον Νικόλα Παπαδόπουλο, που υποστηρίζεται από τα πιο σκληροπυρηνικά κομμάτια της κυπριακής κοινωνίας, πιο ικανό να νικήσει τον Νίκο Αναστασιάδη σε έναν δεύτερο γύρο παρά τον Σταύρο Μαλά, που υποστηρίζεται από το δεύτερο μεγαλύτερο κυπριακό κόμμα, το ΑΚΕΛ.
Αξίζει, εδώ, να σημειωθεί ότι το ΑΚΕΛ διανύει μια από τις χειρότερες στιγμές της ιστορίας του. Πέραν του ότι στις βουλευτικές εκλογές του 2016 κατέγραψε ιστορικά χαμηλά ποσοστά, δεν δείχνει να μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα και, αφού μελέτησε άλλες υποψηφιότητες, επέστρεψε στη δοκιμασμένη –αλλά ηττημένη– συνταγή το Σταύρου Μαλά, ο οποίος στον πρώτο γύρο του 2013 πήρε 26,91%, ενάμισι μόλις βαθμό πάνω από τον ανεξάρτητο Γιώργο Λιλλήκα.
Ποιος θα φέρει την αλλαγή;
Το ΑΚΕΛ και ο Σταύρος Μαλάς δεν μπορούν να πείσουν τις μάζες για ακόμα έναν λόγο: Καθίσταται σαφές ότι η πολιτική της Αριστεράς στο Κυπριακό είναι ταυτόσημη με αυτήν της Δεξιάς. Αναστασιάδης και Μαλάς επιμένουν για επανέναρξη των συνομιλιών μετά τις προεδρικές εκλογές, στη βάση μιας Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και άνευ όρων, τη στιγμή που η Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς δεν δείχνουν έτοιμοι να επανέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Και εδώ ξεπηδά ο Νικόλας Παπαδόπουλος. Ο οποίος, αναντίλεκτα, υποστηρίζεται από επτά κόμματα και οργανώσεις με ισοζύγιο το Κυπριακό και τη Νέα Στρατηγική που αξιώνει. Ούτως ή άλλως, εάν καταφέρει να κερδίσει πρώτα τον Σταύρο Μαλά και το ΑΚΕΛ και έπειτα τον Νίκο Αναστασιάδη θα είναι εξαιτίας του Κυπριακού και της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει.
Τι λέει η κατάσταση; Η πολιτική του εξευμενισμού έχει εκπυρσοκροτήσει στα χέρια του μεγαλύτερου υποστηρικτή της, του Νίκου Αναστασιάδη. Η Τουρκία δεν εμφανίστηκε έτοιμη για λύση στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας τον Ιούλιο και από τότε τα πράγματα είναι αφενός στάσιμα. Αφετέρου η κατοχική δύναμη προχωρεί σε μονομερείς ενέργειες αναβάθμισης του ψευδοκράτους, της ούτω καλούμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου».
Επί της ουσίας, ο Αναστασιάδης ενεπλάκη σε ένα δυσβάστακτο Blame Game. Σε αυτό θα έχανε πανηγυρικά αν δεν τον «υποχρέωναν» οι εκλογές να σκληρύνει τη στάση του. Δεν κέρδισε, βέβαια, αλλά δεν έχασε ολοκληρωτικά, κατορθώνοντας να αποδώσει κάποιες ευθύνες στην Τουρκία και στην αδιαλλαξία της, αν και οι διεθνείς παράγοντες επιρρίπτουν ευθύνες σε όλες τις πλευρές της τράπεζας.
Πρόεδρος λύσης ή Εναλλακτική;
Αυτή την κατάσταση, λοιπόν, θα έχει να αντιμετωπίσει ο επόμενος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και όπως είπαμε, με την Οικονομία να έχει μπει στον δρόμο της, ασχέτως αν οι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι και η νεολαία στο... Λονδίνο, το Κυπριακό, όπως πάντα, καθορίζει την ημερήσια διάταξη.
Αναστασιάδης και Μαλάς θα ακολουθήσουν τον δρόμο που έμαθαν. Θα καθίσουν ξανά στο τραπέζι με τους Τουρκοκύπριους, οι οποίοι πότε εκπροσωπούν τον εαυτό τους πότε τον Ερντογάν και θα προσπαθήσουν να κτίσουν πάνω στα τετελεσμένα που δημιούργησαν κυρίως οι δύο τελευταίες κυβερνήσεις. Άλλωστε, ως «Πρόεδρος λύσης» εξελέγη το 2008 ο Δημήτρης Χριστόφιας και με τον ίδιο προσδιορισμό εξελέγη και ο Νίκος Αναστασιάδης το 2013.
Επομένως, εάν εκλεγεί ο Νικόλας Παπαδόπουλος είναι υποχρεωμένος –κυρίως από τις δυνάμεις που τον στηρίζουν– να βρει μια εναλλακτική οδό για το Κυπριακό, ξεπερνώντας ακόμα και την πεπατημένη του αείμνηστου πατέρα του, Τάσσου Παπαδόπουλου. Και τούτο, όχι ως ένα «σάλτο μορτάλε», αλλά επειδή αποδεδειγμένα η πολιτική των τελευταίων σαράντα χρόνων έχει κλείσει τον κύκλο της –αν όχι στις 24 Απρίλη 2004 και στο μεγαλοπρεπές ΟΧΙ του κυπριακού Ελληνισμού– στις 7 Ιουλίου 2017 στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας.
Το άδειο μας πρόσωπο η Κύπρος το πληρώνει
Πάντως, τον λογαριασμό τον πληρώνει η Κύπρος και ο λαός της. Η ντε φάκτο διαίρεση, η τουρκική κατοχή δεν καθίσταται βιώσιμη, ειδικά με την τροπή που παίρνει η προεδρία Ερντογάν στην Τουρκία. Ο επόμενος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μπορεί απλώς να περιμένει μια στιγμή «καλής θέλησης» από την άλλη πλευρά ή έναν διαλλακτικό ηγέτη της άλλης κοινότητας, πράγματα που αποδείχτηκαν μύθοι τα τελευταία χρόνια. Ο επόμενος Πρόεδρος υποχρεούται να προχωρήσει σε πράξεις. Πέραν των δεσμεύσεων και σε μια περιοχή που το έχει ανάγκη, ο επόμενος Πρόεδρος είναι αναγκασμένος να ξεπεράσει τη μιζέρια των προκατόχων του και να προτάξει ένα πραγματικά ριζοσπαστικό όραμα, που θα απαλλάξει και τον κυπριακό Ελληνισμό από το μαράζι των τελευταίων δεκαετιών.