Έντεκα ψαράδες από την ανατολική Κίνα βραβεύτηκαν τη Δευτέρα από την τοπική κυβέρνηση της επαρχίας Τζιανγκσού αφού ψάρεψαν υποβρύχιες κατασκοπευτικές συσκευές και τις παρέδωσαν στις αρμόδιες αρχές το 2019, σύμφωνα με δημοσίευμα των Global Times (ταμπλόιντ που υπάγεται στην κρατική «Λαϊκή Ημερησία»).
Σύμφωνα με τις αρχές, βρέθηκαν επτά συσκευές που είχαν κατασκευαστεί σε άλλες χώρες και είχαν «πολλαπλές κατασκοπευτικές λειτουργίες», συνιστώντας σοβαρή απειλή προς την εθνική ασφάλεια της Κίνας. Κάποιες εξ αυτών, όπως αναφέρουν οι Global Times, συλλέγουν πληροφορίες για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά της θάλασσας και χαρτογραφούν τον πυθμένα, ενώ άλλες συλλέγουν στοιχεία για το ηχητικό ίχνος σκαφών, κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς.
Σύμφωνα με κάποιες αναφορές, τα βραβεία κυμαίνονταν από μερικές δεκάδες χιλιάδες μέχρι και 500.000 γουάν (πάνω από 72.000 δολάρια). Όπως αναφέρουν οι Global Times, η Τζιανγκσού δίνει τέτοια βραβεία σε ψαράδες εδώ και τρία συνεχή χρόνια: Ενδεικτικά, το 2018 βρέθηκαν εννιά συσκευές που χρησιμοποιούνταν για κατασκοπεία και 18 ψαράδες βραβεύτηκαν.
Σε σχετικό δημοσίευμα του BBC σημειώνεται πως η Τζιανγκσού είναι μια επαρχία της ανατολικής Κίνας με ακτογραμμή μήκους άνω των 1.000 χλμ. Απέναντί της έχει την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, ενώ η Ταϊβάν είναι 800 χλμ νοτιότερα. Επίσης, στην περιοχή υπάρχει μεγάλη αμερικανική παρουσία- και όλα αυτά μαζί φαίνεται πως εξηγούν πώς προκύπτουν αυτές οι συσκευές.
Ο Αλεξάντερ Νιλ, ειδικός σε περιφερειακά θέματα, εκτίμησε, μιλώντας στο BBC, πως πιθανότατα προέρχονται από «το αμερικανικό ναυτικό, τις ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις ή ίσως και την Ταϊβάν- είναι μια περιοχή μεγάλης αντιπαράθεσης».
Το 2009 το αμερικανικό ναυτικό είχε χρηματοδοτήσει έρευνα πάνω σε UUV (unmanned undersea vehicles, μη επανδρωμένα υποβρύχια οχήματα, υποβρύχια drones). Στην έρευνα υποδεικνυόταν πως τα UUV θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για παρακολούθηση υποβρυχίων, εντοπισμό και εξουδετέρωση υποβρυχίων βομβών/ ναρκών, χρήση κατασκοπευτικού εξοπλισμού και παρακολούθηση «υποθαλάσσιων υποδομών», όπως καλώδια τηλεπικοινωνιών. Η έρευνα επίσης υποδείκνυε τα δυνατά σημεία των UUV: Τα αποκαλούμενα «gliders» (μικρότερα UUV, και ενδεχομένως σκάφη του τύπου που βρήκαν οι Κινέζοι ψαράδες) μπορούν να αφήνονται και να λειτουργούν για μήνες, ενώ είναι τόσο φθηνά (μερικών δεκάδων χιλιάδων δολαρίων) που θεωρούνται αναλώσιμα. Η εμβέλεια, το κόστος και οι δυνατότητές τους σημαίνουν ότι οι «υποβρύχιοι κατάσκοποι» γίνονται όλο και πιο σημαντικοί: Κατά τον Νιλ, παγκοσμίως οι συσκευές αυτές πρέπει να ανέρχονται σε εκατοντάδες.
Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να σημειωθεί και κάτι που κάνει την Κίνα να διαφέρει από άλλες χώρες ως προς τον (τεράστιο) αλιευτικό της στόλο: Κάποιοι ψαράδες ανήκουν στις ένοπλες δυνάμεις – και η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας τους θα εξηγούσε το πώς εντοπίζονται στρατιωτικά μέσα.
Η Κινεζική Ναυτική Πολιτοφυλακή (CMM) υπάγεται στην εθνική πολιτοφυλακή, τις εφεδρικές δυνάμεια πολιτών. Σύμφωνα με αναφορά του αμερικανικού Πενταγώνου το 2017, η CMM έχει παίξει σημαντικό ρόλο σε μια σειρά στρατιωτικών επιχειρήσεων και διαφόρων περιστατικών ανά τα χρόνια. Στο παρελθόν η CMM νοίκιαζε πλοία από εταιρείες ή ψαράδες, ωστόσο πλέον, σύμφωνα με το Πεντάγωνο, φαίνεται ότι η Κίνα «φτιάχνει έναν κρατικό αλιευτικό στόλο για τη δύναμη πολιτοφυλακής της». Σύμφωνα με τον Νιλ, πολλά από τα σκάφη απλά παριστάνουν τα αλιευτικά- στην πραγματικότητα κατασκοπεύουν τους αντιπάλους της Κίνας. «Στα χαρτιά φαίνονται σαν εξελιγμένες, σύγχρονες μηχανότρατες...αλλά στην πραγματικότητα είναι στην ουσία στρατιωτικού τύπου σκάφη, με ατσάλινα κύτη και όχι ξύλινα, και μεγαλύτερο εκτόπισμα. Αν δείτε φωτογραφίες, είναι ξεκάθαρο πως είναι δικτυωμένα – εξαιτίας την τηλεπικοινωνιακών δυνατοτήτων τους- με το δίκτυο διοικήσεως και ελέγχου του κανονικού ναυτικού».
Στην πράξη, ο αλιευτικός στόλος της Κίνας μπορεί να αποτελέσει μια πρώτη γραμμή άμυνας ή παρακολούθησης, χαμηλού επιπέδου/ έντασης- μια στρατιωτική δύναμη με πολιτική αμφίεση. «Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του αλιευτικού στόλου της Κίνας συνεργάζεται με την πολιτοφυλακή...θα σκεφτόμουν πως, με λίγο ψάξιμο, θα βρίσκατε πως αυτοί οι τύποι (οι ψαράδες) πιθανότατα ανήκουν εκεί» είπε ο Νιλ.
Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως η Κίνα διαθέτει και αυτή υποβρύχια drones, τα οποία έχει επιδείξει και δημόσια στο παρελθόν. Ένα από αυτά είναι το HSU001, μεγαλύτερου μεγέθους και ίσως ικανό να μεταφέρει και μικρότερα drones. Επίσης, κάποια στιγμή Ινδονήσιοι ψαράδες είχαν πιάσει έναν «πύραυλο» με κινεζικά διακριτικά στα νησιά Ριάου. «Δεν είναι πύραυλος, μα ένα θαλάσσιο drone, που χρησιμοποιείται συνήθως για υποβρύχιες έρευνες» ανέφερε η αστυνομία. Αν και δεν επιβεβαιώθηκε η προέλευσή του, κάποιοι ειδικοί θεωρούν ότι εντασσόταν στο πλαίσιο ενός μεγάλου υποβρυχίου δικτύου παρακολούθησης της Κίνας- το αποκαλούμενο «Υποβρύχιο Σινικό Τείχος».