Ολοένα και πιο υπαρκτός φαίνεται ο κίνδυνος μιας εκτός ελέγχου κλιμάκωσης στη σύγκρουση μεταξύ των αρμενικών δυνάμεων του Ναγκόρνο Καραμπάχ και του Αζερμπαϊτζάν, με βομβαρδισμούς σε μεγάλες πόλεις και απειλές από την αζερική πλευρά πως θα χτυπηθούν στρατιωτικοί στόχοι σε αρμενικό έδαφος.
Το Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε την Κυριακή πως αρμενικές δυνάμεις βομβάρδισαν τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του, Γκάντζα, με το ΥΠΕΞ της χώρας να κάνει λόγο για έναν άμαχο νεκρό και τέσσερις τραυματίες από επίθεση με ρουκέτες.
Η Αρμενία διέψευσε πως εξαπέλυσε πυρά «οποιουδήποτε είδους» εναντίον του Αζερμπαϊτζάν, μα ο ηγέτης του Ναγκόρνο Καραμπάχ- αρμενικού θύλακα που έχει αποσχιστεί από το Αζερμπαϊτζάν- είπε ότι οι δυνάμεις του κατέστρεψαν μια στρατιωτική αεροπορική βάση στη Γκάντζα. Παράλληλα, βοηθός του Αζέρου προέδρου Αλίγιεφ είπε ότι το Αζερμπαϊτζάν θα καταστρέψει στρατιωτικούς στόχους στην Αρμενία από όπου βομβαρδίζονται αζερικές πόλεις, ενώ ο Αζέρος υπουργός Άμυνας, Ζακίρ Χασάνοφ, είπε πως «τα πυρά στο αζερικό έδαφος από το αρμενικό έδαφος είναι ξεκάθαρα προκλητικά και επεκτείνουν τη ζώνη εχθροπραξιών». Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, που υποστηρίζει ανοιχτά το Αζερμπαϊτζάν- σημειώνεται πως έχουν υπάρξει πολλές καταγγελίες για Σύριους μαχητές, μισθοφόρους των Τούρκων, που πολεμούν στο πλευρό των Αζέρων- καταδίκασε αυτό που χαρακτήρισε ως «στοχοποίηση αμάχων» από την Αρμενία στη Γκάντζα.
Η Γκάντζα, με πληθυσμό 335.000 κατοίκων, βρίσκεται σε απόσταση 100 χλμ βόρεια της πρωτεύουσας του Καραμπάχ, Στεπανακέρτ, και 80 χλμ από την αρμενική πόλη Βαρντένις. Το Αζερμπαϊτζάν είχε κατηγορήσει προηγουμένως την Αρμενία για πυρά εναντίον της επικράτειάς της από το Βαρντένις, και το Γερεβάν το είχε διαψεύσει. Η Αρμενία λέει πως το Αζερμπαϊτζάν έχει χρησιμοποιήσει το αεροδρόμιο της Γκάντζα ως βάση για πολεμικά αεροσκάφη που βομβαρδίζουν το Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Από πλευράς της η Αρμενία είπε ότι οι πόλεις Στεπανακέρτ (η πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ) και Μαρτακέρτ δέχτηκαν επιθέσεις από την αζερική πολεμική αεροπορία και από μακράς εμβέλειας πυραύλους. Στο Στεπανακέρτ έχουν αναφερθεί βαριές απώλειες, και η πόλη είχε μείνει χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείo Armenpress. Ο ηγέτης του Ναγκόρνο Καραμπάχ, Αραγίκ Χαρουτγιουνγιάν, είπε ότι οι δυνάμεις του θα στόχευαν αζερικές πόλεις: «Στρατιωτικές μονάδες που βρίσκονται στις μεγάλες πόλεις του Αζερμπαϊτζάν από εδώ και στο εξής γίνονται στόχοι του αμυντικού στρατού» είπε σχετικά.
Αζερμπαϊτζάν: Ορος για εκεχειρία η αποχώρηση των αρμενικών δυνάμεων
Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ ζήτησε την αποχώρηση των αρμενικών δυνάμεων από το Ναγκόρνο Καραμπάχ κατά την όγδοη ημέρα των αζεροαρμενικών συγκρούσεων και από το Γερεβάν να ζητήσει συγγνώμη από τον λαό του Αζερμπαϊτζάν.
«Δεν θέτω παρά έναν όρο» για την κατάπαυση του πυρός, δήλωσε ο πρόεδρος Αλίεφ σε τηλεοπτικό του διάγγελμα προς το έθνος. «Οι αρμενικές δυνάμεις πρέπει να αποχωρήσουν από τα εδάφη μας» και ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν «να ζητήσει συγγνώμη από τον λαό του Αζερμπαϊτζάν».
