Επί 12 χρόνια, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ- που τότε επιδίδονταν σε μια σκληρή κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών με την ΕΣΣΔ- κατέστρεφαν τμήματα των Νήσων Μάρσαλ με μια σειρά από δοκιμές ατομικών όπλων.
Συνολικά, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις πυροδότησαν 67 βόμβες στις ατόλες του Ενεγουετάκ και του Μπικίνι μεταξύ του 1946 και του 1958- εξαναγκάζοντας πολλούς νησιώτες να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, αφήνοντας πίσω μια μεγάλη ποσότητα ραδιενεργού εδάφους και σκόνης που συνεχίζει να απειλεί την περιοχή και τους κατοίκους της σήμερα.
Ο γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, προειδοποίησε την προηγούμενη εβδομάδα ότι ένα τσιμεντένιο «φέρετρο»/ «σαρκοφάγος» που είχε κατασκευαστεί πριν από δεκαετίες σε νησί στο Ενεγουετάκ για την αποθήκευση αμερικανικών πυρηνικών αποβλήτων διατρέχει σοβαρό κίνδυνο ρωγμής και διαρροής του τοξικού του περιεχομένου στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Ο Γκουτέρες, που ταξίδεψε στον νότιο Ειρηνικό για να συζητήσει τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, είπε στο Φίτζι την Πέμπτη ότι η πρόεδρος των Μάρσαλ, Χίλντα Χάινε, είχε εκφράσει έντονους προβληματισμούς για τον παλιό «τάφο».
Η Χάινε «ανησυχεί πολύ επειδή υπάρχει κίνδυνος διαρροής ραδιενεργών αποβλήτων τα οποία αποθηκεύονται σε ένα είδος “φερέτρου” στην περιοχή» είπε ο Γκουτέρες, σύμφωνα με το AFP.
Επιστήμονες και ντόπιοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και χρόνια, υποστηρίζοντας ότι μια μεγάλη καταιγίδα ή η άνοδος της στάθμης της θάλασσας λόγω κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε να απειλήσει τη δοκιμή ακεραιότητα του «φερέτρου», που είναι γνωστό ως «Θόλος Ράνιτ», προκαλώντας την κατάρρευσή του.
«Ο Θόλος Ράνιτ αποτελεί μια τραγική σύμπραξη πυρηνικών δοκιμών και κλιματικής αλλαγής» είπε ο Μάικλ Τζεράρντ, διευθυντής του Sabin Center for Climate Change Law στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στον Guardian το 2015. «Προέκυψε από τις πυρηνικές δοκιμές των ΗΠΑ και την εγκατάλειψη μεγάλων ποσοτήτων πλουτωνίου. Τώρα σταδιακά βυθίζεται ως αποτέλεσμα της ανόδου της στάθμης της θάλασσας από τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από βιομηχανικές χώρες, με πρώτες τις ΗΠΑ».
Πάνω από 84.000 κυβικά μέτρα ραδιενεργών αποβλήτων έχουν κλειστεί στον Θόλο Ράνιτ, σύμφωνα με τον Guardian. Το κτίσμα αυτό κατασκευάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ως μια προσωρινή θέση για τα πυρηνικά απόβλητα μέχρι να διαμορφωθεί μια στρατηγική απολύμανσης. Περίπου 40 χρόνια μετά, ωστόσο, δεν έχει υπάρξει μακροπρόθεσμο σχέδιο και το πυρηνικό «φέρετρο»- για το οποίο έχει αναφερθεί ότι έχει ορατές ρωγμές στην επιφάνειά του- είναι το μόνο που εμποδίζει το πυρηνικό υλικό να διαρρεύσει στον ωκεανό.
Αναφορά του 2013, την οποία ζήτησε το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας διαπίστωσε ότι ραδιενεργά υλικά είχαν αρχίσει ήδη να διαρρέουν από τον θόλο. Το έδαφος γύρω από το κτίσμα διαπιστώθηκε πως ήταν πιο ραδιενεργό από τα περιεχόμενά του, κατέληγε η αναφορά, που υπογράμμιζε ότι μια «καταστροφική αστοχία» στον θόλο «δεν θα οδηγούσε απαραίτητα σε σημαντική μεταβολή στη δόση της ραδιενέργειας που καταλήγει στον τοπικό πληθυσμό».
Το 1983 τα Νησιά Μάρσαλ, που υπάγονταν στις ΗΠΑ από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, υπέγραψαν συμφωνία ελεύθερης σύνδεσης με τις ΗΠΑ. Η συμφωνία παρείχε αυτονομία στο νησιωτικό κράτος και διευθετούσε «όλες τις αξιώσεις του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος» που συνδέονταν με τις αμερικανικές πυρηνικές δοκιμές.
Ο Θόλος Ράνιτ και τα επικίνδυνα περιεχόμενά του κατέστησαν ευθύνη της κυβέρνησης των Μάρσαλ. Ωστόσο αξιωματούχοι των Μάρσαλ έχουν πει ότι η χώρα δεν διαθέτει τους απαιτούμενους πόρους που χρειάζονται για την επίλυση του προβλήματος.