Η Κίνα έχει επιλέξει μια εντελώς διαφορετική πολιτική προσέγγιση από αυτή των ΗΠΑ για να επεκτείνει την επιρροή της ανά τον κόσμο. Από το 2000 έως και το 2021, έχει δανείσει 1,1 με 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια σε 165 φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με στοιχεία του ερευνητικού εργαστηρίου AidData, του Αμερικανικού Πανεπιστήμιου William & Mary, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, με ναυαρχίδα την πρωτοβουλία «Belt and Road Initiative», (μια ζώνη, ένας δρόμος) το Πεκίνο παραχώρησε χιλιάδες δάνεια για υποδομές σε δρόμους, αεροδρόμια, σιδηροδρόμους και σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από τη Λατινική Αμερική έως τη Νοτιοανατολική Ασία.
Ο θερμοηλεκτρικός σταθμός Hwange της Ζιμπάμπουε για παράδειγμα, επέκτεινε την ικανότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με δάνεια που δόθηκαν από την Κίνα.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η Κίνα να είναι σήμερα ο μεγαλύτερος πιστωτής στον κόσμο και κατ′ επέκταση ο μεγαλύτερος εισπράκτορας, με πάνω από το 50% των χωρών αυτών να δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα δάνεια παρά τους ευνοϊκούς όρους.
Παρότι πολλές φωνές στο εσωτερικό της Κίνας έκαναν δειλά λόγο για ανεύθυνο δανεισμό, το σχέδιο του Σι Τζιπνγκ ήταν αναμφισβήτητα να αποκτήσει τον έλεγχο χωρών, που θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμες στις γεωστρατηγικές φιλοδοξίες του Πεκίνου.
Από την Αφρική στην Ευρώπη
Κι ενώ το 2018, το 31% των δανείων πήγαιναν προς αφρικανικές χώρες έως το 2021 είχαν μειωθεί στο 12%, με την μερίδα του λέοντος να λαμβάνει η Ευρώπη.
Στην ίδια περίοδο ο αντίστοιχος δανεισμός σε ευρωπαϊκές χώρες τετραπλασιάστηκε, καλύπτοντας το 23% του συνολικού δανεισμού του Πεκίνου.
Οι χώρες με τα μεγαλύτερα κινεζικά δάνεια είναι το Πακιστάν, η Σρι Λάνκα και η Αργεντινή, με συνολικά 32,83 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ η Κένυα, η Βενεζουέλα, ο Ισημερινός, η Αγκόλα, το Λάος, η Λευκορωσία, η Αίγυπτος, η Μογγολία και η Ουκρανία είναι μερικοί από τους δανειστές.
Σήμερα, το 55% εκείνων των δανείων έχουν εισέλθει σε περίοδο αποπληρωμής, το οποίο συμπίπτει με μια δύσκολη οικονομικά φάση της παγκόσμιας οικονομίας όπου ο υψηλός πληθωρισμός και τα επιτόκια, πλήττουν την παγκόσμια οικονομία κάνοντας ακόμη πιο δύσκολη την αποπληρωμή τους.
Σε παρόμοια δύσκολη κατάσταση βρίσκεται και η άλλοτε ισχυρή οικονομία της Κίνας, η οποία βλέπει την ανάπτυξη της να «φρενάρει» τα τελευταία δύο χρόνια λόγω της πανδημίας και της κτηματομεσιτικής φούσκας.
Κι ενώ μέχρι το 2008, μόλις 10 χώρες δυσκολεύονταν να αποπληρώσουν τα δάνεια τους, μέχρι το 2021 οι χώρες με ανεξόφλητα δάνεια έφτασαν τις 57 με την Κίνα να προχωρά ακόμη και σε νέα δάνεια «έκτακτης ανάγκης» ώστε να ολοκληρωθούν τα μεγάλα έργα υποδομών.
Η Κίνα σε ρόλο Παγκόσμιας Τράπεζας
Ακόμη και το 2021 η Κίνα συνέχισε να χρηματοδοτεί με 79 δισεκατομμύρια δολάρια διάφορες χώρες ανά τον κόσμο (αυξημένες κατά 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε σχέση με το προηγούμενο έτος) όταν τα δάνεια που έδωσε η Παγκόσμια Τράπεζα ήταν συνολικά 53 εκατομμύρια δολάρια το 2021.
Αυτό σημαίνει ότι η Κίνα λειτουργεί όλο και περισσότερο ως ένας παγκόσμιος «διαχειριστής κρίσεων», τις οποίες θα επιλέξει πως θα διαχειριστεί ανάλογα με τη σχέση που θα έχει με τις χώρες και τη στάση που θα έχουν απέναντι στα συμφέροντα της» εκτιμά η AidData.
Είναι σαφές ότι δεν λαμβάνουν όλες οι χώρες που είναι σε οικονομική κρίση ένα γενναιόδωρο δάνειο διάσωσης από την Κίνα. Το Πεκίνο επιλέγει χώρες που θέλει να έχει στην σφαίρα της επιρροή του.
Το ποιος είναι ο αντίκτυπος που θα μπορούσαν να έχουν αυτά τα «κόκκινα» δάνεια στον τραπεζικό τομέα της ίδιας της Κίνας, καθώς ς επιβαρύνεται από το αυξανόμενο εσωτερικό χρέος, δεν είναι σαφής.
Κι ενώ η Κίνα έχει σε συνεργασία με άλλους δανειστές διαπραγματευτεί για την ελάφρυνση του χρέους χωρών όπως η Ζάμπια και η Γκάνα, απέναντι σε άλλες χώρες έχει ασκήσει μεγάλες πιέσεις για καθυστερημένες πληρωμές.