Η συνάντηση ανάμεσα στον Πρωθυπουργό και σε εκπροσώπους των καλλιτεχνών, ιδανικά, θα πρέπει να οδηγήσει σε μία κοινά αποδεκτή συμφωνία. Δεν θα εκπλαγώ προσωπικά, εάν αυτό δεν καταστεί δυνατό μέσα στο δίωρο ή κάτι παραπάνω της συνάντησης στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο βαθμός δυσκολίας των προβλημάτων παραπέμπει σε εξαιρετικά δυσεπίλυτο γρίφο.
Ένας γρίφος που όλα τα κόμματα γνωρίζουν και για τον οποίο έχουν βάλει το χεράκι τους. Από την ανυπαρξία Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών, μέχρι το «βάφτισμα» των ΤΕΙ σε ΑΕΙ, έμπνευσης ΣΥΡΙΖΑ, που άφησε κυριολεκτικά στο κενό τις δραματικές σχολές και τις παραστατικές Τέχνες, με αποτέλεσμα σήμερα το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών να κινητοποιείται (και αναδρομικά).
Όλοι μας θέλουμε να ακούσουμε τους ηθοποιούς, επειδή τους αισθανόμαστε ως δικούς μας ανθρώπους, υπάρχει οικειότητα και σεβασμός από όλους εμάς - την «πλατεία» - προς τους πρωταγωνιστές του θεάτρου. Ωστόσο, υπάρχει ένα όριο για όλα στη ζωή. Υπάρχει πάντοτε μία λεπτή γραμμή, που δεν πρέπει να ξεπερνάμε.
Πρέπει να αισθανόμαστε ότι το μήνυμά τους μας αφορά και να μην καταλήξει όλο αυτό σε μία κόντρα με κομματικά χρώματα. Υπάρχει ένα μέτρο, δηλαδή, με το οποίο κρίνονται το ΣΕΗ και τα άλλα σωματεία.
Στην ουσία:
Υπάρχουν πρώτα και πάνω από όλα οι σπουδαστές. Ακούω με τεράστια προσοχή και συμμερίζομαι την αγωνία τους. Είναι αυτοί που, πρωτίστως, οφείλουμε να ακούσουμε όλοι και να καταλάβουμε. Γενιές και γενιές νέων ανθρώπων που ονειρεύτηκαν, διεκδίκησαν και κόπιασαν για να αγγίζουν το όνειρό τους - εν προκειμένω να χωρέσουν στον πολύ δύσκολο επαγγελματικό κόσμο της Τέχνης - οδηγήθηκαν σε ένα μοντέλο εκπαίδευσης που μοιάζει με ένα τεράστιο σεντόνι, με χιλιάδες «μπαλώματα». Δραματικές σχολές, ημι-κρατικές ή σχεδόν κρατικές αφού λειτουργούν υπό την εποπτεία κρατικών θεάτρων, ιδιωτικές ή μη, άλλες που δημιουργήθηκαν κοντά ή δίπλα σε θέατρα, ή σε δημοτικές επιχειρήσεις, με διατάξεις και υπο-διατάξεις για να περιγραφούν επαγγελματικά δικαιώματα και προγράμματα σπουδών, με ρήτρες και άλλες υπο-διατάξεις για τη διαδικασία της εισαγωγής και με στενό επαγγελματικό ορίζοντα, σε μία χώρα όπου ο Πολιτισμός στην πραγματικότητα υπο-χρηματοδοτείται και λίγο έλειψε να οδηγηθεί σε «ξαφνικό θάνατο» την εποχή της πανδημίας. Ανάλογο σκηνικό, δεν είμαι σε θέση να περιγράψω τα πάντα γιατί αμφιβάλω εάν υπάρχει και κάποιος που τα γνωρίζει, με άπειρα προβλήματα και υπο-περιπτώσεις ή υπο-κατηγορίες, αντιμετωπίζουν οι νέοι άνθρωποι που επιχειρούν να χαράξουν το δρόμο της ζωής τους εκκινώντας από σπουδές στη Μουσική και στις Παραστατικές Τέχνες εν γένει.
