Η παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου σε τουρκική εκδήλωση και η φωτογράφηση του με Ερντογάν και Τατάρ, προκάλεσε την έντονη δυσφορία Λευκωσίας και Αθήνας με αποκορύφωμα –μέχρι στιγμής- την ακύρωση των συναντήσεων του με το Νίκο Αναστασιάδη και τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Πρόκειται για μία ρήξη με άγνωστη κατάληξη που επήλθε σε τέσσερις πράξεις. Σε μία πέμπτη πράξη όμως, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής μέσω δήλωσης του, απολογείται για την κίνηση που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων.
Πράξη 1
Λίγα 24ωρα πριν από την 76 Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. στη Νέα Υόρκη, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος παρίσταται στα εγκαίνια του λεγόμενου «Σπιτιού της Τουρκίας» στο Μανχάταν, παρουσία του Ταγίπ Ερντογάν αλλά και του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ και μάλιστα φωτογραφίζεται στο παραδοσιακό κόψιμο της κορδέλας. Για την κίνηση του αυτή η Αθήνα έχει πλήρη άγνοια.
Πράξη 2
Αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση της παρουσίας του κ. Ελπιδοφόρου στην τουρκική φιέστα, ξεκινούν αντιδράσεις από την κυπριακή και ελληνική ομογένεια. Ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης ακυρώνει το προγραμματισμένο ραντεβού που είχε μαζί του. Επίσημη αιτιολογία το βεβαρυμένο του πρόγραμμα όμως υπάρχει έντονη δυσφορία της κυπριακής πλευράς από την συμμετοχή του Αρχιεπισκόπου Αμερικής στην εκδήλωση, στην οποία μάλιστα βρισκόταν και ο ηγέτης του ψευδοκράτους Ερσίν Τατάρ. Στην Αθήνα επικρατεί παγωμάρα.
Πράξη 3
Ο κ. Ελπιδοφόρος «ακούει» τις αντιδράσεις και επιχειρεί να αλλάξει το κλίμα. Κύκλοι της Αρχιεπισκοπής Αμερικής επισημαίνουν ότι ο Αρχιεπίσκοπος συνομιλεί και θα συνομιλεί με αξιωματούχους της Τουρκίας, όπως και κάθε άλλης χώρας, στο πλαίσιο της προσπάθειάς του για στήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Οικουμενικής Ορθοδοξίας, της παγκόσμιας και περιφερειακής ειρήνης και του διαθρησκευτικού διαλόγου. Και συμπληρώνουν ότι σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η συμμετοχή του Αρχιεπισκόπου στην τουρκική εκδήλωση.
Στην Αθήνα η δυσφορία διαδέχεται το πάγωμα. Στο αρχικό πρόγραμμα των συναντήσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη υπάρχει μία ξενάγηση του στο νέο Ναό του Αγίου Νικολάου που θα κάνει την Παρασκευή (24/9) ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής.
Πράξη 4
Η δυσαρέσκεια της ελληνικής κυβέρνησης για τον κ. Ελπιδοφόρο εκφράζεται πλέον επίσημα από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Γιάννη Οικονόμου. «Μας ενόχλησαν οι κινήσεις του Αρχιεπισκόπου» τονίζει ο κ. Οικονόμου στις δηλώσεις του, ενώ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ακύρωσης της συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, επικαλούμενος το υπό διαμόρφωση πρόγραμμα του πρωθυπουργού. Λίγες ώρες αργότερα κυβερνητικές πηγές επιβεβαιώνουν ότι τελικά ο κ. Μητσοτάκης δεν θα επισκεφθεί το Ground Zero και το Ναό του Αγίου Νικολάου.
Πράξη 5
Ελπιδοφόρος: Συγνώμη από την Κύπρο
Με το κλίμα να είναι ήδη πολύ βαρύ, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής αφήνει στην άκρη τους «κύκλους» και με προσωπική του δήλωση ουσιαστικά ζητά συγνώμη.
Ολόκληρη η δήλωση του κ. Ελπιδοφόρου:
Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής
23 Σεπτεμβρίου 2021.
Ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος προέβη στην εξής δήλωση στα μέσα ενημερώσεως:
«Ως έλληνας της Κωνσταντινούπολης έχω βιώσει εγώ και η οικογένειά μου τις φοβερές συνέπειες του ξεριζωμού από τις πατρογονικές μας εστίες, όπως πλήθος συμπατριωτών μου, αλλά και των Ιμβρίων και των Τενεδίων, λόγω μιάς ακόμα έξαρσης του κυπριακού ζητήματος τη δεκαετία του 70. Έχω μεγαλώσει με αυτό τον πόνο, γι᾽ αυτό και καταλαβαίνω τον πόνο των κυπρίων αδελφών μας, όπως και τα αισθήματά τους και τις αντιδράσεις τους. Θεωρώ ότι είναι εκφράσεις πόνου ανθρώπων που έχασαν τα πάντα: περιουσίες, πατρίδες, όνειρα, οικογένεια, συγγενείς.
Θέλω, λοιπόν, να δηλώσω σε όλους ότι η παρουσία μου στην εκδήλωση της Δευτέρας, δε θα μπορούσε ποτέ να αποτελεί αναγνώριση μιας συμφοράς, μιας προσφυγιάς, μιας κατοχής. Η παρουσία μου είχε πάντα τον ίδιο σταθερό προσανατολισμό: τον έντιμο και θαρραλέο διάλογο, για ένα μέλλον με ειρήνη και προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας. Είμαστε όλοι ενωμένοι στην υπεράσπιση των εθνικών μας συμφερόντων, ο καθένας με τον τρόπο του και με τον ρόλο του. Αλλά ενωμένοι, προσηλωμένοι στον ίδιο στόχο.
Λυπάμαι ειλικρινά για την οδύνη που άθελά μου προκάλεσα σε Κύπριους και Ελληνοαμερικανούς αδελφούς μου, ιδιαίτερα στο αγαπημένο μου ποίμνιο. Προσεύχομαι να βρεθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στη μαρτυρική Κύπρο, όπως την προσδοκά ο Κυπριακός λαός, με βάση το διεθνές δίκαιο και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ, και εργάζομαι για αυτό το σκοπό.
Η Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής βρίσκεται έναν αιώνα δίπλα στον απανταχού Ελληνισμό, υπερασπιζόμενη τις προσδοκίες του. Η ενότητά μας είναι η διακονία και το χρέος μου».
Πλέον το ερώτημα είναι αν αυτή η συγνώμη αρκεί για να τελειώσει η ένταση που προκλήθηκε στις σχέσεις της κυπριακής και της ελληνικής κυβέρνησης με τον κ. Ελπιδοφόρο ή αν θα υπάρξει συνέχεια που μπορεί να επηρεάσει ακόμα και την Αρχιεπισκοπή Αμερικής.