«Το Αζερμπαϊτζάν περίμενε 30 χρόνια για να ανακτήσει τα εδάφη του. Το Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι αζερικό έδαφος. Πρέπει να επιστρέψουμε και θα επιστρέψουμε», είπε.
Την ίδια ώρα, η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού καταδίκασε τους τυφλούς βομβαρδισμούς κατοικημένων ζωνών, κάνοντας λόγο για «δεκάδες» θύματα μεταξύ των αμάχων και στις δύο πλευρές της διαχωριστικής γραμμής.
«Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού καταδικάζει με δριμύτητα τους τυφλούς βομβαρδισμούς και άλλες παράνομες επιθέσεις που πραγματοποιούνται με εκρηκτικά όπλα (χειροβομβίδες, νάρκες) σε πόλεις και άλλες κατοικημένες περιοχές προκαλώντας θύματα μεταξύ των αμάχων και προξενώντας τους τρομακτικά τραύματα», δηλώνει σε ανακοίνωσή του ο περιφερειακός διευθυντής της ΔΕΕΣ για την Ευρασία Μάρτιν Σούεπ.
«Πρέπει να ληφθούν όλα τα δυνατά μέτρα για την προστασία των αμάχων και των μη στρατιωτικών υποδομών όπως νοσοκομεία, σχολεία και αγορές. Η υδροδότηση των αμάχων πρέπει επίσης να προστατευθεί. Πρόκειται για υποχρεώσεις που απορρέουν από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο».
Τις τελευταίες ημέρες, η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού έχει διαπιστώσει αύξηση της χρήσης βαρέων όπλων και εκρηκτικών σε κατοικημένες περιοχές. Κατά τις συγκρούσεις στην περιοχή δεκάδες έχουν σκοτωθεί και τραυματισθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, και από τις δύο πλευρές της γραμμής επαφής από τις 27 Σεπτεμβρίου», αναφέρεται επίσης στην ανακοίνωση.
Εκατοντάδες σπίτια και νευραλγικές υποδομές όπως νοσοκομεία και σχολεία έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημίες από τα πυρά βαρέων όπλων και από αεροπορικές επιδρομές, με την χρήση και πυραύλων, τονίζει η ΔΕΕΣ, η οποία αναφέρει ζημίες σε οδικές αρτηρίες, δίκτυα ηλεκτρισμού, ύδρευσης, φυσικού αερίου και τηλεπικοινωνιών.
«Οικογένειες μετακινούνται αναζητώντας ασφαλή τόπο, ενώ άλλες έχουν βρει καταφύγιο σε υπόγεια, χωρίς θέρμανση, νύκτα και μέρα, για να προστατευθούν από τις συγκρούσεις».
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, εγγυητής των Συμβάσεων της Γενεύης, υπενθυμίζει ότι η χρήση εκρηκτικών όπλων σε μεγάλη κλίμακα κατά στρατιωτικών στόχων σε κατοικημένες περιοχές δύναται να συνιστά παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, που απαγορεύει τις τυφλές και δυσανάλογες επιθέσεις.
Οι νεκροί από τις μάχες της τελευταίας εβδομάδας ανέρχονται πλέον σε εκατοντάδες, αν και δεν είναι δυνατόν να αποκτηθούν ακριβείς αριθμοί- και οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται πως στοχεύουν αμάχους. Παράλληλα, αψηφούνται οι εκκλήσεις από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και την ΕΕ για κατάπαυση του πυρός- και η Αρμενία ανακοίνωσε το Σάββατο πως θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα για να προστατέψει τους Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ, καθώς ο πρωθυπουργός της σύγκρινε τη σύγκρουση με τον πόλεμο κατά των Οθωμανών Τούρκων τον 20ό αιώνα. Το Αζερμπαϊτζάν ισχυρίστηκε το Σάββατο πως οι δυνάμεις του είχαν καταλάβει μια σειρά χωριών- και η Αρμενία παραδέχτηκε πως οι Αρμένιοι μαχητές του Ναγκόρνο Καραμπάχ δέχονται πιέσεις σε κάποια σημεία και ότι η κατάσταση στο θέατρο επιχειρήσεων παρουσιάζει διακυμάνσεις.
Το Αζερμπαϊτζάν υποστηρίζεται ανοιχτά από την Τουρκία, ενώ η Αρμενία έχει μια αμυντική συμφωνία με τη Ρωσία. Οι συγκρούσεις είναι οι χειρότερες από τη δεκαετία του 1990, όταν είχαν σκοτωθεί 30.000 άνθρωποι- εντείνοντας τη διεθνή ανησυχία για πιθανή αποσταθεροποίηση στον νότιο Καύκασο, από όπου διέρχονται αγωγοί αερίου και πετρελαίου.
(με πληροφορίες από Reuters, BBC)