Δικαιούνται να τους ακούσουμε σοβαρά, όταν ζητάνε να ολοκληρώσουν ακαδημαϊκούς κύκλους, να μπορούν να κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές, να έχει κάποια αξία το πτυχίο που παίρνουν - για παράδειγμα - από δραματική σχολή ή Ωδείο. Διαφορετικά, τι νόημα έχει η ύπαρξή τους;
Υπάρχουν οι ηθοποιοί, οι μουσικοί, όλοι οι καλλιτέχνες που κάνουν ήδη καριέρα και διεκδικούν - έχουν κάθε δικαίωμα να το κάνουν ως εργαζόμενοι, όπως όλοι οι εργαζόμενοι - σεβασμό και καλύτερες απολαβές από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Ουδείς μπορεί να τους κατηγορήσει, επειδή θέλουν ένα καθαρό καθεστώς αναγνώρισης πτυχίων - αν και είμαι βέβαιος πως δεν επιθυμούν στο σύνολό τους να είναι «όλοι ίδιοι». Γνωρίζουν καλά ότι η ποιότητα και η καταξίωση - ακόμα περισσότερο στον δικό τους χώρο - δεν χαρίζονται. Κατακτώνται.
Υπάρχουν και οι σχολές (δραματικές ή άλλες, ανάλογα με το καλλιτεχνικό αντικείμενο) που αγωνιούν, φυσικά, πάνω από όλα για την ύπαρξή τους τώρα και στο μέλλον. Προφανώς τις απασχολεί και το ζήτημα της ποιότητας σπουδών, γιατί από αυτό θα εξαρτηθεί στο μέλλον η επιβίωση και η ανάπτυξή τους. Είναι μεν επιχειρήσεις, όμως δεν πρέπει να δαιμονοποιηθούν. Θα επηρεαστούν από την δημιουργία ενός Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών, γιατί «ντε φάκτο» τους αφαιρεί κάτι από την αξία τους. Αυτή είναι η δύσκολη αλήθεια.
Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση καλούνται να αφαιρέσουν «μπαλώματα», καταργώντας παλιές, αποσπασματικές και αντιφατικές διατάξεις, και να επιδιώξουν ειλικρινά την αναβάθμιση των Τεχνών και των καλλιτεχνών.
Όμως, σε κάθε περίπτωση, ακρογωνιαίος λίθος της «λύσης» πρέπει να είναι η δημιουργία ενός Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών, που θα διασφαλίζει ότι το επίπεδο της γνώσης και η αξία του πτυχίου θα ανοίγει δρόμους για τον απόφοιτο - όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά στον κόσμο - για να κάνει καριέρα ως καλλιτέχνης, ή ως μεγάλος καλλιτέχνης.
Αυτό είναι το μέτρο. Δεν θα με πείσει κανένας για κάτι διαφορετικό. Αντιλαμβάνομαι απόλυτα - ως εργαζόμενος σε ένα δύσκολο επαγγελματικό χώρο και ως πατέρας - την αγωνία για επαγγελματική αποκατάστασή ή για «μονιμότητα». Όμως δεν μπορεί αυτό να είναι, τελικά, το μέτρο της επιτυχίας στον σχεδιασμό της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης.
Η ευθύνη για τη «λύση» αναλογεί και στα δύο μέρη. Αυτό αξίζει να το θυμόμαστε. Γιατί τα Σωματεία και οι εκπρόσωποι δεν είναι μόνο για να διαμαρτύρονται, είναι και για να δίνουν λύσεις. Έχουν κάθε δικαίωμα να διαφωνούν με μία κυβέρνηση ή με μία υπουργό. Δεν είναι υποχρεωμένοι να αποδεχθούν τίποτα.
Όμως, στο τέλος, για τους ηθοποιούς, για τους σπουδαστές, για τις σχολές, για τις δικές τους ζωές και για τις ίδιες τις Τέχνες, θα μετρήσει αυτό: Λύση ή παράταση στο χάος;